Investigation of the Tathagata

Return to main page "Mulamadhyamakakarika: Verses from the Centre" for information and links.

(return to list of Contents & Translation of "Mulamadhyamakakarika: Verses from the Centre")

Chapter 22. Investigation of Tathagata

(Buddha-nature)

[For Ts. 370, this and the following chapter on error both serve to "demonstate that the flow of becoming is empty of inherent existence."]

_________________________________

།ཕུང་མིན་ཕུང་པོ་ལས་གཞན་མིན།

།དེ་ལ་ཕུང་མེད་དེ་དེར་མེད།

།དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཕུང་ལྡན་མིན།

།དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གང་ཞིག་ཡིན།།

1. /phung min phung po las gzhan min/
/de la phung med de der med/
/de bzhin gshegs pa phung ldan min/
/de bzhin gshegs pa gang zhig yin//

1. Not the aggregates, not other than the aggregates; the aggregates are not in him; he is not in them: the Tathagata does not possess the aggregates. What is the Tathagata?

_________________________________

།གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཕུང་པོ་ལ།

།བརྟེན་ནས་རང་བཞིན་ལས་ཡོད་མིན།

།རང་བཞིན་ལས་ནི་གང་མེད་པ།

།དེ་གཞན་དངོས་ལས་ག་ལ་ཡོད།།

2. /gal te sangs rgyas phung po la/
/brten nas rang bzhin las yod min/
/rang bzhin las ni gang med pa/
/de gzhan dngos las ga la yod//

(Here and below the sanskrit for brten pa is upadaya (upadana). Only from v. 5 does the Tibetan start using forms of nyer len)

2. If the buddha depends on the aggregates, he does not exist from an own-nature. How can that which does not exist from an own-nature exist from an other-nature?

_________________________________

།གང་ཞིག་གཞན་གྱི་དངོས་བརྟེན་ནས།

།དེ་བདག་ཉིད་དུ་མི་འཐད་དོ།

།གང་ཞིག་བདག་ཉིད་མེད་པ་དེ།

།ཇི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པར་འགྱུར།།

3. /gang zhig gzhan gyi dngos brten nas/
/de bdag nyid du mi 'thad do/
/gang zhig bdag nyid med pa de/
/ji ltar de bzhin gshegs par 'gyur//

3. It is not tenable for something dependent on other-nature to be self-existent. How can that which has no self-existence be tathagata?

_________________________________

།གལ་ཏེ་རང་བཞིན་ཡོད་མིན་ན།

།གཞན་དངོས་ཡོད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར།

།རང་བཞིན་དང་ནི་གཞན་དངོས་དག།

།མ་གཏོགས་དེ་བཞིན་གཤེགས་དེ་གང།།

4. /gal te rang bzhin yod min na/
/gzhan dngos yod par ji ltar 'gyur/
/rang bzhin dang ni gzhan dngos dag/
/ma gtogs de bzhin gshegs de gang//

[l. a-b cf. 2.c-d]:

༼།རང་བཞིན་ལས་ནི་གང་མེད་པ།

།དེ་གཞན་དངོས་ལས་ག་ལ་ཡོད།།༽

(rang bzhin las ni gang med pa/

de gzhan dngos las ga la yod//)

4. If self-nature does not exist, how can there be the existence of other-nature? What is a Tathagata apart from own-nature and other-nature?

_________________________________

།གལ་ཏེ་ཕུང་པོ་མ་བརྟེན་པར།

།དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འགའ་ཡོད་ན།

།དེ་ནི་ད་གདོང་རྟེན་འགྱུར་ཞིང།

།བརྟེན་ནས་དེ་ནས་འགྱུར་ལ་རག།།

5. /gal te phung po ma brten par/
/de bzhin gshegs pa 'ga' yod na/
/de ni da gdong* rten** 'gyur zhing/
/brten nas de nas 'gyur la rag//

[Lha. *gdod, **brten. Ts. *gzod, **brten].

5. If there exists a tathagata [who is] not depending on the aggregates, he exists in depending [on them] now and will henceforth depend.

_________________________________

།ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་མ་བརྟེན་པར།

།དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འགའ་ཡང་མེད།

།གང་ཞིག་མ་བརྟེན་ཡོད་མིན་ན།

།དེས་ནི་ཇི་ལྟར་ཉེར་ལེན་འགྱུར།།

6. /phung po rnams la ma brten par/
/de bzhin gshegs pa 'ga' yang med/
/gang zhig ma brten yod min na/
/des ni ji ltar nyer len 'gyur//

6. If there does not exist a tathagata [who is] not depending on the aggregates, how does he grasp [depend on? them]?

[v. 5 & 6 mirror each other grammatically - (cf. Skt.) l.c of v. 6 is effectively redundant; it serves as metric padding for the conditional na]

_________________________________

།ཉེ་བར་བླངས་པ་མ་ཡིན་པ།

།ཉེ་བར་ལེན་པར་ཅིས་མི་འགྱུར།

།ཉེ་བར་ལེན་པ་མེད་པ་ཡི།

།དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཅི་ཡང་མེད།།

7. /nye bar blangs pa ma yin pa*/
/nye bar len par** cis mi 'gyur/
/nye bar len pa med pa yi/
/de bzhin gshegs pa ci yang med//

[Ts. *pas; Lha. **pa]

7. [Since] there is nothing to be grasped / dependent on, there can be no grasping / depending. There is no tathagata at all who is without grasping / depending.

_________________________________

།རྣམ་པ་ལྔས་ནི་བཙལ་བྱས་ན།

།གང་ཞིག་དེ་ཉིད་གཞན་ཉིད་དུ།

།མེད་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ།

།ཉེ་བར་ལེན་པས་ཇི་ལྟར་གདགས།།

8. /rnam pa lngas ni btsal byas na/
/gang zhig de nyid gzhan nyid du/
/med pa'i de bzhin gshegs pa de/
/nye bar len pas ji ltar gdags//

8. If having examined in five ways, how can that tathagata who does not exist as that one or the other be [conventionally] understood by grasping / depending?

_________________________________

།གང་ཞིག་ཉེ་བར་བླང་བ་དེ།

།དེ་ནི་རང་བཞིན་ལས་ཡོད་མིན།

།བདག་གི་དངོས་ལས་གང་མེད་པ།

།དེ་གཞན་དངོས་ལས་ཡོད་རེ་སྐན།།

9. /gang zhig nye bar blang ba* de/
/de ni rang bzhin las yod min/
/bdag gi dngos las gang med pa/
/de gzhan dngos las yod re skan//

[Lha. *pa]

9. That which is grasped / depended on does not exist from its own nature. It is impossible for that which does not exist from its own nature to exist from another nature.

_________________________________

།དེ་ལྟར་ཉེར་བླང་ཉེར་ལེན་པོ།

།རྣམ་པ་ཀུན་གྱིས་སྟོང་པ་ཡིན།

།སྟོང་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་སྟོང་པ།

།ཇི་ལྟ་བུར་ན་འདོགས་པར་འགྱུར།།

10. /de ltar nyer blang nyer len po/
/rnam pa kun gyis stong pa yin/
/stong pas de bzhin gshegs [[stong pa\\/
/ji lta bur na 'dogs par 'gyur//

[cf. v. 8; 'dogs = prajnapayte ]

10. In that way, what is grasped / depended on and what grasps / depends are empty in every aspect. How can an empty tathagata be [conventionally] understood by what is empty?

_________________________________

།སྟོང་ངོ་ཞེས་ཀྱང་མི་བརྗོད་དེ།

།མི་སྟོང་ཞེས་ཀྱང་མི་བྱ་ཞིང།

།གཉིས་དང་གཉིས་མིན་མི་བྱ་སྟེ།

།གདགས་པའི་དོན་དུ་བརྗོད་པར་བྱ།།

11. /stong ngo zhes kyang mi brjod de/
/mi stong zhes kyang mi bya zhing/
/gnyis dang gnyis min mi bya ste/
/gdags pa'i don du brjod par bya//

11. Do not say "empty," or "not empty," or "both," or "neither:" these are mentioned for the sake of [conventional] understanding.

_________________________________

།རྟག་དང་མི་རྟག་ལ་སོགས་བཞི།

།ཞི་བ་འདི་ལ་ག་ལ་ཡོད།

།མཐའ་དང་མཐའ་མེད་ལ་སོགས་བཞི།

།ཞི་བ་འདི་ལ་ག་ལ་ཡོད།།

12. /rtag dang mi rtag la sogs bzhi/
/zhi ba 'di la ga la yod/
/mtha' dang mtha' med la sogs bzhi/
/zhi ba 'di la ga la yod//

12. Where can the four such as permanence and impermanence exist in this peaceful one? Where can the four such as end and no-end [of the world] exist in this peaceful one?

_________________________________

།གང་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་ཡོད་ཅེས།

།འཛིན་པ་སྟུག་པོ་བཟུང་གྱུར་པ།

།དེ་ནི་མྱ་ངན་འདས་པ་ལ།

།མེད་ཅེས་རྣམ་རྟོག་རྟོག་པར་བྱེད།།

13. /gang gis de bzhin gshegs yod ces/
/'dzin pa stug po* bzung gyur pa/
/de ni mya ngan 'das pa la/
/med ces rnam rtog rtog par byed//

[Lha. *pos; Ts. *po]

13. Those who hold the dense apprehension, "the tathagata exists" conceive the thought, "he does not exist in nirvana."

[Ts. 378-9 says that while this version is found in Chandrakirti's Prasannapada, he prefers the version quoted by Buddhapalita:

།གང་གིས་འཛིན་སྟུག་པོ་བཟུང་གྱུར་པ།

།དེ་ནི་མྱ་ངན་འདས་པ་ལ།

།དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡོད་ཅེའམ།

།མེད་ཅེས་རྣམ་ཏོག་རྟོག་པར་བྱེད།།

/gang gis 'dzin stug po bzung gyur pa/

/de ni mya ngan 'das pa la/

/de bzhin gshegs pa yod ce'am/

/med ces rnam tog rtog par byed//

("Those who hold dense apprehensions conceive thoughts of the tathagata's "existence" or "non-existence" in nirvana.")

_________________________________

།རང་བཞིན་གྱིས་ནི་སྟོང་དེ་ལ།

།སངས་རྒྱས་མྱ་ངན་འདས་ནས་ནི།

།ཡོད་དོ་ཞེའམ་མེད་དོ་ཞེས།

།བསམ་པ་འཐད་པ་ཉིད་མི་འགྱུར།།

14. /rang bzhin gyis ni stong de la/
/sangs rgyas mya ngan 'das nas ni/
/yod do zhe'am med do zhes/
/bsam pa* 'thad pa nyid mi 'gyur//

[Lha. *pa'ang]

14. For that one empty of own-nature, it is entirely inappropriate to think that once the buddha has nirvana-ed he either "exists" or "does not exist."

_________________________________

།གང་དག་སངས་རྒྱས་སྤྲོས་འདས་ཤིང།

།ཟད་པ་མེད་ལ་སྤྲོས་བྱེད་པ།

།སྤྲོས་པས་ཉམས་པ་དེ་ཀུན་གྱིས།

།དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཐོང་མི་འགྱུར།།

15. /gang dag sangs rgyas spros 'das shing/
/zad pa med la spros byed pa/
/spros pas nyams pa de kun gyis/
/de bzhin gshegs pa mthong mi 'gyur//

[K. 310. zad pa med pa = avyaya = non-variable / steadfast]

15. Those who make fixations about Buddha who is beyond fixations and without deterioration -- all those who are damaged by fixations do not see the tathagata.

_________________________________

།དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རང་བཞིན་གང།

།དེ་ནི་འགྲོ་འདིའི་རང་བཞིན་ཡིན།

།དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རང་བཞིན་མེད།

།འགྲོ་བ་འདི་ཡི་རང་བཞིན་མེད།།

16. /de bzhin gshegs pa'i rang bzhin gang/
/de ni 'gro 'di'i rang bzhin yin/
/de bzhin gshegs pa rang bzhin med/
/'gro ba 'di yi rang bzhin med//

16. Whatever is the own-nature of the tathagata, that is the own-nature of this world. The tathagata has no own-nature. This world has no own-nature.

_________________________________________

།དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བརྟག་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་ཉི་ཤུ་གཉིས་པའོ།།

/de bzhin gshegs pa brtag pa zhes bya ba ste rab tu byed pa nyi shu gnyis pa'o//