'tshal ba

From Rangjung Yeshe Wiki - Dharma Dictionary
Jump to navigation Jump to search
'tshal ba
* kri. (varta., bhavi.; saka.; btsal ba bhūta., 'tshol vidhau)
  1. = 'dod pa icchati — yab ni khyod la lta bar 'tshal// pitā tvāṃ draṣṭumicchati a.ka.297kha/108. 56; nyid kyi dkyil 'khor thugs rje yi/ /bdag nyid kyang ni bri bar 'tshal// svo'haṃ likhitumicchāmi maṇḍalaṃ karuṇātmakam sa.du.128kha/236; ākāṅkṣati — btsun pa ko sa la'i rgyal po dang mnyan du yod pa na gnas pa pho brang 'khor gyi mi rnams bcom ldan 'das kyi zhal mthong bar 'tshal te rājā bhadanta kauśalaḥ śrāvastīnivāsinaśca paurā ākāṅkṣanti bhagavato darśanam a.śa.156ka/145; ākāṅkṣate — btsun pa kun tu rgyu rab bzang 'di ni legs par gsungs pa'i chos 'dul ba la rab tu byung ba dang bsnyen par rdzogs shing dge slong gi dngos por 'gyur bar 'tshal lags so// ayaṃ bhadanta subhadraparivrājaka ākāṅkṣate svākhyāte dharmavinaye pravrajyāmupasampadaṃ bhikṣubhāvam a. śa.113kha/103; samabhilaṣati — gang gi don du dpa' bo 'dzum pa ston mdzad pa/ /de ni khyod las skye bo phal chen nyan par 'tshal// yasyārthe smitamupadarśayanti dhīrāḥ taṃ śrotuṃ samabhilaṣanti te janaughāḥ a.śa.4kha/4; utkaṇṭhati — gang gi tshe bdag pha'i khyim na mchis pa de'i tshe ni gyos po'i khyim 'tshal la yadā'haṃ paitṛke gṛhe tiṣṭhāmi tadā'haṃ śvaśuragṛhasyārthe utkaṇṭhāmi vi.va. 200ka/1.74; arthayate — rgyal po chad pa bdag 'tshal lo/ /shin tu dpyad nas bsgrub par mdzod// daṇḍamevārthaye rājan suvicārya vidhīyatām a.ka.198ka/83. 23; rocayate — mi yi dbang po khyod kyi sras de la/ /bsad dam bcing ngam brdeg pa su zhig 'tshal// ko vā vadhaṃ bandhanatāḍanaṃ vā sutasya te rocayate narendra jā.mā. 49ka/58; iṣyate — phan 'dogs bgyid slad pha ma dag/ /gal te bla mar 'tshal na go// gurutvamupakāritvānmātāpitroryadīṣyate śa.bu.114ka/106
  2. (prā.) i. = shes pa jānāti — gang de ltar 'tshal ba de ni su dang yang mi rtsod do// yo hyevaṃ jānāti, sa na kenacitsārdhaṃ vivadati śi.sa.146ka/140; bcom ldan 'das bdag gis de ltar 'tshal to// evamahaṃ bhagavan jānāmi śi.sa.146ka/140 ii. jñāsyati — btsun pa ba rnams kyang gzhon la/ be'u rnams kyang tshar lags te/ so so'i gnag ra 'tshal bas bhadanta gāvastaruṇavatsā jñāsyanti svakasvakāni gokulāni vi.va.148ka/1.36
  3. = za ba bhakṣyati — sha za'i rigs su skyes pa rnams/ /sha 'tshal bar yang ji ltar 'gyur// kravyādagotrasambhūtā māṃsaṃ bhakṣyanti kena vai la.a.65kha/13; bhakṣyate — sha 'tshal ba bkag ste/ bdag kyang mi 'tshal māṃsaṃ nivāryate bhakṣyamāṇam svayaṃ ca na bhakṣyate la.a.153ka/100
  4. = byed pa kriyate — pho brang gi nang du rgyal srid dbang bskur 'tshal lo// adhiṣṭhānamadhye ca rājyābhiṣekaḥ kriyate vi.va.156kha/1.45
  1. = 'dod pa chandaḥ — rgyal po bdag gi 'tshal ba 'di lags deng myur stsol// chando mameṣa nṛpate pravi (di bho.pā.)śādya śīghram la.vi.25kha/30; icchā — sdig pa 'tshal ba rnams kyi pāpecchānām su.pa.21kha/2
  2. = dgos pa prayojanam — lha rgyal srid kyi dbang bskur ba la ni mang du 'tshal te deva rājyābhiṣeke prabhūtena prayojanam vi.va.156kha/1.45
  3. = shes pa/ mkhyen pa jñānam — bdag gis ma 'tshal bas mchod sbyin mchod pa mayā'jñānena yajñaṃ yājitam kā.vyū.213ka/272
  4. = za ba bhakṣaṇam — sha 'tshal ba'i nongs pa legs pa bshad du gsol māṃsabhakṣaṇe guṇadoṣān deśayatu la.a.153ka/100
  5. san–pratyayatvena prayogaḥ (thar 'tshal mumukṣuḥ) — khyod nithar 'tshal rnams kyi 'dren pa lags// tvam…mumukṣūṇāṃ parāyaṇam śa.bu.114ka/98; (rtogs par 'tshal ba bubhutsuḥ) — gnod sbyin mo dang gnod sbyin bu/ /theg chen rtogs par 'tshal ba mchis// yakṣiṇyo yakṣaputrāśca mahāyānabubhutsavaḥ la.a.57kha/3
  • kṛ.
  1. i. = 'dod pa kāṅkṣitaḥ — bdag cag re ba ma mchis mi 'tshal'phral lathams cad mkhyen pa'i rin po che thob bo// sahasaivāsmābhirniḥspṛhairakāṅkṣitam…sarvajñatāratnaṃ pratilabdham sa.pu.43kha/75; īpsitaḥ — 'di nyid 'tshal ba'i nor rnams bstsal bar bgyi/ /rgyal srid 'di la khyod ni ci bder spyod// dadāmi tenepsitamarthamasmai rājye tavāsmiṃśca yatheṣṭacāram jā.mā.156ka/180 ii. = shes pa jñātaḥ — btsun pa bcom ldan 'das ji ltar bdag chos thams cad yang dag par 'tshal ba dang yathā ca me bhadanta bhagavan sarvadharmāḥ samyagjñātāḥ su.pra.36ka/68; khyod kyi dkyil 'khor ji ltar lags/ /gtso bo bdag gis sngar ma 'tshal// tvadīyaṃ maṇḍalaṃ kīdṛk prāg na jñātaṃ mayā prabho he.ta.23kha/76; viditaḥ — khyod kyi lus kyi gnas skabs ci 'dra ba bdag cag gis 'tshal te viditeyamasmākaṃ yuṣmaccharīrāvasthā jā.mā.80ka/92 iii. = zos pa bhuktam — gsol cig ces bya ba yang de nyid yin no// song shig ces bya ba yang ngo/ /'tshal lags so zhes bya bas kyang ngo// dehītyasyaitat gacchetyapi bhuktamiti ca vi.sū.35ka/44
  2. i. vindan — bcom ldan 'das byang chub sems dpa' 'am byang chub sems dpa'i chos kyang bdag gis ma 'tshal so'haṃ bhagavan bodhisattvaṃ vā bodhisattvadharmaṃ vā'vindan a.sā.4ka/3 ii. bhakṣyamāṇaḥ — sha 'tshal ba bkag ste/ bdag kyang mi 'tshal māṃsaṃ nivāryate bhakṣyamāṇam svayaṃ ca na bhakṣyate la.a.152kha/100
  • vi.
  1. kāṃkṣī — dga' ba 'tshal ba'i bya rnams ni/ /sna tshogs sgra 'byin sil snyan bzhin// citraṃ virutavāditraṃ pakṣiṇāṃ ratikāṅkṣiṇām jā.mā.51ka/60
  2. jānakaḥ — ldem por dgongs bshad ma 'tshal ba/… /slad ma yi dus na 'byung ba ni// paścime kāli bheṣyanti sandhābhāṣyamajānakāḥ sa.pu.103ka/165;

{{#arraymap:'tshal ba

|; |@@@ | | }}