Search by property

This page provides a simple browsing interface for finding entities described by a property and a named value. Other available search interfaces include the page property search, and the ask query builder.

List of results

Dictionaries/sngas rgyas chos gzhung tshig mdzod/8491 + (ཤེར་ཕྱིན་དོན་བདུན་ཅུའི་ནང་གསེས། གཞི་ཤེས་གང་ཞིག་ཐབས་ཤེས་ཁྱད་པར་ཅན་གཉིས་དང་བྲལ་བ་གཞིའི་གནས་ལུགས་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཛིན་པས་བཅིངས་པའི་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤང་བྱར་གནས་པའོ།)
Dictionaries/bod rgya nang don rig pai tshig mdzod/6332 + (ཤེར་ཕྱིན་དོན་བདུན་ཅུའི་ནང་གསེས། གཞི་ཤེས་གང་ཞིག་ཐབས་ཤེས་ཁྱད་པར་ཅན་གཉིས་དང་བྲལ་བ་གཞིའི་གནས་ལུགས་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཛིན་པས་བཅིངས་པའི་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤང་བྱར་གནས་པའོ། །)
Dictionaries/Brda dkrol gser gyi me long/7721 + (ས་གཞིའི་མིང་སྟེ། དཔེར་ན། 《ཏུན་ཧོང་གཏེར་ཡིག་གནའ་བོའི་བོད་ཡིག་ཤོག་དྲིལ》ལས། ངལ་གསོ་ཞིང་གཞི་ལ་སྐོམ་ཚུགས་བཆས（བཅས）པ་ལས་གཉིད་ལོག་ནས། དབྱར་དང་པོ་སྐྱེས་པའི་སྩྭ་གཞི་ལ་ཁྲིས་པ་རྣར་ཟུག་པ་དང་སད་དེ། ཞེས་པ་ལྟ་བུའོ། །)
Dictionaries/Brda dkrol gser gyi me long/2186 + (ས་གཞིའི་མིང་སྟེ།《དབྱངས་ཅན་དགའ་བློའི་བརྡ་དཀྲོལ》ལས། དོ་ས་ནི་ས་གཞི། ཞེས་གསུངས། དཔེར་ན། 《འདུལ་བ་ལུང་རྣམ་འབྱེད》ལས། དོག་ས་རྒྱལ་པོ་མངའ་བས་དོག་སའི་སླད་དུ་རྒྱལ་པོ་ལ་གསོལ་བ་བགྱིད་ཅེས་མཆིའོ།། ཞེས་པ་ལྟ་བུའོ།།)
Dictionaries/Brda dkrol gser gyi me long/6813 + (ས་གཞིའི་ལོ་ཏོག་ལ་བཙའ་བརྒྱབ་པའི་གནོད་སྐྱོན་བྱུང་བའི་མིང་སྟེ། 《ཇོ་བོ་རྗེའི་རྣམ་ཐར》ལས། དེ་ནས་གཙང་དུ་སྤྱན་དྲངས་ནས་བྱོན་པའི་ཚེ་ས་བཙའ་བས་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་ཙམ་མ་བྱུང་། ཞེས་པ་ལྟ་བུའོ། །)
Dictionaries/Brda dkrol gser gyi me long/2179 + (ས་དོག་མོའམ། ས་གཞིའི་མིང་ལའང་འཇུག་པ་ཡོད་དེ།《བོད་ཀྱི་གནའ་རབས་ཡིག་ཆ་གཅིག་བསྡུས》ལས། དོག་གི་ནི་ས་སྐྱེད་པ།། པང་སུམ་ནི་འདྲོན་པོ་ཞིག། ཅེས་དང་། 《བསྟན་འབྱུང་གཏེར་མཛོད》ལས། འོད་གསལ་ལྷ་ཡི་བུ་གཅིག་ནི།། ཇེ་དམ་ཇེ་དོག་ལ་བབ། ཅེས་པ་ལྟ་བུའོ།།)
Dictionaries/bod rgya nang don rig pai tshig mdzod/8455 + (སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས༌པའི༌རྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཆོས་ … སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས༌པའི༌རྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཡན་ལག་སྡེ་ཚན་བཅུ་གཉིས་སུ་བསྡུས་པ་སྟེ། མདོའི་སྡེ། དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ། ལུང་དུ་བསྟན་པའི་སྡེ། ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་སྡེ། ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་སྡེ། གླེང་གཞིའི་སྡེ། རྟོགས་པ་བརྗོད་པའི་སྡེ། དེ་ལྟ་བུ་བྱུང་བའི་སྡེ། སྐྱེས་པའི་རབས་ཀྱི་སྡེ། ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡེ། རྨད་དུ་བྱུང་བའི་སྡེ། གཏན་ལ་ཕབ་པའི་སྡེའོ།། རྨད་དུ་བྱུང་བའི་སྡེ། གཏན་ལ་ཕབ་པའི་སྡེའོ།།)
Dictionaries/sngas rgyas chos gzhung tshig mdzod/7609 + (སྒྱུ་དྲའི་གཉིས་པ་ལས། དང་པོ་ས་གཞི་ཡོངས་སུ་གཟུང་། གཉིས་པ་སྟ་གོན་གནས་པ་སྟེ། ནུབ་གསུམ་པ་ནི་འཇུག་པ་ཡིན། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་གསུམ། སའི་ཆོ་ག་དང་། སྟ་གོན་གྱི་ཆོ་ག་དང། དངོ་གཞིའི་ཆོ་གའོ།)
Dictionaries/sngas rgyas chos gzhung tshig mdzod/4616 + (སྔགས་རྙིང་མའི་གཞུང་དུ། རྣལ་འབྱོར་དང་པོའི་སྐབས་སུ་ཐོབ་པའི་ས་གཉིས་པ་སྟེ། འདིའི་སྐབས་ཀྱི་མངོན་རྟོགས་རྣམས་བརྟེན་པ་འབྱོར་ལམ་སོགས་བསྐྱེད་པའི་གཞི་ཡིན་པས་བརྟེན་པ་གཞིའི་ས་ཞེས་བྱའོ།)
Dictionaries/bod rgya nang don rig pai tshig mdzod/3571 + (སྔགས་རྙིང་མའི་གཞུང་དུ། རྣལ་འབྱོར་དང་པོའི་སྐབས་སུ་ཐོབ་པའི་ས་གཉིས་པ་སྟེ། འདིའི་སྐབས་ཀྱི་མངོན་རྟོགས་རྣམས་བརྟེན་པ་སྦྱོར་ལམ་སོགས་བསྐྱེད་པའི་གཞི་ཡིན་པས་བརྟེན་པ་གཞིའི་ས་ཞེས་བྱའོ།།)
Dictionaries/bod rgya nang don rig pai tshig mdzod/1168 + (སྔར་རྒྱ་གར་གྱི་རྩིས་གཞིའི་གནས་ཤིག་སྟེ། ལུག་གི་རྡུལ་བདུན་བསྒྲིལ་བའོ།།)
Dictionaries/Bod rgya shen sjar gyi shes jai rnam drangs kun btus tshig mdzod/1856 + (སྔོན་འཇུག་གི་མོ་ཡིག་འ་ཡིག་གི་འཇུག་ཡུལ་མིང་གཞིའི་ཡི་གེ་བཅུ་བོ་ནི། མིང་གཞིའི་མ་ནིང་ཁ་ཆ་ཐ་ཕ་ཚ་ལྔ་དང་། མོ་ཡིག་ག་ཇ་ད་བ་ཛ་བཅས་བཅུ་ལ་རྐྱང་པའི་སྒོ་ནས་འཇུག་པ་དང་། དེའི་ནང་ནས་ཁ་ག་ཕ་བ་རྣམས་ལ་འདོགས་ཅན་ལའང་འཇུག་གོ)
Dictionaries/Bod rgya shen sjar gyi shes jai rnam drangs kun btus tshig mdzod/2043 + (སྔོན་འཇུག་བ་ཡིག་གསལ་བྱེད་སུམ་ཅུའི་ནང་ནས་ཀ་ཅ་ཏ་ཙ་ག་ང་ཇ་ཉ་ད་ན་ཛ་ཞ་ཟ་ར་ཤ་ས་བཅས་མིང་གཞིའི་ཡི་གེ་བ་ཅུ་དྲུག་པོར་འཇུག)
Dictionaries/Bod rgya shen sjar gyi shes jai rnam drangs kun btus tshig mdzod/872 + (སྔོན་འཇུག་ལྔ་དང༌། རྗེས་འཇུག་བཅུ་རང་རང་འཇུག་ཡུལ་མིང་གཞིའི་ཡི་གེ་གང་དང་གང་ལ་འཇུག་པ་དང་། འཇུག་པ་པོ་སྔོན་རྗེས་གང་དང་གང་གིས་འཇུག་པ། སྔོན་རྗེས་རྣམས་འཇུག་ཚུལ་ཇི་ལྟར་འཇུག་པ། སྔོན་རྗེས་རྣམས་དགོས་པ་ཅི་ཕྱིར་འཇུག་པ་སྟེ་བཞི།)
Dictionaries/sngas rgyas chos gzhung tshig mdzod/3936 + (སྤོང་བའི་གཉེན་པོ་དང་། གཞིའི་གཉེན་པོ། ཐག་བསྲིང་བའི་གཉེན་པོ་། རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པའི་གཉེན་པོ་བཅས་བཞིའོ། ཚིག་འདི་གསར་དུ་བཅོས་པ་ཡིན།)
Dictionaries/bod rgya nang don rig pai tshig mdzod/3102 + (སྤོང་བའི་གཉེན་པོ་དང་། གཞིའི་གཉེན་པོ། ཐག་སྲིང་བའི་གཉེན་པོ། རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པའི་གཉེན་པོ།)
Dictionaries/sngas rgyas chos gzhung tshig mdzod/6643 + (སྤྱོད་པ་གཞན་ན་གནས་པའི་གཞིའི་ནང་གསེས། གནས་དབྱུང་བདུན་དང་དགེ་ཚུལ་བསྙིལ་བའོ།)
Dictionaries/bod rgya nang don rig pai tshig mdzod/5352 + (སྤྱོད་པ་གཞན་ན་གནས་པའི་གཞིའི་ནང་གསེས། གནས་དབྱུང་བདུན་དང་དགེ་ཚུལ་བསྙིལ་བའོ།།)
Dictionaries/sngas rgyas chos gzhung tshig mdzod/9931 + (སྤྱོད་རྒྱུད་ཀྱི་བཟླས་པ་དངོས་ཀྱི་ཡན་ལག་བཞི་སྟེ། བདག་གི་གཞིའི་ཡན་ལག་དང་། གཞན་གྱི་གཞིའི་ཡན་ལག སེམས་ལ་གཞོལ་བའི་ཡན་ལག སྒྲ་ལ་གཞོལ་བའི་ཡན་ལག་བཅས་སོ། ཚིག་འདི་གསར་དུ་བཅོས་པ་ཡིན།)
Dictionaries/chos rnam kun btus/11502 + (སྨན་རྒྱུད་ཙ་ར་ཀ་ལས་བསྟན་པ་ལས་བྱུང་བ་ལྟར་ན་ … སྨན་རྒྱུད་ཙ་ར་ཀ་ལས་བསྟན་པ་ལས་བྱུང་བ་ལྟར་ན་ཁག་གསུམ་ཡོད་པ་སྟེ།ཁག་དང་པོ། 1.བརྒྱ་རྩ་གཅིག་ནི་ཀུན་བརྟགས་གདོན་གྱི་ནད། 2.བརྒྱ་རྩ་གཅིག་ནི་འཕྲལ་བྱུང་རྐྱེན་གྱི་ནད། 3.བརྒྱ་རྩ་གཅིག་ནི་འབྱུང་འདུས་གཞིའི་ནད།4.བརྒྱ་རྩ་གཅིག་ནི་སྔོན་བྱུང་རང་བཞིན་སྔོན་གྱི་ནད་བཅས་སོ། །ཁག་གཉིས་པ། 1.རླུང་གི་ནད་རིགས་བརྒྱ་དང་གཅིག 2.མཁྲིས་པའི་ནད་རིགས་བརྒྱ་དང་གཅིག 3.བད་ཀན་གྱི་ནད་རིགས་བརྒྱ་དང་གཅིག 4.ལྡན་འདུས་ནད་རིགས་བརྒྱ་དང་གཅིག་བཅས་སོ། །ཁག་གསུམ་པ།《མ་ཎི་བཀའ་འབུམ་》ལས།1.ཞེ་སྡང་ལས་མེ། མེ་ལས་མཁྲིས་པ། མཁྲིས་པ་ལས་འབྱུང་བ་བརྒྱ་རྩ་གཅིག2.གཏི་མུག་ལས་ས། ས་ལས་བད་ཀན། བད་ཀན་ལས་གྱུར་པ་བརྒྱ་རྩ་གཅིག 3.ཕྲག་དོག་ལས་རླུང་། རླུང་ལས་གྱུར་པ་བརྒྱ་རྩ་གཅིག4.འདོད་ཆགས་ལས་ཆུ། ཆུ་ལས་འདུས་པ། འདུས་པ་ལས་གྱུར་པ་བརྒྱ་རྩ་གཅིག་བཅས་ནད་རིགས་བརྒྱ་རྩ་བཞི་པོ་དེས་འབྱུང་བ་ཆ་མ་སྙོམས་པས་ན་བར་བྱེད་དོ། ། ཞེས་གསུངས་སོ། །མ་སྙོམས་པས་ན་བར་བྱེད་དོ། ། ཞེས་གསུངས་སོ། །)
Dictionaries/Bod rgya shen sjar gyi shes jai rnam drangs kun btus tshig mdzod/2197 + (སྨན་རྒྱུད་ཙ་ར་ཀ་ལས། བརྒྱ་དང་གཅིག་ནི་ཀུན་བར … སྨན་རྒྱུད་ཙ་ར་ཀ་ལས། བརྒྱ་དང་གཅིག་ནི་ཀུན་བརྟག་གདོན་གྱི་ནད། བརྒྱ་དང་གཅིག་ནི་འཕྲལ་བྱུང་རྐྱེན་གྱི་ནད། བརྒྱ་དང་གཅིག་ནི་འབྱུང་འདུས་གཞིའི་ནད། བརྒྱ་དང་གཅིག་ནི་སྔོན་བྱུང་རང་བཞིན་སྔོན་གྱི་ནད་ཅེས་པའོ། ཡང་ན། རླུང་གི་ནད་རིགས་བརྒྱ་དང་གཅིག མཁྲིས་པའི་ནད་རིགས་བརྒྱ་དང་གཅིག བད་ཀན་ནད་རིགས་བརྒྱ་དང་གཅིག ལྡན་འདུས་ནད་རིགས་བརྒྱ་དང་གཅིག་གོྱ་དང་གཅིག ལྡན་འདུས་ནད་རིགས་བརྒྱ་དང་གཅིག་གོ)
Dictionaries/Brda dkrol gser gyi me long/1543 + (（2）ཁམ་གང་ཙམ་གྱི་ཤ་དུམ་བུའི་མིང་སྟེ། 《རྒྱལ་དབང་ལྔ་པའི་རང་རྣམ་དུ་ཀཱུ་ལའི་གོས་བཟང》ལས། ཤ་གཟུག་ཕར་གཏད་དེ་ཏི་ག་ཚུར་ལེན་པར་དགོས་པ་མེད་པས་ལས་ཚན་སོ་སོར་བསྐོས་ནས་དངོས་གཞིའི་ཐུགས་ཁུར་གཏན་བཞེས་འགབ། ཅེས་པ་ལྟ་བུའོ།།)
Dictionaries/Brda dkrol gser gyi me long/2183 + (（2）ས་གཞིའི་མིང་སྟེ།《རྒྱལ་རབས་གསལ་བའི་མེ་ལོང》ལས། ཞེ་སར་ས་ལ་དོག་མ་དང་། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ།།)
Dictionaries/Brda dkrol gser gyi me long/2400 + (（2）སྟེང་དུ་འཕར་བའི་དོན་ལ་འཇུག་སྟེ།《བརྡ་གསར … （2）སྟེང་དུ་འཕར་བའི་དོན་ལ་འཇུག་སྟེ།《བརྡ་གསར་རྙིང་གི་བརྡ་ཆད་འགའ་ཞིག་གི་དྲིས་ལན》ལས། པར་གྱིས་འཕར་ནི་དག་ཞིང་གི་ས་གཞིའི་ཡོན་ཏན་ལ་མནན་ན་ནེམ་དང་བཏེག་ན་པར་བྱེད་པ་ཞེས་མང་དུ་འབྱུང་བས་སྟེང་དུ་འཕར་བ་ལའང་པར་གྱིས་འཕར་ཞེས་པའི་སྐབས་ཡོད། ཞེས་གསུངས། དཔེར་ན། 《པད་མ་བཀའ་ཐང》ལས། ལྷ་ལྕམ་བླ་མ་ཡིན་འདྲ་འཇུ་མ་སྤོབས།། དེ་སྐད་གསོལ་བས་རྒྱལ་པོ་པར་གྱིས་འཕར།། ཞེས་པ་ལྟ་བུའོ།།ལ་བས་རྒྱལ་པོ་པར་གྱིས་འཕར།། ཞེས་པ་ལྟ་བུའོ།།)
Dictionaries/sngas rgyas chos gzhung tshig mdzod/6119 + (（མངོན་）གླེང་གཞིའི་སྡེ། ཚིག་འདི་གསར་དུ་བཅོས་པ་ཡིན།)

Dictionaries/Bod rgya shen sjar gyi shes jai rnam drangs kun btus tshig mdzod/1174 + (མིང་གཞིའི་ཡི་གེ་སུམ་ཅུ་ཐམ་པའི་ནང་ནས་ཀ་ཅ་ཏ་པ་ཙ་ལྔ་ནི་ཕོ་ཡིག་ལྔ།)

Dictionaries/Bod rgya shen sjar gyi shes jai rnam drangs kun btus tshig mdzod/1742 + ((སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་བརྒྱད) མིག་གི་རྣམ་ཤེས། རྣ་བའི་རྣམ་ཤེས། སྣའི་རྣམ་ཤེས། ལྕེའི་རྣམ་ཤེས། ལུས་ཀྱི་རྣམས་ཤེས། ཡིད་ཀྱི་རྣམས་ཤེས། ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཡིད། ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ཏེ་བརྒྱད།)
Dictionaries/chos rnam kun btus/9960 + (1. ཀླུའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱིས་བརྒྱད་དུ་གསུངས་པ་ནི། … 1. ཀླུའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱིས་བརྒྱད་དུ་གསུངས་པ་ནི། བླ་མའི་དོན་ཀུན་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། ། དཀྱིལ་འཁོར་རྣམ་བརྒྱད་བྲི་བར་བྱ། ། རིན་ཆེན་དེ་བཞིན་ས་བོན་དང་། ། མེ་ཏོག་ཚོན་དང་དེ་བཞིན་དུ། ། ཕྱེ་མ་གཡོ་དང་ཕྱེ་མ་དང་། ། དེ་བཞིན་ཡིད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་བདེན། །ཞེས་སོ། །(སྐབས་འདིར་རྣམ་གྲངས་རེ་རེ་དབྱེ་མ་ཤེས་པས་གཞུང་ཚིག་ཇི་བཞིན་དུ་བཀོད་པ་ལགས་)2. འཕགས་ཡུལ་གྱི་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་འགའ་ཞིག་གིས་བདུན་དུ་གསུངས་པ་ནི།(1)རས་བྲིས།(2)རྡུལ་ཚོན།(3)བསམ་གཏན།(4)ལུས་དཀྱིལ།(5)བྷ་ག(6)ཀུན་རྫོབ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས།(7)དོན་དམ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་བདུན་ནོ། །3. མངོན་བརྗོད་བླ་མ་ལས་དྲུག་ཏུ་གསུངས་པ་ནི།(1)ཡི་གེའི་དཀྱིལ་འཁོར།(2)མཚན་མའི་དཀྱིལ་འཁོར།(3)ལག་པའི་ཕྱག་རྒྱ།(4)གཟུགས་བརྙན་དགོད་པ།(5)མེ་ཏོག་བཀྲམ་པ།(6)ཚོགས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་དྲུག་གོ །ཡོང་ན་དེ་ཉིད་ལས།(1)ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར།(2) སྤྲུལ་པའི་དཀྱིལ་འཁོར།(3)ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར།(4)རྡུལ་ཚོན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར།(5)རས་བྲིས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར།(6)ལུས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་དྲུག་གོ །4. ཤིན་ཏུ་ཟབ་པའི་མན་ངག་ལས་དཀྱིལ་འཁོར་ལྔར་གསུངས་པ་ནི།(1)ཕྱི་དབྱིབས་རྡུལ་ཚོན།(2)ལུས།(3)བྷ་ག(4)བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས།(5)སྙིང་པོ་ཡེ་ཤེས་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་ལྔའོ། །ཡང་དེ་ཉིད་ལས་རྣམ་པ་བཞིར་གསུངས་པ་ནི།(1)རྡུལ་ཚོན།(2)རས་བྲིས།(3)ཡིད་དཀྱིལ།(4)ལུས་དཀྱིལ་དང་བཞིའོ། །5. མན་ངག་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ལས་བཞི་ཚན་གཉིས་སུ་གསུངས་པ་ནི། གང་ལས་ལེན་པའི་སྐུར་བྱེད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་བཞི། གང་དུ་བསྐུར་བ་སྦྱང་གཞིའི་དཀྱིལ་འཁོར་བཞི་སྟེ་ཚན་པ་གཉིས་སུ་གསུངས་པ་སྟེ།(1)གང་ལས་ལེན་པའི་སྐུར་བྱེད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་བཞི་ནི།[1]ཕྱི་དབྱིབས་རྡུལ་ཚོན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར།[2]རྫས་གསང་བ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར།[3]ཕྱག་རྒྱ་བྷ་གའི་དཀྱིལ་འཁོར།[4] དོན་དམ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་བཞིའོ། །(2)གང་དུ་བསྐུར་བ་སྦྱང་གཞིའི་དཀྱིལ་འཁོར་བཞི་སྟེ།[1]སློབ་མའི་ལུས་རྩ།[2]ཡི་གེ་བྷ་ག[3]ཁམས་བདུད་རྩི།[4]སྙིང་པོ་ཡེ་ཤེས་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་བཞིའོ། །6. དུས་འཁོར་སོགས་ལས་བཞིར་གསུངས་པ་ནི། མཆོག་དབང་གསུམ་དང་། འཇིག་རྟེན་པའི་རྡུལ་ཚོན་དང་བཞིའོ། །7. དྲིལ་བུ་པས་གསུམ་དུ་གསུངས་པ་ནི།(1)དབང་རྟུལ་ལ་རས་བྲིས།(2)དབང་འབྲིང་ལ་རྡུལ་ཚོན།(3)དབང་རྣོན་ལ་ལུས་དཀྱིལ་དུ་གསུངས་པ་དང་གསུམ་མོ། །7. འདུས་པ་དང་ཁ་སྦྱོར་གྱི་རྒྱུད་ཕྱི་མ་ལས་གསུམ་དུ་གསུངས་པ་ནི།(1)ལུས་དཀྱིལ།(2)བྷ་ག(3)བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གསུམ་དུ་གསུངས་པ་ཁ་ཅིག་གསང་བ་ཆོས་དཀྱིལ་གསུམ་ཞེས་ཐ་བསྙད་བཏགས་པར་མཛད་པ།8. སློབ་དཔོན་སངས་རྒྱས་གསང་བས་གསུམ་དུ་གསུངས་པ་ནི།(1)རང་བཞིན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར།(2)ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར།(3)གཟུགས་བརྙན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་གསུམ་མོ། །9. ར་ལི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་རྒྱུད་ལས་གསུམ་དུ་གསུངས་པ་ནི།(1)ཏིང་འཛིན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར།(2)མེ་ཏོག་ཚོམ་བུ།(3)རྡུལ་ཚོན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་གསུམ་མོ། །10. སམྦུ་ཊི་ལས་གཉིས་སུ་གསུངས་པ་ནི།(1)བཅོས་མ་ཕྱི་དཀྱིལ།(2)གྲུབ་པ་ནང་དཀྱིལ་དང་གཉིས་སོ། །11. རིམ་ལྔ་ལས་གཉིས་སུ་གསུངས་པ་ནི།(1)བསྐྱེད་པའི་རིམ་པའི་སློབ་དཔོན་ལ་རྡུལ་ཚོན།(2) རྫོགས་པའི་རིམ་པའི་སློབ་དཔོན་ལ་སྒྱུ་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་གཉིས་སོ། །བ་དཔོན་ལ་སྒྱུ་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་གཉིས་སོ། །)
Dictionaries/Bod rgya shen sjar gyi shes jai rnam drangs kun btus tshig mdzod/1990 + (1. མདོའི་སྡེ། 2. དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ། … 1. མདོའི་སྡེ། 2. དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ། 3. ལུང་དུ་བསྟན་པའི་སྡེ། 4. ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་སྡེ། 5. ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་སྡེ། 6. གླེང་གཞིའི་སྡེ། 7. རྟོགས་པ་བརྗོད་པའི་སྡེ། 8. དེ་ལྟ་བུ་བྱུང་བའི་སྡེ། 9. སྐྱེས་རབས་ཀྱི་སྡེ། 10. ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡེ། 11. རྨད་དུ་བྱུང་བའི་སྡེ། 12. གཏན་ལ་ཕབ་པ་བསྟན་པའི་སྡེ་རྣམས་སོ། མདོར་བསྡུས་ན་ཚིག་ལྷུག་པར་གསུངས་པ་མདོ་སྡེ། མདོ་སྡེ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དབུ་དང་། མཐའ་མར་ཚིགས་སུ་བཅད་པས་གསལ་བར་བསྟན་པ་དབྱངས་སུ་བསྙེད་པའི་སྡེ་དང༌། གང་ཟག་གི་དེ་ལྟར་ལས་འདི་བྱས་པས་ཕྱིས་འབྲས་བུ་འདི་ཐོབ་པ་དང་། མ་འོངས་ན་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར། ཅེས་ལུང་དུ་བསྟན་པའི་སྡེ། གཞུང་ཐམས་ཅད་ཚིགས་སུ་བཅད་པས་སྟོན་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་སྡེ ། ཡི་རང་ནས་གསུངས་པ་ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་སྡེ། གླེང་གཞི་ཡུལ་གང་དུ་གང་ཟག་གི་ལྟུང་བ་གང་བྱུང་བ་དགག་པའི་བསླབ་པ་དང་བཅས་ཏེ་བསྟན་པ་གླེང་གཞིའི་སྡེ། དཔེ་དང་དོན་དུ་བཅས་ནས་སྐྱེས་རབས་བསྟན་པ་སྐྱེས་རབས་ཀྱི་སྡེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བར་སྟོན་པ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡེ། ཉན་ཐོས་དང་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བ་སྟོན་པ་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་སྡེ་སོགས་སོ།བྱུང་བ་སྟོན་པ་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་སྡེ་སོགས་སོ།)
Dictionaries/chos rnam kun btus/5386 + (1.གནའ་བོའི་རོའོ་མའི་ལོ་རྩིས་བྱུང་ཚུལ། སྤྱི … 1.གནའ་བོའི་རོའོ་མའི་ལོ་རྩིས་བྱུང་ཚུལ། སྤྱི་ལོའམ་ཕྱི་ལོ་ཞེས་པའི་རྩིས་ལུགས་འདི་ནི་ཉིན་ཞག་མའི་ལོ་རྩིས་ཀྱི་རིགས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། དེང་སྐབས་འཛམ་གླིང་ཐོག་སྤྱི་མཐུན་དུ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་པའི་ལོ་རྩིས་ཤིག་ཏུ་ཆགས་ཡོད། འོ་ན་སྤྱི་ལོ་ཞེས་པའི་རྩི་སྟངས་དེ་གནའ་སྔ་མོའི་དུས་སུ་ད་ལྟ་ང་ཚོས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་བཞིན་པའི་བཟོ་དབྱིབས་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་མིན་ཏེ། དེ་ལ་འཕེལ་རིམ་ལོ་རྒྱུས་ཅུང་ཟད་ཡོད་དེ་ཆེ་ལོང་ཙམ་བརྗོད་ན་འདི་ལྟར། སྤྱི་ལོའི་རྩི་སྟངས་འདི་དང་ཐོག་རོའོ་མ་ཞེས་པའི་གནའ་དུས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུ་བྱུང་བ་རེད། སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་དུས་སྐབས་སུ་ལོ་གཅིག་ལ་ཟླ་བ་བཅུ་དང་ཉིན་ཞག་སུམ་བརྒྱ་བཅུ་མེད་བཞི་མ་གཏོགས་མེད་པ་དང་དགུན་དུས་ཀྱི་ཉིན་ཞག་དྲུག་ཅུ་ཐམ་པ་ཟླ་བའི་ཁོངས་སུ་མི་བརྩི་བར་ལོ་མཇུག་གི་ངལ་གསོའི་དུས་ལ་བརྩི་བའི་ལོ་རྩིས་ཤིག་ཡོད་པར་གྲགས། རོའོ་མའི་ལོ་རྩིས་ལུགས་ཀྱི་ཟླ་བ་བཅུ་སོ་སོའི་མིང་དང་ཉིན་གྲངས་ནི་གཤམ་གསལ། །2.ནོའུ་མའི་ལོ་རྩིས་བྱུང་ཚུལ། སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་713ལ་སླེབས་པའི་ཚེ་རོའོ་མའི་རྒྱལ་པོ་གཉིས་པ་ནོའུ་མ་ཞེས་པ་བྱུང་སྟེ་རྩི་ལུགས་དེའི་སྟེང་དུ་ཟླ་བ་གཉིས་བསྣན་ཏེ་ལོ་གཅིག་ལ་ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་གྲངས་ཡོད་པར་བཅོས། དེ་ལ་ནོའུ་མའི་ལོ་རྩིས་ཟེར། འོན་ཀྱང་སྐབས་དེའི་མི་ཚོས་ཨང་ཀི་ཆ་གྲངས་ཅན་བཀྲ་མི་ཤིས་པར་བརྩི་བའི་རྣམ་རྟོག་གིས་ཟླ་བ་རེའི་ཉིན་གྲངས་ནི་ཕལ་ཆེ་བ་ཡ་གྲངས་ཡིན་པ་གཤམ་གསལ་རེའུ་མིག་ནང་བཀོད་པ་ལྟར་རོ། དེ་ལྟར་བརྩིས་པས་ལོ་གཅིག་ལ་ཉིན་ཞག་355མ་གཏོགས་མེད། ཉི་ལྡོག་གི་ལོ་གཅིག་གི་རིང་ཚད་དེ་ཉིན་ཞག་365རྗེས་འབྲངས་བཅས་དང་བསྡུར་ན་ཉིན་ཞག་10ཙམ་གྱི་ཉུང་སྐྱོན་འབྱུང་བས། ཁོང་ཚོས་ལོ་བཞི་རེའི་ནང་དུ་Makkedoniusཞེས་པ་ཁ་སྣོན་གྱི་ཟླ་བ་གཉིས་བསྣོན་རྒྱུ་བྱས། དེའི་སྣོན་སྟངས་དང་ཟླ་བའི་ཉིན་ཞག་གི་གྲངས་ནི་ལོ་གཉིས་པའི་ལོ་མཇུག་ཏུ་ཉིན་22ཅན་གྱི་ཟླ་བ་ཞིག་ཁ་སྣོན་རྒྱག་པ་དང་། ལོ་བཞི་པའི་ལོ་མཇུག་ཏུ་ཉིན་ཞག་23ཅན་གྱི་ཟླ་བ་ཞིག་ཁ་སྣོན་རྒྱག་པའི་གཏན་འབེབས་བྱས། དེ་ལྟར་བརྩིས་པས་ནོའུ་མའི་ལོ་རྩིས་ལུགས་ལ་ལོ་བཞི་རེའི་ནང་ལོ་སོ་སོའི་རིང་ཚད་ནི་འདི་ལྟར། ལོ་དང་པོར། ཉིན་གྲངས་355ལོ་གཉིས་པར། ཉིན་གྲངས་355+ཉིན་གྲངས་22(སྣོན་ཟླ་)=ཉིན་གྲངས་377 ལོ་གསུམ་པར། ཉིན་གྲངས་355 ལོ་བཞི་པར། ཉིན་གྲངས་355+ཉིན་གྲངས་23(སྣོན་ཟླ་)=ཉིན་གྲངས་378(355X4+23)÷4=366.25དེས་ན་ལུགས་འདིའི་ལོ་གཅིག་གི་ཆ་སྙོམས་རིང་ཚད་དངོས་ནི་ཉིན་གྲངས་366.25ཡིན། ཉི་ལྡོག་གི་ལོ་གཅིག་གི་རིང་ཚད་དངོས་ཉིན་ཞག་365.2422དང་བསྡུར་ན་མང་སྐྱོན་ཡོད། དེ་ལྟར་བརྩིས་པས་ལོ་སུམ་ཅུ་ལྷག་ཙམ་སོང་ཚེ་དུས་ཚིགས་སོགས་ཟླ་བ་གཅིག་གིས་ཁྱད་ཞུགས་འགྲོ་བ་དང་། ལོ་མང་སོང་ཚེ་མང་སྐྱོན་ཆེ་རུ་གྱུར་ཏེ་དུས་ཚིགས་ལ་ནོར་འཁྲུལ་འབྱུང་ངེས་ཡིན།3.འཇུ་ལེའི་ལོ་རྩིས། དེ་རྗེས་ཀྱི་དུས་རབས་ནང་རྩིས་མཁན་ཁ་ཤས་ཀྱིས་སྲིད་དབང་གི་དགོས་མཁོ་དང་བསྟུན་ནས་སྣོན་ཟླ་གང་བྱུང་གིས་བཏོན་པས་རྙོག་འཛིང་ཆེན་པོ་བྱུང་སྟེ་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་59ལོར་འཇུ་ལེ་ཁེ་ས་(Julius Caesarསྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་100─44 ) ཞེས་པའི་རྒྱལ་པོ་གསར་པ་ཞིག་གིས་སྲིད་དབང་བསྒྱུར་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ་དབྱར་དགུན་གོ་ལྡོག་པ་སོགས་དུས་ཚིགས་འཁྲུགས་པའི་གནས་ཚུལ་ཆེན་པོ་ལྷགས་ཡོད་པར་མངོན། དེར་བརྟེན་ཁོང་གིས་ཨེ་ཇིའི་གནམ་རིག་པ་སོ་སེ་ཇན་ནི་སི་(Sosigenes)སོགས་གདན་ཞུས་ཀྱིས་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་46ལོར་ལོ་རྩིས་སྒྱུར་བཅོས་དང་གཏན་འཁེལ་གསར་པ་བྱས་པའི་ནང་དོན་གཙོ་བོ་ནི་འདི་ལྟར། (1)ལོ་གཅིག་གི་ཆ་སྙོམས་ཀྱི་རིང་ཚད་དངོས་ནི་ཉིན་ཞག་365.25ཡིན་པར་གཏན་འཁེལ་བྱས། ལོ་བཞི་རིའི་ནང་དུ་བཤོལ་བའི་ལོ་གཅིག་རེ་བརྩི་བ་དང་། བཤོལ་བའི་ལོ་ལ་ཉིན་ཞག་366གི་ཚད་དང་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ལོ་ལ་ཉིན་ཞག་365ཡི་ཚད་བྱེད་རྒྱུ་གཏན་འཁེལ་བྱས།(2)Januariusཞེས་པའི་ཟླ་བ་དེ་ལོ་གཅིག་གི་ལོ་མགོ་སྟེ་ཟླ་བ་དང་པོར་བཞག སྒྱུར་བཅོས་མ་བྱས་གོང་གི་ཟླ་བ་དང་པོ་སྟེ་Martiusཞེས་པའི་ཟླ་བ་དེ་ཟླ་བ་གསུམ་པར་ཆགས། རྒྱུ་མཚན་དེས་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་222ནས་བཟུང་རོའོ་མའི་སྲིད་འཛིན་དཔོན་ཆེན་གསར་པ་གདན་སར་འགོད་པའི་དུས་ཚོད་ནི་Martiusཟླ་བའི་ཚེས་15ཉིན་ཡིན་པར། སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་153ལོ་ནས་བཟུང་Januariusཟླ་བའི་ཚེས་1ལ་བྱེད་པའི་སྲོལ་བྱུང་བ་ལོ་མགོ་དེ་ལྟར་བསྒྱུར་བས་ཟླ་བ་དང་པོའི་ཚེས་གཅིག་ཉིན་ལ་ཏག་ཏག་འཁེལ་ལོ། །(3)ལོ་གཅིག་ལ་ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་ཡོད་པ་དང་། ཟླ་བ་གཉིས་པ་མ་གཏོགས་པའི་ཟླ་བ་བཞི་པ་དང་དྲུག་པ་སོགས་ཟླ་བ་ཆ་གྲངས་རྣམས་ཀྱི་ཉིན་གྲངས་ནི་ཉིན་ཞག་31དང་། ཟླ་བ་དང་པོ་དང་གསུམ་པ་སོགས་ཟླ་བ་ཡ་གྲངས་རྣམས་ཀྱི་ཉིན་གྲངས་ནི་ཉིན་ཞག་30ཟླ་བ་གཉིས་པའི་ཉིན་ཞག་གི་གྲངས་ནི་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ལོ་ལ་ཉིན་ཞག་29དང་བཤོལ་བའི་ལོ་ལ་ཉིན་ཞག་30རེ་བྱེད་རྒྱུའི་གཏན་འཁེལ་བྱས། སྒྱུར་བཅོས་དེ་ལྟར་བྱས་པའི་མཛད་རྗེས་དེ་དྲན་གསོ་བྱ་ཆེད་འཇུ་ལེ་ཡི་འཁྲུངས་ཟླ་སྟེ་ཟླ་བ་བདུན་པའི་མིང་Quintilisཞེས་པ་དེ་རྒྱལ་པོ་ཁོ་རང་གི་མིང་Juliusཞེས་པ་ཟླ་བའི་མིང་དུ་བསྒྱུར།(4)ལོ་རྩིས་གསར་པ་དེ་རོའོ་མའི་ལོ་709སྟེ་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་45ལོའི་ཟླ་བ་དང་པོའི་ཚེས་གཅིག་ནས་ལག་ལེན་བསྟར་རྒྱུ་བྱས།(5)དེ་ལྟར་བརྩིས་པས་སྒྱུར་བཅོས་བྱས་པའི་ཕྱི་ལོ་སྟེ་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་45ལོ་ནི་བཤོལ་བའི་ལོ་རུ་བྱས། སྒྱུར་བཅོས་མཛད་པའི་ལོ་སྟེ་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་46ལོ་ནི་རྙོག་འཛིང་ཆེན་པོའི་ལོ་ཞིག་ཏུ་ཆགས། རྒྱུ་མཚན་ནི་སྐབས་དེར་ལོ་ཐོའི་ཚེས་གྲངས་དང་ཉིན་ཞག་མའི་ལོའི་དཀྱིལ་འཁོར་བར་དུ་ཉིན་ཞག་90ཙམ་གྱི་ཁྱད་ཤོར་པས་དུས་ཚིགས་གོ་ལོག དེས་ན་སྤྱི་ཟླ་3ཚེས་23ཉིན་དཔྱིད་ཚུགས་ཀྱི་ཉིན་མོར་འཁེལ་བར་བྱས་ཏེ་ཚེས་གྲངས་དང་དུས་ཚིགས་མཐུན་པར་འབྱུང་བའི་ཆེད་དུ་ཐབས་ཤེས་བཏང་བ་ནི་འདི་ལྟར། ལོ་དེའི་ཉིན་ཞག་གྲངས་355དང་ལོ་མཇུག་གི་ཉིན་ཞུག་23ཅན་གྱི་ཟླ་སྣོན་དང་བསྡོམས་པས་ཉིན་ཞག་378ཀྱི་ཁར། ཟླ་བ་བཅུ་གཅིག་པ་དང་བཅུ་གཉིས་པ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་ཟླ་བ་ལྷག་མ་གཉིས་བཅུག་སྟེ་ཟླ་བ་གཅིག་ལ་ཉིན་ཞག་33དང་ཟླ་བ་གཅིག་ལ་ཉིན་ཞག་34ཡོད་པ་བཟོས། དེ་ལྟར་བཟོས་པས་ལོ་དེར་ཉིན་ཞག་445ཡོད་པར་ཆགས་སོ། ། ལོ་དེ་ནི་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་གི་རྙོག་འཛིང་ཅན་གྱི་ལོ་རུ་གྲགས་པ་དེ་ཡིན།དེ་ལྟར་སྒྱུར་བཅོས་བྱས་པའི་ལོ་རྩིས་ལུགས་དེ་ལ་འཇུ་ལེའི་ལོ་རྩིས་ཞེས་གྲགས་པ་དང་དེའང་ཉིན་ཞག་མའི་ལོ་རྩིས་ཁོ་ན་ཡིན། དེའི་ལུགས་ཀྱི་ཟླ་བ་སོ་སོའི་མིང་དང་ཉིན་ཞག་གི་གྲངས་ནི་གཤམ་གསལ་རེའུ་མིག་ལྟར་རོ། །4.མོ་གྷོ་ཨོ་སི་ཐིས་ལོ་རྩིས་བསྒྱུར་བཅོས་བྱས་པའི་ཚུལ། གོང་དུ་བཤད་པའི་འཇུ་ལེའི་ལོ་རྩིས་ནི་དེང་རབས་འཛམ་གླིང་སྟེང་སྤྱི་ཁྱབ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་བཞིན་པའི་སྤྱི་ལོའི་རྩིས་ཀྱི་ཐོག་མའི་དབྱིབས་གཟུགས་དེ་ཡིན། དེའི་ལུགས་ལ་ཟླ་བ་གཉིས་པ་མ་གཏོགས་ཟླ་བ་གཞན་རྣམས་ཟླ་གྲངས་ཡ་ཅན་ལ་འཁེལ་དུས་ཉིན་ཞག་31དང་། ཆ་གྲངས་ལ་འཁེལ་དུས་ཉིན་ཞག་30ཡིན་པ་སོགས་ཡིད་ལ་ངེས་བདེ་བ་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཡོད་མོད་ད་ལྟ་དེ་ལྟར་གནས་མེད་པའི་གནས་ཚུལ་གང་ལ་ཐུག་ཅེ་ན། དེ་ལ་ཡང་རྙོག་འཛིང་ཞིག་བྱུང་ཡོད་དེ། འཇུ་ལེ་ཡིས་ལོ་རྩིས་སྒྱུར་བཅོས་མཛད་ནས་ལོ་གཅིག་འགོར་རྗེས་ཁོ་རང་གཞན་གྱིས་བཀུམ། དེ་རྗེས་ཁོང་གིས་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་ལོ་རྩིས་ལུགས་ནི་མུ་མཐུད་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་བ་ཡིན་མོད། འཇུ་ལེའི་ལོ་རྩིས་ལུགས་ཀྱི་ཉིན་བཤོལ་འདོན་ཚུལ་དངོས་ནི་ལོ་གསུམ་རེའི་རྗེས་ལ་ཉིན་བཤོལ་རེ་འདོན་པ་སྟེ་ལོ་བཞི་རེའི་ནང་དུ་ཉིན་བཤོལ་འདོན་པའི་གཏན་འཁེལ་བཟོས་ཡོད་པར། རྗེས་འཛིན་ལག་ལེན་བསྟར་མཁན་རྣམས་གྱིས་གོ་བ་ལེན་སྟངས་ནོར་ཏེ་ལོ་གསུམ་རེའི་ནང་དུ་ཉིན་བཤོལ་རེ་བཏོན། དེ་ལྟར་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་45ལོ་ནས་མགོ་བརྩམས་སྟེ་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་9ལ་སླེབས་ཚེ་གཞི་ནས་ནོར་འཛོལ་ཡོད་པ་ཚོར་ཏེ་སླར་ཡང་སྒྱུར་བཅོས་བྱེད་དགོས་བྱུང་། དེའི་ལོ་རྒྱུས་ནི། འཇུ་ལེའི་ཞལ་ཆེམས་ནང་དུ་རྗེས་འཛིན་པ་ཨང་དང་པོ་ནི་ཁོང་གི་གཅེན་མོའི་བུ་ཨོ་ཏེ་ཁྲི་འབོད་པ་དེ་བཞག་ཡོད། ཁོང་གྲོངས་པའི་སྐབས་ཨོ་ཏེ་ཁྲི་ལོ་ཉི་ཤུ་ཟིན་མེད་པས་སྲིད་དབང་སྒྱུར་བའི་བྱ་གཞག་ལ་འགོག་རྐྱེན་ཆེན་པོ་འཕྲད་མོད་རིམ་གྱིས་སྟོབས་ཤུགས་ཆེན་པོར་ཆགས། ཁོང་ལྷག་པར་དུ་ཐབས་ལ་མཁས་ཤིང་བློ་རིག་དང་ལྡན་པས་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་30ལོར་སླེབས་དུས་རྒྱལ་ཁམས་ཡོངས་ལ་དབང་བསྒྱུར། སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་27ལོ་ལ་ཨོ་གྷི་སི་ཐི་ཞེས་པའི་མཚན་གསོལ། ཨོ་གྷི་སི་ཐི་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་གོ་གནས་ཤིག་སྟེ་བླ་ན་མཐོ་བའམ་ཆེས་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་སོགས་ཀྱི་དོན་ཡིན་པར་བཤད། དུས་དེ་ནས་བཟུང་སྟེ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་དབང་མངའ་ཐང་ཆེས་ཆེར་རྒྱས་པར་གྱུར་ཏོ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་རྗེས་འཛིན་རྣམས་ཀྱིས་གོ་བ་ལེན་སྟངས་ནོར་ནས་བརྩིས་པས་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་9ལ་སླེབས་དུས་ཉིན་བཤོལ་ལྷག་མ་གསུམ་བཏོན། གཏན་འབེབས་ལྟར་བརྩིས་ན་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་45ནས་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་9བར་དུ་ཉིན་བཤོལ་འདོན་དགོས་པའི་ལོ་ནི་འདི་ལྟར་ཡིན། 45ལོ་དང་། 41ལོ། 37ལོ། 33ལོ། 29ལོ། 25ལོ། 21ལོ། 17ལོ། 13ལོ། 9ལོ་བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་ལོ་བཅུ་ནི་བཤོལ་བའི་ལོ་ཡིན། འོན་ཀྱང་ཁོང་ཚོས་ དངོས་སུ་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ་ཉིན་བཤོལ་བཏོན་པའི་བཤོལ་བའི་ལོ་ནི་འདི་ལྟར་45ལོ་དང་། 42ལོ། 39ལོ། 36ལོ། 33ལོ། 30ལོ། 27ལོ། 24ལོ། 21ལོ། 18ལོ། 15ལོ། 12ལོ། 9ལོ་བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་བཤོལ་བའི་ལོ་ནི་བཅུ་གསུམ་བྱུང་། དེ་ལྟར་ཞག་བཤོལ་ལྷག་མ་གསུམ་བཏོན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒྱལ་པོ་ཨོ་གྷི་སི་ཐིས་བཀའ་ཕབ་སྟེ་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་8དང་1གཉིས། སྤྱི་ལོའི་རྗེས་ཀྱི་ལོ་4བཅས་ལོ་གསུམ་ནི་གཏན་འབེབས་ལྟར་ན་བཤོལ་བའི་ལོ་ཡིན་མོད་སྐྱོན་སེལ་བྱེད་ཆེད་བཤོལ་མེད་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ལོ་རུ་བསྒྱུར། དེ་རྗེས་མུ་མཐུད་ལོ་བཞི་རེའི་ནང་དུ་ཞག་བཤོལ་རེ་འདོན་རྒྱུ་བྱས། ཁོང་གིས་སྐྱོན་སེལ་དེ་ལྟར་བགྱིས་པའི་མཛད་རྗེས་དྲན་གསོ་བྱ་བའི་ཆེད་དུ། རྒྱལ་པོ་གོང་མ་འཇུ་ལེའི་བྱེད་སྟངས་ལྟར་རོའོ་མའི་རྒན་གྲོས་ཚོགས་པས་གྲོས་འཆམ་བཞུག་པ་ནི། ཟླ་བ་བརྒྱད་པ་སྟེ་ཨོ་གྷི་སི་ཐིས་རྒྱལ་ཁ་ཆེན་པོ་ཐོབ་པའི་ཟླ་བ་དེའི་མིང་དེ་Sextilisནས་Augusttusཨོ་གྷ་སི་ཐིར་བསྒྱུར། དེ་ལ་ཞག་གྲངས་30ལས་མེད་པས་ཟླ་བ་གཉིས་པ་ནས་གཞག་གཅིག་ཁ་སྣོན་རྒྱབ་སྟེ་ཉིན་ཞག་31ཡོད་པ་བཟོས། ཟླ་བ་གཉིས་པར་ཉིན་ཞག་28མ་གཏོགས་མེད་པ་ཆགས་(བཤོལ་བའི་ལོ་ལ་ཉིན་ཞག་29)དེ་ལྟར་བྱས་པས་ཟླ་བ་བདུན་པ་དང་བརྒྱད་པ་དགུ་པ་བཅས་ཟླ་བ་གསུམ་བསྟུད་མར་ཟླ་བ་ཆེ་བ་སྟེ་ཉིན་ཞག་31ཡིན་པས་མི་མཛེས་པའམ་སྟབས་མི་བདེ་བར་བསམ་སྟེ་ཟླ་བ་དགུ་པར་ཞག་གྲངས་30དང་། བཅུ་པར་31བཅུ་གཅིག་པར་30བཅུ་གཉིས་པར་31བཅས་སུ་བསྒྱུར་བ་ཡིན་ནོ། ། དེ་ལྟར་ཟླ་བའི་ཆ་གྲངས་ཡ་གྲངས་ཀྱི་གོ་རིམ་རྣམས་དཀྲུགས་པ་ལ་དགོས་མཁོ་མེད་པར་མ་ཟད་ཡིད་ལ་འཛིན་མི་བདེ་བ་སོགས་ཀྱི་སྐྱོན་ཡོད་མོད་རྒྱུན་འབྱམས་སུ་གྱུར་སྟེ་ལོ་ཉིས་སྟོང་ཕྱིན་རྗེས་ཀྱི་ད་ལྟའི་དུས་སུའང་དེ་ལྟར་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་པའི་གནས་སུ་མཆིས་སོ། ། དེ་ལྟར་སྒྱུར་བཅོས་བྱས་རྗེས་ཀྱི་འཇུ་ལེའི་ལོ་རྩིས་ལུགས་ཀྱི་གནས་བབས་ནི་གཤམ་གསལ་རེའུ་མིག་ནང་དུ་བཀོད་པ་ལྟར་རོ། །5.ཀི་རུས་ཀོ་རིན་གྱིས་སྒྱུར་བཅོས་བྱས་པའི་ཚུལ།གོང་དུ་བརྗོད་པ་ལྟར་གྱི་འཇུ་ལེའི་ལོ་རྩིས་ལུགས་དེའི་ལོ་གཅིག་གི་ཚ་སྙོམས་རིང་ཚད་ནི་ཉིན་ཞག་365.25ཡིན། འོན་ཀྱང་ཉི་ལྡོག་གི་ལོ་གཅིག་གི་རིང་ཚད་དངོས་ནི་ཉིན་ཞག་365.2422ཡིན་པས་ལོ་རེར་ཉིན་ཞག་0.0078སྟེ་སྐར་མ་11དང་སྐར་ཆ་14ཙམ་གྱི་མང་སྐྱོན་འབྱུང་། མང་སྐྱོན་དེ་བསགས་ན་ལོ་128རེའི་ནང་ཉིན་ཞག་གཅིག་གིས་མང་སྐྱོན་འབྱུང་ཞིང་དཔྱིད་མཉམ་གྱི་ཉིན་མོ་དེ་ཉིན་ཞག་གཅིག་གིས་འཕྱི་འགྲོ། ལོ་བཞི་བརྒྱ་རེའི་ནང་ཉིན་ཞག་གསུམ་ཙམ་(0.0078= 3.12)གྱིས་མང་སྐྱོན་འབྱུང་བས་དེ་ཙམ་གྱིས་འཕྱི་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །སྤྱི་ལོ་325ལོར་ཡོ་རོབ་གླིང་གི་ཡེ་ཤི་མ་ཤི་ཀའི་ཆོས་ལུགས་ཚོགས་ཆེན་དེ་ནི་སི་ཞེས་པའི་སའི་ཆར་འཚོགས་པ་དང་། སྐབས་དེར་འཇུ་ལེའི་རྩིས་ལུགས་དེ་ཐུན་མོང་དུ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱ་རྒྱུར་གྲོས་མཐུན་བྱུང་བ་ནས་བཟུང་ཏེ་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བཅུ་དྲུག་པའི་མཇུག་ལ་སླེབས་དུས་ལོ་ཆིག་སྟོང་ཉིས་བརྒྱ་ཙམ་སོང་ཟིན་པ་དང་། དུས་ཡུན་དེ་ཙམ་གྱི་རིང་ལ་སྐྱོན་སེལ་མ་བྱས་པས་སྐྱོན་ཕྲ་མོ་རིམ་གྱིས་བསགས་པས་ཉིན་ཞག་བཅུ་ཙམ་གྱིས་མང་སྐྱོན་བྱུང་བས་དཔྱིད་ཉིན་མཚན་མཉམ་པའི་ཉིན་མོ་དེ་ལོ་ཐོའི་ནང་བཀོད་པའི་དུས་ཚིགས་ལས་ཉིན་བཅུ་ཙམ་གྱི་སྔོན་ལ་བྱུང་བས་ཕྱི་རོལ་ཡུལ་གྱི་གནས་བབས་དང་མི་མཐུན་པ་བྱུང་། སྐབས་དེའི་རོའོ་མའི་ཆོས་གཙོ་ཀི་རུས་ཀོ་རིན་(Gregorian)སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པས་ལོ་རྩིས་སྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་ཆེད་བཙུགས་བྱས་ནས་སྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་འཆར་བཀོད་སྣ་ཚོགས་བཏོན་ནས་ཞིབ་དཔྱད་བྱས། མཐའ་མར་ཨི་ཏ་ལིའི་སྨན་པ་དང་ལས་ཞོར་གནུམ་རིག་མཁས་ཅན་ལི་ལི་ཨོ་ཡིས་སྤྱི་ལོ་1576ལོར་བཏོན་པའི་ལོ་བཞི་བརྒྱ་རེའི་ནང་བཤོལ་བའི་ལོ་གསུམ་ཉུང་དུ་གཏོང་བའི་འཆར་བཀོད་དེ་ལག་ལེན་བསྟར་རྒྱུ་གཏན་འཁེལ་བྱུང་སྟེ་སྤྱི་ལོ་1582ལོའི་ཟླ་3ཚེས་1ཉིན་ལོ་རྩིས་སྒྱུར་བཅོས་བྱེད་རྒྱུའི་བཀའ་ཕབ་ནས་བསྒྱུར་བཅོས་མཛད། དེ་ལྟར་སྒྱུར་བཅོས་བྱས་པའི་ལོ་རྩིས་ལུགས་ལ་ཀོ་རིན་ལོ་རྩིས་ཞེས་གྲགས་སོ། ། སྐབས་དེར་སྒྱུར་བཅོས་བྱས་པའི་ནང་དོན་མདོར་བསྡུས་ནི་འདི་ལྟར།(1)སྤྱི་ལོ་1582ལོའི་ཟླ་10ཚེས་4ཉིན་གྱི་ཉིན་རྗེས་མ་ནི་ཚེས་5མིན་པར་ཟླ་10ཚེས་15ཡིན་པར་བཅོས། དེ་ལྟར་བསྒྱུར་བས་སྤྱི་ལོ་325ལོ་ནས་སྤྱི་ལོ་1582བར་ཁྱོན་བསྡོམས་ལོ་1257ནང་བསགས་པའི་མང་ སྐྱོན་རྣམས་སྡེབས་གཅིག་ཏུ་སེལ་ཏེ་དཔྱིད་ཚུགས་ཀྱི་ཉིན་མོ་དེ་སླར་ཡང་ཟླ་3ཚེས་21ལ་འཁེལ་བར་བྱས་སོ། སྐབས་དེར་ཉིན་ཞག་བཅུ་མཆོངས་ཀྱང་རེས་གཟའ་རྒྱུན་ལྡན་ལྟར་དེད་པས་ཟླ་10ཚེས་4ཉིན་རེས་གཟའ་ཕུར་བུ་ཡིན་པ་དང་དེའི་ཕྱི་ཉིན་ཏེ་ཟླ་10ཚེས་15ཉིན་ནི་རེས་གཟའ་པ་སངས་ཡིན། དེའི་བར་གྱི་ཞག་བཅུ་ནི་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་གཏན་ནས་མེད་པའི་ཚེས་གྲངས་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཆགས་སོ། །(2)དེ་རྗེས་མ་འོངས་པའི་དུས་རབས་ནང་མང་སྐྱོན་སེལ་ཐབས་གཏན་འཁེལ་བྱས་པ་ནི། སྔར་བཞིན་མུ་མཐུད་ལོ་བཞི་རེའི་ནང་ཞག་བཤོལ་རེ་འདོན་རྒྱུའི་རྨང་གཞིའི་ཐོག འཇུ་ལེ་ལུགས་དང་མི་མཐུན་པའི་ཆ་ནི་སྤྱི་ལོའི་གྲངས་དེ་ཨང་ཀི་100ཡིས་བགོས་ན་ལྷག་མེད་འཆར་བའི་ལོ་ལ་འཁེལ་དུས་སུ་ཨང་ཀི་400ཡིས་བགོས་ནའང་ལྷག་མེད་འཆར་ཚེ་གཞི་ནས་བཤོལ་བའི་ལོར་འཇོག་དགོས་པར་གཏན་འཁེལ་བྱས། དེ་ལྟར་བྱས་པས་སྤྱི་ལོའི་གྲངས་1600ལོ་དང་། 1700ལོ། 1800ལོ། 1900ལོ། 2000ལོ་སོགས་ནི་འཇུ་ལེའི་ལོ་རྩིས་ལུགས་སུ་བཤོལ་བའི་ལོ་ཤ་སྟག་ཡིན་མོད། ཀོ་རིན་ལོ་རྩིས་ལུགས་ལ་1600ལོ་དང་2000ལོ་གཉིས་མ་གཏོགས་བཤོལ་བའི་ལོར་མི་བརྩི། དེ་ལྟར་བརྩིས་པས་སྤྱི་ལོ་1600ལོ་ནས་སྤྱི་ལོ་2000ལོ་བར་གྱི་ལོ་བཞི་བརྒྱ་ལ་མཚོན་ན་འཇུ་ལེའི་ལུགས་ལྟར་བརྩིས་པས་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ལོ་300དང་བཤོལ་བའི་ལོ་100འབྱུང་མོད། ཀོ་རིན་ལུགས་བཞིན་བརྩིས་པས་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ལོ་303དང་བཤོལ་བའི་ལོ་97འབྱུང་བ་ཡིན། དོན་གྱིས་ལོ་བཞི་བརྒྱ་རེའི་ནང་གི་བཤོལ་བའི་ལོ་གསུམ་མེད་པར་བཟོས་པས་ཕྱི་མ་ནི་སྔ་མ་ལས་ཞིབ་ཆ་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་བརྩིས་པས་ཀོ་རིན་ལུགས་ཀྱི་ལོ་གཅིག་གི་ཆ་སྙོམས་རིང་ཚད་ནི་འདི་ལྟར། །ཉིན་ཞག་(365x303)+(366x97)÷400=ཉིན་ཞག་365.2425དེ་ལྟར་བརྩིས་པས་ལོ་གཅིག་གི་རིང་ཚད་ནི་ཉིན་ཞག་365དང་ཆུ་ཚོད་5སྐར་མ་49སྐར་ཆ་12བཅས་ཡིན། ཉི་མ་ལྡོག་པའི་ལོ་གཅིག་གི་རིང་ཚད་དངོས་དང་བསྡུར་ན་ད་དུང་ཉིན་ཞག་0.0003སྟེ་སྐར་ཆ་26ཙམ་གྱི་མང་སྐྱོན་ཡོད་ཀྱང་། སྐྱོན་དེ་ཆེས་ཕྲ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ལོ་3300རེའི་ཡུན་ལ་གཞི་ནས་ཉིན་ཞག་གཅིག་གིས་མང་ཁྱད་འབྱུང་བས་སྔར་གྱི་འཇུ་ལེ་ལུགས་ཀྱི་ལོ་རྩིས་དང་བསྡུར་ན་ཆེས་ཞིབ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིན་ནོ། ། དེ་ལྟར་སྒྱུར་བཅོས་མང་པོ་མཛད་དེ་བྱུང་བའི་ཀོ་རིན་ལུགས་ཀྱི་ལོ་རྩིས་དེ་ནི་ད་ལྟ་འཛམ་གླིང་སྟེང་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་ཕྱི་ལོའམ་སྤྱི་ལོ་ཟེར་བའི་ལུགས་འདི་ཉིད་རང་ཡིན་ནོ། ། རྩིས་ལུགས་དེ་ནི་ཕྱི་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་སྟེ་དེང་སང་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་འབོད་པ་ལས་ཚུར་དར་འོང་བ་ཡིན་པས་རྩིས་ལུགས་དེ་ལ་ཕྱི་ལོ་ཞེས་གྲགས་པ་དང་། ཡང་ན་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཁྱབ་ཏུ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་པའི་ལོ་རྩིས་ཤིག་ཏུ་ཆགས་པས་སྤྱི་ལོ་ཞེས་ཕར་བཏགས་པར་མངོན། འོན་ཀྱང་རྩིས་ལུགས་དེའི་མིང་དངོས་སམ་དབྱིན་ཇིའི་མིང་ངོ་མ་ནི་ཀོ་རིན་རྩིས་ལུགས་ཡིན་པ་ངེས་པར་དུ་མཁྱེན་དགོས་སོ། ། དེ་ལྟར་རོའོ་མའི་ཆོས་གཙོའི་བཀའ་བསྒྲགས་པ་བཞིན་རོའོ་མ་རྒྱལ་ཁབ་དང་། ཨི་ཏ་ལི། ཧྥ་རན་སི། སི་པན། པོ་ལན་རྒྱལ་ཁབ་བཅས་ཀྱིས་ལོ་དེ་གར་ཀོ་རིན་ལོ་རྩིས་སུ་གྲགས་པའི་རྩིས་ལུགས་གསར་པ་དེ་བེད་སྤྱོད་བཏང་བ་དང་། ཡོ་རབ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཅིག་གིས་ཀྱང་སྔ་ཕྱིར་ལག་བསྟར་མཛད། དབྱིན་ཇི་སོགས་ཆོས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་མི་གཅིག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ཅིག་གིས་དུས་ཕྱིས་བར་དུ་རྩིས་ལུགས་རྙིང་པ་འཇུ་ལེའི་ལོ་རྩིས་རང་སྤྱད་པ་རེད། དབྱིན་ཇི་ལ་མཚོན་ན་སྤྱི་ལོ་1752ལོར་སླེབ་དུས་གཞི་ནས་ཀོ་རིན་རྩིས་ལུགས་དེ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་མགོ་བརྩམས་པ་རེད། སྐབས་དེ་དུས་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་བར་ཉིན་ཞག་བཅུ་གཅིག་ཙམ་གྱི་ཁྱད་ཞུགས་ཡོད་པས་ལོ་དེའི་ཟླ་བ་དགུ་པའི་ཚེས་གསུམ་དེ་ཚེས་བཅུ་བཞི་རུ་བསྒྱུར་ནས་སྐྱོན་སེལ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། ། སུའུ་ལན་(དེང་གི་ར་ཞི་ཡ་)རྒྱལ་ཁབ་ལ་མཚོན་ན་1917ལོའི་ཟླ་བ་བཅུ་པའི་གསར་བརྗེའི་བར་དུ་རྩིས་ལུགས་རྙིང་པ་ཁོ་ན་བེད་སྤྱོད་བྱས། བཅུ་པའི་གསར་བརྗེའི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པའི་ཉིན་མོ་དེ་ལུགས་རྙིང་འཇུ་ལེའི་ལོ་རྩིས་ཀྱི་ཟླ་བ་10ཚེས་25ལ་འཁེལ་བ་དང་། ལུགས་གསར་ཀོ་རིན་ལོ་རྩིས་ཀྱི་ཟླ་བ་11ཚེས་7ཉིན་ལ་འཁེལ་འདུག་པས་དོན་གྱིས་ཟླ་བ་བཅུ་གཅིག་པའི་གསར་བརྗེ་ཐོབ་མོད་སྐབས་དེར་ད་དུང་རྩིས་ལུགས་རྙིང་པ་སྤྱོད་པའི་དུས་ཡིན་པས་ཡོངས་གྲགས་སུ་བཅུ་པའི་གསར་བརྗེ་ཟེར་བ་ཡིན། དེ་ནས་ཁོང་ཚོས་1918ལོ་ནས་བཟུང་ལུགས་གསར་ལྟར་བརྩི་མགོ་བརྩམས་པ་དང་དུས་དེར་སླེབ་དུས་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་བར་ཉིན་གྲངས་བཅུ་གསུམ་ཙམ་གྱི་ཁྱད་ཞུགས་འདུག་པས་1918ལོའི་ཟླ་བ་2ཚེས་1དེ་ཚེས་བཅུ་བཞི་རུ་བསྒྱུར་བས་ཉིན་ཞག་བཅུ་གསུམ་གྱི་སྐྱོན་སེལ་སྡེབས་གཅིག་ལ་བྱས་པ་ཡིན། རྗེས་སོར་ལོ་རེ་བཞིན་བཅུ་པའི་གསར་བརྗེ་ལ་དྲན་གསོ་རྟེན་འབྲེལ་ཞུ་བའི་དུས་ཀྱང་ཟླ་བ་11ཚེས་7ཉིན་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །དུས་ཀྱང་ཟླ་བ་11ཚེས་7ཉིན་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །)
Dictionaries/chos rnam kun btus/8665 + (1.གཞི་དུས་ཀྱི་བསྲེ་བ་གསུམ་ནི། (1)གཞིའི་འཆི … 1.གཞི་དུས་ཀྱི་བསྲེ་བ་གསུམ་ནི།(1)གཞིའི་འཆི་བ་ཆོས་སྐུ་དང་བསྲེ་བ།(2)བར་དོ་ལོངས་སྐུ་དང་བསྲེ་བ།(3)སྐྱེ་བ་སྤྲུལ་སྐུ་དང་བསྲེ་བ། 2. གཉིད་དུས་ཀྱི་བསྲེ་བ་གསུམ་ནི། (1)གཉིད་ཆོས་སྐུ་དང་བསྲེ་བ། (2)རྨི་ལམ་ལོངས་སྐུ་དང་བསྲེ་བ། (3)གཉིད་སད་པ་སྤྲུལ་སྐུ་དང་བསྲེ་བ། 3. སད་དུས་ཀྱི་བསྲེ་བ་གསུམ་ནི།(1)ལུགས་འབྱུང་གི་སྟོང་པ་བཞི་པར་སྦྱར་བ་འོད་གསལ་ཆོས་སྐུར་བསྲེ་བ།(2)ལུགས་ལྡོག་གི་སྟོང་པ་བཞི་པ་ལོངས་སྐུར་བསྲེ་བ། (3)ལོངས་སྐུ་ལས་ལྡང་བ་སྤྲུལ་སྐུར་བསྲེ་བ་བཅས་སོ། །ས་སྐུ་ལས་ལྡང་བ་སྤྲུལ་སྐུར་བསྲེ་བ་བཅས་སོ། །)
Dictionaries/chos rnam kun btus/7534 + (1.ངོ་བོ་ནི། ཡི་གེའི་ངོ་བོ་སྐད་གདངས་མིག་འཛུ … 1.ངོ་བོ་ནི། ཡི་གེའི་ངོ་བོ་སྐད་གདངས་མིག་འཛུམ་ཚད། གཅིག་གཉིས་གསུམ་ཡུན་ཐུང་རིང་ཤིན་ཏུ་རིང་། ། ཆ་ཤས་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་གཞན་རྣམས་རྒྱུན། ། ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་ཉིད་དུ་མཛོད་ལས་བཤད། ། ཡི་གེའི་ངོ་བོ་སྐད་ཀྱི་གདངས་འབའ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། རྣམ་འགྲེལ་ལས། ཡི་གེ་ཀུན་སློང་ཤེས་པ་ལས། ། སྐྱེ་ལ་ཤེས་པས་སྒྲ་སྐྱེའོ། ། ཞེས་སོ། ། དེའང་བརྗོད་འདོད་ཀྱི་དབང་གིས་རླུང་གཡོས། དེ་ལས་ཡི་གེའི་གདངས་སྐྱེ། དེ་ཉིད་མིག་འཛུམ་གྱི་ཚད་གཅིག་དང་། གཉིས་དང་། གསུམ་གྱི་ཡུན་ལ་རིམ་པར་ཐུང་ངུ་། རིང་པོ། ཤིན་ཏུ་རིང་པོའི་ཐ་སྙད་སྦྱར་བ་སྟེ། སྔ་མ་ལས། ཡི་གེའི་བདག་ཉིད་ཀུན་མཐའ་ཡང་། ། མིག་འཛུམ་ཚད་དུ་གནས་པ་ཡིན། ། ཞེས་སོ། ། དེ་ལ་ཡི་གེའི་ཆ་ཤས་ནི་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་བ་ཡིན་ལ་གཞན་རྣམས་དེ་ཉིད་འདུས་པའི་རྒྱུན་ཏེ་བྱེ་མདོ་རྣམས་ཤེས་བྱའི་གཞི་རྣམས་ལས་ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་ཉིད་དུ་འདོད་པར་མཛོད་ལས་བཤད་དོ། །2. ངེས་ཚིག་ནི། ངེས་ཚིག་རང་བཞིན་འགྱུར་མེད་གསལ། ། དོན་རྣམས་རྗོད་བྱེད། ། ཅེས་པ་སྟེ། ཡི་གེའི་ངེས་ཚིག་ལེགས་སྦྱར་ལ་སྐད་དོད་གསུམ་ཡོད་པའི་ཨཀྵ་ར་ནི་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། ཡུལ་སོ་སོའི་སྐད་འགྱུར་ཀྱང་དབྱངས་གསལ་གྱི་རང་བཞིན་འགྱུར་བ་མེད་པའམ། ཨའམ་ཀ་ལྟ་བུའི་གཟུགས་གཅིག་རྣམ་གྲངས་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ་དང་། བྱཉྫ་ན་གསལ་བྱེད་དེ་མིང་ཚིག་ཐམས་ཅད་གསལ་བར་བྱེད་པ་དང་། བརྞ་རྗོད་བྱེད་དེ་དོན་ཐམས་ཅད་རྗོད་པར་བྱེད་པས་སོ། །3. རྣམ་པ་ནི། ཡིག་གཟུགས་ལཱཉྫ་སོགས་ཞེས་པ་སྟེ། ཡི་གེའི་གཟུགས་ནི་ཚངས་པའི་ཡི་གེ་ལཱཉྫ་སོགས་ཡིག་རིགས་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞི་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཡི་གེའི་དབྱེ་བ་མཐའ་ཡས་པ་རྣམས་སོ། །4. དབྱེ་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། (1)ལེགས་སྦྱར་གྱི་ལུགས་ནི། དབྱེ་བ་ཐུན་མོང་ཙམ་དུ་འཕགས་ཡུལ་གྱི། ། སྐད་རིགས་བཞི་ཡི་གཙོ་བོ་ལེགས་སྦྱར་ལ། ། དབྱངས་ཡིག་མཚུངས་དང་མཚམས་སྦྱོར་གསལ་ བྱེད་ནི། ། སྡེ་པ་མཐར་གནས་དྲོ་བ་རྩ་བ་ཉིད། །ཨཱ་ལི་བརྒྱ་དང་སོ་གཉིས་ཀཱ་ཡི་ལ། ། རྐྱང་པ་སོ་བདུན་དབྱངས་བཅས་བཞི་སྟོང་དང་། ། སུམ་བརྒྱ་ང་དྲུག་དེ་དག་གནས་བརྒྱད་དང་། བྱེད་པ་རྩོལ་བ་ཕྱི་ནང་དག་ལས་སྐྱེ། ། ཡི་གེའི་དབྱེ་བ་སྒྲ་མདོ་སོ་སོའི་ལུགས་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུད་སྡེ་ལས་གསུངས་པའི་རྣམ་གཞག་མང་ཡང་ཐུན་མོང་ཙམ་དུ་འཕགས་ཡུལ་གྱི་སྐད་རིགས་ཆེན་པོ་བཞིར་གྲགས་པའི་གཙོ་བོ་ལེགས་པར་སྦྱར་བ་ལ་དབྱངས་དང་གསལ་བྱེད་གཉིས། དབྱངས་ལ་ཨ་ཨཱ་ནས་ལྀ་ལཱྀའི་བར་མཚུངས་པའི་ཡི་གེ་བཅུ། ཨེ་ཨཻ་ཨོ་ཨཽ་སྟེ་མཚམས་སྦྱོར་གྱི་ཡི་གེ་བཞི་བསྡོམས་པས་དབྱངས་བཅུ་དྲུག གསལ་བྱེད་ལ་ནི། ཀ་སྡེ་སོགས་སྡེ་པ་ལྔ། ཡ་ར་ལ་ཝ་སྟེ་མཐར་གནས་བཞི། ཤ་སོགས་དྲོ་བའི་ཡི་གེ་བཞི་སྟེ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་དུ་བཤད་པ་ནི་རྩ་བ་ཉིད་ཡིན་ལ། དེ་ལས་འཕྲོས་པའི་དབྱེ་བ་ཙནྡྲ་པ་ལྟར་ན། ཨ་ཨི་ཨུ་རི་བཞི་ལ་ཐུང་ངུ་རིང་པོ་ཤིན་ཏུ་རིང་པོ་སྟེ་གསུམ་གསུམ། དེ་དག་རེ་རེ་ལའང་སྐད་གདངས་མཐོ་བས་བརྗོད་པ་ཨུ་དཱཏྟ། དམའ་བས་བརྗོད་པ་ཨ་དཱཏྟ། བར་མས་བརྗོད་པ་སྭ་རི་ཏ་གསུམ་གསུམ་སྟེ་སུམ་ཅུ་སོ་དྲུག་དེ་རྣམས་ལ་རྗེས་སུ་སྣ་ལྡན་ཅན་དང་རྗེས་སུ་སྣ་ལྡན་ཅན་མ་ཡིན་པ་གཉིས་གཉིས་ཕྱེ་བས་བདུན་ཅུ་རྩ་གཉིས། མཚམས་སྦྱོར་བཞི་ལ་ཐུང་ངུ་མེད་པས་རིང་པོ་དང་ཤིན་ཏུ་རིང་པོ་གཉིས་གཉིས། ལྀ་ལ་རིང་པོ་མེད་པས་ཐུང་ངུ་དང་ཤིན་ཏུ་རིང་པོ་གཉིས། དེ་དག་ལྔ་པོ་རེ་རེ་ལའང་། ཨུ་དཱཏྟ། ཨ་ནུ་དཱཏྟ། སྭ་རི་ཏ་དང་གསུམ་གསུམ་དུ་ཕྱེ་བས་སུམ་ཅུ། དེ་རྣམས་སྣ་ལྡན་སུམ་ཅུ། སྣ་མེད་སུམ་ཅུ་དང་བཅས་པས་དྲུག་ཅུ་སྟེ་གོང་དང་བསྡོམས་པས་ཨ་ལི་ལ་བརྒྱ་དང་སོ་གཉིས། ཀཱ་ལི་ལ་རྐྱང་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ། དེ་སྟེང་རྣམ་བཅད་ང་རོ། ལྕེ་རྩ་ཅན། མཆུ་ཅན་བཞི་བསྣན་པས་སུམ་ཅུ་སོ་བདུན། རྩ་བའི་གསལ་བྱེད་སོ་གསུམ་ལ། ཀ་གཅིག་པུ་ལའང་དབྱངས་བརྒྱ་དང་སུམ་ཅུ་སོ་གཉིས་ཞུགས་པ་སྟེ་བསྡོམས་པས་གསལ་བྱེད་བཞི་སྟོང་སུམ་བརྒྱ་ང་དྲུག་ཡོད་དོ། ། ཡི་གེ་དེ་རྣམས་ཀྱང་གནས་དང་བྱེད་པ་དང་རྩོལ་བ་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བ་ལས།ཡི་གེའི་གནས་དང་བྱེད་པ་རྩོལ་བ་གསུམ་ལས། གནས་ལ་ཡང་བརྒྱད་ལས། ། [1]བྲང་། [2]མགྲིན་པ། [3]སྤྱི་བོ།[4]ལྕེ་རྩ། [5]སོ། [6]སྣ། [7]མཆུ།[8]ཀན་དང་བརྒྱད་དོ། ། དེ་ཡང་། ཨ་དང་ཀ་སྡེ་དང་ཧ་ཡིག་དང་རྣམ་བཅད་རྣམས་མགྲིན་པའི་སྐྱེ་གནས་ཅན་ནོ། ཨི་ཨེ་ཨཻ་མགྲིན་པ་དང་རྐན་ནོ། ཨུ་ཨོ་ཨཽ་རྣམས་མགྲིན་པ་དང་མཆུའོ། རྀ་དང་ཊ་སྡེ་དང་ར་ཡིག་དང་ཥ་ཡིག་རྣམས་སྤྱི་བོའོ། ། ལྕེ་རྩ་ཅན་ནི་ལྕེ་ཡི་རྩ་བའོ། ། ལྀ་དང་ཏ་སྡེ་དང་ལ་ཡིག་དང་ས་ཡིག་རྣམས་སོའོ། ། རྗེས་སུ་ང་རོ་ནི་སྣའོ། ། ང་ཉ་ཎ་ན་མ་རྣམས་ནི་རང་རང་གི་མགྲིན་པ་སོགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྣའོ། ། ཨི་དང་ཙ་སྡེ་དང་ཡ་ཡིག་དང་ཤ་ཡིག་རྣམས་རྐན་ནོ། ། ཨུ་དང་པ་སྡེ་དང་མཆུ་ཅན་གྱི་ཡི་གེ་ནི་མཆུའོ། ། ཝ་ཡིག་ནི་སོ་དང་མཆུ་དག་གོ ། འདིར་བྲང་ཞེས་པ་མགྲིན་བྱུང་གི་ཡི་གེ་རྣམས་བྲང་གི་གནས་ལ་ལྟོས་པ་དང་། ཡི་གེ་གཞན་རྣམས་ཀྱང་མགྲིན་པ་ལ་ལྟོས་ཤིང་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བྲང་གི་གནས་ལ་ལྟོས་དགོས་པར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་བརྗོད་པའོ། ། བྱེད་པ་ལ། ལྕེ་རྩ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བྱེད་པ་ནི་ལྕེའི་རྩ་བའོ། ། རྐན་བྱུང་རྣམས་ཀྱི་བྱེད་པ་ནི་ལྕེའི་དབུས་སོ། ། སྤྱི་བྱུང་རྣམས་ཀྱི་ལྕེའི་རྩེ་མོ་དང་ཉེ་བའོ། ། སོ་བྱུང་རྣམས་ཀྱི་ལྕེ་རྩེའོ། ། ལྷག་མ་རྣམས་ནི་རང་གནས་ཀྱི་བྱེད་པ་ཅན་ནོ། ། རྩོལ་བ་ནི་ནང་དང་ཕྱི་རོལ་གཉིས་ཏེ། ནང་གི་རྩོལ་བ་ལའང་བཙུམས་པ་དང་། ཕྱེ་བ་དང་། ཕྲད་པ་དང་། ཅུང་ཟད་ཕྲད་པ་སྟེ་བཞིའོ། ། དེ་ལས་བཙུམས་པའི་རྩོལ་བ་ ཅན་ནི་ཨ་ཡིག་གོ ། ཕྱེ་བ་ནི་དབྱངས་གཞན་རྣམས་དང་དྲོ་བ་རྣམས་སོ། ། འདིར་དྲོ་བ་ཞེས་པ་ནི་འོག་ནས་འཆད་པ་ལྟར་རོ། ཕྲད་པ་ནི། སྡེ་པའི་ཡི་གེ་རྣམས་ཏེ་རྩོལ་བ་ཆེན་པོས་བཙིར་ནས་མཐོན་པོར་བརྗོད་པ་རྣམས་སོ། ། ཅུང་ཟད་ཕྲད་པ་ནི་མཐར་གནས་རྣམས་སོ། ། ཕྱིའི་རྩོལ་བ་ལའང་། སྒྲ་མེད་དང་། སྲོག་ཆུང་དང་། སྲོག་ཆེན་དང་། སྒྲ་ལྡན་དང་། དྲོ་བ་སྟེ་ལྔ་ལས་སྒྲ་མེད་པ་རྣམས་ནི་སྡེ་པ་རྣམས་ཀྱི་དང་པོ་དང་གཉིས་པ་རྣམས་དང་ཤ་ཥ་ས་རྣམས་དང་ལྕེ་རྩ་ཅན་མཆུ་ཅན་རྣམས་སོ། ། སྲོག་ཆུང་བ་ནི་སྡེ་པ་རྣམས་ཀྱི་དང་པོ་དང་གསུམ་པ་དང་ལྔ་པ་རྣམས་དང་མཐར་གནས་རྣམས་སོ། ། སྲོག་ཆེ་བ་རྣམས་ནི་སྡེ་པ་རྣམས་ཀྱི་གཉིས་པ་དང་བཞི་པ་རྣམས་དང་ཤ་ཥ་ས་ཧ་རྣམས་སོ། ། སྒྲ་ལྡན་ནི་སྡེ་པ་རྣམས་ཀྱི་གསུམ་པ་བཞི་པ་ལྔ་པ་རྣམས་དང་རྗེས་སུ་ང་རོ་ཅན་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང་མཐར་གནས་དང་ཧ་ཡིག་རྣམས་སོ། ། དྲོ་བ་ནི་སྡེ་པ་རྣམས་ཀྱི་གཉིས་པ་དང་བཞི་པ་དང་ཤ་ཥ་ས་ཧ་རྣམས་ཏེ་གཞུང་གཞན་དུ་ཤ་ཥ་ས་ཧ་རྣམས་ཁོ་ན་ལ་དྲོ་བའི་ཡི་གེར་བཤད་དོ། ། སྐབས་འདིར་སྔགས་ཀྱི་བཀླག་ཐབས་ཉེ་བར་མཁོ་ཡང་ཚིག་ཉུང་ངུས་དོན་ལེགས་པར་སྟོན་མི་ནུས་པས་དམ་པ་སྔ་མ་རྣམས་ཀྱིས་མཛད་པ་ལས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ཁོ་ནའོ། །(2)བོད་སྐད་ཀྱི་ལུགས་ནི། བོད་སྐད་ཨཱ་ལི་མཚོན་བྱེད་ཨི་སོགས་བཞི། ། ཀཱ་ལི་སུམ་ཅུར་སྔོན་རྗེས་མིང་གཞི་དབྱེ། ། རྐྱང་འཕུལ་མགོ་ཅན་བརྩེགས་འདོགས་འཇུག་དང་བཅས། ། བོད་སྐད་དང་སྦྱར་བའི་བོད་ཀྱི་ཡི་གེ་ནི་རྩ་བ་ཨཱ་ལི་ཀཱ་ལི་སྟེ་ཨ་ཕྲེང་ཀ་ཕྲེང་གཉིས། དེ་ལ་ཨཱ་ལིའི་བྱ་བ་གསལ་བར་མཚོན་པར་བྱེད་པ་ཨི་སོགས་ཏེ་གི་གུ་ཞབས་ཀྱུ་འགྲེང་བུ་རྣ་རུ་བཞི། འདི་རྣམས་ཨ་ལ་སྦྱར་བ་ནི་རྐྱང་པ་བརྗོད་དུ་མེད་པས་སོ། ། ཀཱ་ལི་ཀ་ནས་ཨའི་བར་སུམ་ཅུ་ཐམ་པ་ཡོད་ཅིང་དེ་ལས་ག་ད་བ་མ་འ་སྟེ་སྔོན་འཇུག་ལྔ། ག་ང་ད་ན་བ་མ་འ་ར་ལ་ས་སྟེ་རྗེས་འདུག་བཅུ། འཕྲོས་མིང་གཞིའི་ཡི་གེ་ཉི་ཤུ་རྣམས་སུ་དབྱེར་ཡོད་ལ། དེའང་སྔོན་འཇུག་རྣམས་ནི་མིང་གི་སྔོན་དུ་འཇུག་ཅིང་། རྗེས་འཇུག་རྣམས་ནི་རྗེས་ཁོ་ནར་འཇུག་པ་དང་། མིང་གཞི་རྣམས་ནི་སྔོན་རྗེས་གང་དུའང་མི་འཇུག་པར་འཇུག་པ་རྣམས་ཀྱི་གཞིར་གྱུར་པའོ། ། ཡི་གེ་དེ་དག་གི་མིང་དུ་བསྒྲུབ་པ་ན་རྐྱང་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པ་ཀ་བ་ལྟ་བུ། སྔོན་འཇུག་གིས་འཕུལ་བ་མགོ་བོ་ལྟ་བུ་རྐྱང་འཕུལ། དབྱེ་བ་ལྟ་བུ་འདོགས་འཕུལ། བསྒྲུབ་བྱ་ལྟ་བུ་བརྩེགས་འཕུལ་རྣམས་དང་། ར་ལ་སའི་མགོ་ཅན་གསུམ། ཡི་གེ་གསུམ་རེ་བརྩེགས་པ་སྒྲ་ལྟ་བུ། ཡ་ར་ལ་ཝའི་འདོགས་བཞི། རྗེས་འཇུག་བཅུ་ཞུགས་པ་རྟག་ལྟ་བུ་རྐྱང་འཇུག་དང་། རྟགས་ལྟ་བུ་ཡང་འཇུག་དང་བཅས་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་དོ། །5. སྦྱོར་ཚུལ་ནི། རྣམ་དབྱེ་ཕྲད་སོགས་སྦྱོར་བས་དོན་སྟོན་ལ། ། བདག་གཞན་དུས་གསུམ་བྱ་བྱེད་སྒོ་ནས་འཇུག ། མིང་དེ་ལས་ཚིག་ཏུ་སྒྲུབ་པ་ན་སླར་བསྡུ་དང་ལ་དོན་ཨི་ལྡན་སོགས་རྗེས་འཇུག་ལ་ལྟོས་པའི་ཕྲད་རྣམ་དབྱེ་དང་བཅས་པ། དགར་དང་བརྣན་པ་ལ་འཇུག་པའི་ནིའི་སྒྲ་སོགས་ཕྲད་རང་དབང་ཅན་དྲུག་པོ་རྣམས་སྦྱོར་བས་དོན་དང་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་སྟོན་པའི་ཚིག་ཏུ་གྲུབ་ལ། སྔོན་རྗེས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་རྣམས་ནི་བདག་གཞན་དང་དུས་གསུམ་དང་བྱ་བྱེད་སྟོན་པའི་སྒོ་ནས་འཇུག་གོ ། དེའང་ཡི་གེ་དུ་མ་འདུས་པ་ལས་མིང་། མིང་དུ་མ་འདུས་པ་ལས་ཚིག་ཏུ་གྲུབ་སྟེ། དེ་དག་གི་བྱེད་ལས་ཀྱང་སློབ་དཔོན་བློ་གྲོས་བརྟན་པས། དོན་གྱི་ངོ་བོ་བརྗོད་པ་མིང་། ། དེ་ཡི་ཁྱད་པར་སྟོན་པ་ཚིག གང་ཡང་མི་སྟོན་ཡི་གེའོ། ། ཞེས་གསུངས་ཏེ། དཔེར་ན་བུམ་པ་བ་ལང་ཞེས་པ་ལྟ་བུ་དོན་གྱི་ངོ་བོ་སྟོན་པའི་མིང་། འདུས་བྱས་མི་རྟག་ཅེས་པ་དང་། ཟག་བཅས་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་པ་ལྟ་བུ་དེའི་ཁྱད་པར་སྟོན་པའི་ཚིག་གོ ། ཨ་ཨཱ་ཀ་ཁ་ག་གྷ་ང་ཞེས་སོགས་གང་ཡང་མི་སྟོན་པ་ཡི་གེ་ཡིན་ནོ། ། ཚིག་གི་མཐར་རྣམ་དབྱེ་དང་ཕྲད་གང་རུང་མ་ཞུགས་པར་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་རྫོགས་པར་སྟོན་མི་ནུས་ལ། རྣམ་དབྱེ་ཞེས་པའང་ལས་དང་བྱེད་པ་སོགས་དོན་དང་། གཅིག་གཉིས་མང་པོ་སྟེ་ཚིག་གི་རྣམ་གྲངས་རྣམ་པར་དབྱེ་བར་བྱེད་པས་དེར་བརྗོད། དེའང་རྣམ་དབྱེ་དང་ངོ་བོ་བརྗོད་པ་ནི། སངས་རྒྱས། ཆོས། ལྷ། བདག་ལྟ་བུ་དོན་གྱི་ངོ་བོ་ཙམ་ལས་ཁྱད་པར་མི་སྟོན་ཅིང་ལེགས་སྦྱར་ལ་རྣམ་དབྱེ་དང་པོའི་རྐྱེན་སྦྱོར་དུ་ཡོད་ཀྱང་བོད་སྐད་ལ་རྣམ་དབྱེ་དང་པོ་དང་མིང་རྐྱང་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་མེད་ལ། སངས་རྒྱས་ཞེས་པས་གཅིག་ཚིག སངས་རྒྱས་དག་ཅེས་པས་གཉིས་ཚིག སངས་རྒྱས་རྣམས་ཞེས་པས་མང་པོའི་ཚིག་མཚོན་ཏེ་གཞན་ལའང་དེས་འགྲེ་བར་ནུས་སོ། ། གཉིས་པ་ལས་སུ་བྱ་བ་ནི། སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། རྒྱ་གར་དུ་འགྲོ་ལྟ་བུ་ལ་དང་དུའི་སྒྲས་བྱ་བའི་ཡུལ་མཚོན་པ་དང་། གསུམ་པ་བྱེད་པ་པོ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཆོས་གསུངས། བདག་གིས་ལས་བྱ། ལྟ་བུ་ཀྱིས་དང་གིས་དག་གིས་བྱེད་པ་པོ་མཚོན་པ་དང་། བཞི་པ་ཆེད་དུ་བྱ་བ། སློང་མོ་ལ་ཟས་སྦྱིན། ཞིང་ལ་ཆུ་འདྲེན་ལྟ་བུ་བྱ་བ་དེས་ཡུལ་དེ་ལ་ཕན་འདོགས་པོ་ལའི་སྒྲས་གོ་བ་དང་། ལྔ་པ་འབྱུང་ཁུངས་སམ་གང་ལས་འབྲལ་བ། སངས་རྒྱས་ལས་ཆོས། རྒྱ་མཚོ་ནས་རིན་པོ་ཆེ་ལྟ་བུ་དངོས་པོ་དེ་བྱུང་བའི་ཁུངས་ལས་ནས་ཀྱི་སྒྲས་མཚོན་པ་དང་།དྲུག་པ་འབྲེལ་བ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ། སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ལྟ་བུ་ཕན་ཚུན་རྟེན་བརྟེན་པ་སོགས་སུ་འབྲེལ་བའི་དོན་ཀྱི་དང་གྱི་སྒྲས་སྟོན་པ་དང་།བདུན་པ་གནས་གཞི། བརྟན་པར་བཞུགས། ཁྱིམ་དུ་མི་ལྟ་བུ་གནས་པའམ་རྟེན་པའི་གཞི་ར་དང་དུའི་སྒྲས་མཚོན་པའོ། ། དེ་ལ་གཉིས་པ། བཞི་པ། བདུན་པ་རྣམས་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་སྒྲ་ནི་ལ་དོན་དྲུག་ཅེས་བྱ་སྟེ། ལ་ན་ཏུ་དུ་སུ་རུ་རྣམས་དང་། བྱེད་སྒྲ་ཀྱིས་གྱིས་ཡིས་འིས་ལྔ། འབྱུང་ཁུངས་ལས་ནས། འབྲེལ་སྒྲ་ཀྱི་གྱི་གི་ཡི་འི་རྣམས་སོ། ། དེ་དག་ལས་སྐབས་རེར་རྣམ་དབྱེའི་དོན་མི་སྟོན་པར་ཕྲད་ཙམ་ལ་འཇུག་པའང་ཡོད་ཅིང་། སླར་བསྡུའི་གོ་ངོ་སོགས་སྦྱོར་ཡུལ་ལ་ལྟོས་པའི་ཕྲད་རྣམས་སྦྱོར་ཚུལ་དང་བཅས་དཔེར་བརྗོད་པ་ནི། དག་ལ་གསལ་ན་ལེགས་མོད་ཀྱི། ། བསྟན་གྱི་འཇུག་གི་འཆད་བྱ་ཡི། ། མཁས་པར་བྱས་ནས་ཚུལ་བརྟག་གོ ། བྱ་བ་བཟང་པོ་ལེགས་བཀོད་དོ། ། འབྱོན་ནོ་གྲུབ་བོ་དོན་བསམ་མོ། ། བྱའོ་ཕྱར་རོ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ། ། བལྟས་སོ་བསྟན་ཏོ་ལྷ་ཆོས་པ། ། སྒྲུབ་པོ་དགའ་བོ་གསར་མ་པ། ། མ་རྙོག་མི་ལྷུང་དགེ་བ་ཅན། ། ད་ནི་ཅི་ཕྱིར་ཀྱེ་ཀྱེ་བུ། ། ཀྭ་ཡི་གྲོགས་དག་བགྲོད་ཅིང་མཆིས། ། བདེ་ཞིང་དགྱེས་ཞེས་ཡོད་ཅེས་ཐོས། ། གསལ་ཞེས་མཛེས་ཞེས་ཞད་ཅིག་གདའ། ། ནམ་ཞིག་གྲོས་ཤིག་གདབ་ཅེའོ། ། སུ་ཡོད་ཅེ་ན་གང་ཞེ་ན། ། མ་བྱས་ཞེ་ན་བྱོས་ཤིག་གུ། ། འཁོད་ཀྱང་འགྲོ་བའང་དྲན་ན་ཡང་། ། རྒྱུག་གམ་འདོང་ངམ་སྡོད་དམ་ཅི། ། མདུན་ནམ་རྒྱབ་བམ་ལེགས་བསམ་མམ། ། བྱའམ་འཆར་རམ་ཅང་ཐལ་ལམ། ། རྒྱས་སམ་དེ་དག་དཔལ་འབྱོར་རྣམས། ། མཁས་ཏེ་འཆད་དེ་ཀུན་ཆུབ་སྟེ། ། ཇི་སྙེད་བདེ་དང་ལྡན་ནོ་ལོ། ། ལྟ་བུ་དང་།ཡང་སྦྱར་ཡུལ་ལ་མི་ལྟོས་པར་ཡང་རང་ཉིད་ཀྱི་བརྗོད་དོན་གསལ་བར་མཚོན་པ་ཅན་གྱི་ཕྲད་ནི། གང་། ཅི། འདི། སུ། ཡང་། ནམ། སླར། འོ་ན། ལ་ལ། ཇི། ཞེས་པ་ལྟ་བུ་ཕྲད་རྐྱང་པ་རྣམས་དང་། ཕྲད་གཉིས་གསུམ་སོགས་འདུས་པ། གང་དག དེ་དག གང་རྣམས། དེ་རྣམས། ཇི་སྙེད། དེ་སྙེད། ཅི་ནས་ཀྱང་ལྟ་བུ་མང་པོ་རྣམས་སོ། །ཡང་ལས་གང་ཞིག་བྱེད་པོ་གཞན་དང་དངོས་སུ་འབྲེལ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བྱེད་པ་པོའི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་དང་དེའི་བྱེད་པ་དང་བཅས་པ་ལ་ནི་བདག་ཅེས་བྱ་ཞིང་། དེས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཡུལ་གྱི་དངོས་པོ་བྱ་བ་དང་བཅས་པ་ལ་ནི་གཞན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་བྱེད་པོ་གཞན་དང་དངོས་སུ་འབྲེལ་མ་འབྲེལ་ཇི་ལྟར་ཡང་རུང་བྱ་བ་བྱས་ཟིན་པ་ནི་དུས་འདས་པ་དང་། བྱ་བ་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་ནི་དུས་མ་འོངས་པ་དང་། བྱ་བ་བྱེད་བཞིན་པ་ནི་དུས་ད་ལྟ་བ་ཡིན་ནོ། ། གཞན་དུ་བྱེད་པའི་ལས་དང་བྱ་བའི་ལས་ཞེས་ལས་ཀྱི་ཚིག་ལ་གཉིས་སུ་དབྱེ་བའང་དབྱེ་བ་དེ་དག་ཏུ་འདུས་ཏེ་དུས་གསུམ་གྱི་དབང་གིས་བྱེད་པའི་ལས་ནི་དུས་ད་ལྟ་བ་དང་། བྱ་བའི་ལས་ནི་དུས་མ་འོངས་པར་འདུ་ཞིང་བདག་གཞན་གྱི་དབང་གིས་བྱེད་པ་པོ་གཞན་དང་དངོས་སུ་འབྲེལ་བའི་བྱེད་པ་བདག་དང་བྱ་བ་གཞན་ཡིན་པ་བཤད་མ་ཐག་པར་ལྟར་རོ། ། དེས་ན་དུས་གསུམ་གྱི་དབྱེ་བས་ནི་བྱེད་ལས་དང་འབྲེལ་བའི་ངག་གི་སྦྱོར་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་ཅིང་། བདག་གཞན་གྱི་དབྱེ་བས་ནི་དེ་ཙམ་དུ་ཁྱབ་པ་མ་ཡིན་ཀྱང་། བྱེད་པ་པོ་དང་བྱ་བའི་ཡུལ་གྱི་སྒྲ་རྣམས་བསྡུ་བའི་ཕྱིར་བདག་གཞན་གྱི་དབྱེ་བ་ཟུར་དུ་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་བྱེད་པ་པོ་བདག་གི་དངོས་པོའི་སྒྲ་ནི། སྒྲུབ་པ་པོ། ། སྟོན་པ་པོ། སྒྲུབ་བྱེད། སྟོན་བྱེད་ལྟ་བུ། དེའི་བྱེད་པའི་ཚིག་གསལ་བར་བྱེད་པ། སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ། སྟོན་པར་བྱེད་པ། སྒྲུབ་བོ། སྟོན་ཏོ། ལྟ་བུ།བྱ་བའི་ཡུལ་གཞན་གྱི་དངོས་པོའི་སྒྲ། བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ། བསྟན་པར་བྱ་བ། བསྒྲུབ་བྱ། བསྟན་བྱ་ལྟ་བུ། དེའི་བྱ་བའི་ཚིག་བསྒྲུབ་པར་བྱ། བསྟན་པར་བྱ། བསྒྲུབ་བོ། བསྟན་ནོ་ལྟ་བུ་དང་། དེར་མ་འདུས་པ་དུས་གསུམ་ལས་འདས་པའི་སྒྲ། བསྒྲུབས། བསྟན། གྲུབ་ལྟ་བུ། ད་ལྟ་བའི་སྒྲ། སྒྲུབ་བཞིན་པ། སྟོན་བཞིན་པ། འགྲུབ་པར་བྱེད། འཆད་པར་བྱེད་ལྟ་བུ། མ་འོངས་པའི་སྒྲ། འགྲུབ་པར་འགྱུར། འཆད་པར་འགྱུར། འགྲུབ་བོ། འཆད་དོ། འགྲུབ་པར་བྱ། འཆད་པར་བྱ་ལྟ་བུ་མང་པོ་རྣམས་སོ། ། དེ་ལ་ལྕགས་གསེར་དུ་བསྒྱུར་ལྟ་བུ་བྱེད་པ་པོ་དང་དངོས་སུ་འབྲེལ་བ་དང་། ལྕགས་གསེར་དུ་གྱུར་ལྟ་བུ་བྱེད་པ་པོ་དང་དངོས་སུ་མ་འབྲེལ་བའོ། །6. བཀླག་ཐབས་ནི། ཐོག་མར་ང་རོ་ཕྱིས་ནས་སྦྱོར་ཀློག་སྦྱང་། ། གནས་དང་བྱེད་རྩོལ་རང་མཐུན་དབྱུང་ཞིང་བརྗོད། ། བྱང་ནས་གང་ལ་གང་གིས་ཇི་ལྟ་བུར། ཅི་ཕྱིར་འཇུག་སོགས་ཐུ་མིའི་གཞུང་བཟང་བསླབ། ། བརྗོད་པའི་ཕྱི་མོ་སངས་རྒྱས་ཕྲིན་ལས་སོ། ། བསླབ་ཚུལ་གྱི་གོ་རིམ་ཡང་ཐོག་མར་ང་རོ་ལ་སྦྱང་བར་བྱ་སྟེ། ང་རོ་ཞེས་པ་སྒྲ་ཙམ་ལ་འཇུག་པས་ཡི་གེ་རྐྱང་པ་རྣམས་རང་རང་གི་སྐྱེ་གནས་དང་མཐུན་པ་དང་། དབྱངས་ལྡན་རྣམས་ཀྱང་སོ་སོའི་ང་རོ་དབྱུང་ཚུལ་བཅས་ཡི་གེ་རེ་རེ་ནས་ཀློག་པའི་སྒྲ་གདངས་ལ་སྦྱང་བར་བྱ་ཞིང་། དེ་ལ་གོམས་ནས་སྔོན་རྗེས་མིང་གཞི་གསུམ་ཚེག་བར་གཅིག་ཏུ་སྦྱོར་བའི་ཀློག་ཚུལ་སྦྱང་། དེ་དག་ཀྱང་གོང་སྨོས་ལེགས་སྦྱར་གྱི་རིགས་འདྲེས་ཏེ་སོ་སོའི་སྐྱེ་གནས་བྱེད་པ། ཕྱི་ནང་གི་རྩོལ་བ་རང་རང་དང་མཐུན་པར་དབྱུང་ཞིང་བརྗོད་དེ་ཞིབ་པར་རྗེ་བཙུན་བསོད་ནམས་རྩེ་མོའི་གསུང་རབ་ལ་སོགས་ལས་རྟོགས་པར་བྱའོ། ། ཀློག་ལེགས་པར་བྱང་ནས་སྔོན་རྗེས་ཀྱི་འཇུག་པ་རྣམས་ཡུལ་གང་ལ་འཇུག འཇུག་པོ་གང་གིས་འཇུག ཚུལ་ཇི་ལྟར་འཇུག་དགོས་པ་ཅིའི་ཕྱིར་འཇུག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་གཞག་ཞིབ་མོ་ཐུ་མི་སཾ་བྷོ་ཊའི་གཞུང་བཟང་སུམ་ཅུ་པ་དང་རྟགས་ཀྱི་འཇུག་པ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་ཕྱི་མོའམ་རྩ་བ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཕྲིན་ལས་སུ་གྲུབ་པ་ཡིན་གྱི་གང་ཟག་གི་བློས་རྣམ་པར་བརྟག་པ་ཙམ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །7. འཇུག་པའི་གནས་བརྒྱད་ནི། ཀུན་ཀྱང་ཟིན་པའི་སྒྲ་དང་ཡུལ་གྱི་སྐད། ། ངོ་བོའི་མིང་དང་མཚོན་བྱེད་མཚན་མ་སྟེ། ། གོ་བྱེད་བརྡ་དང་ཐ་སྙད་ཤེས་བརྗོད་འཇུག ། ཚིག་དོན་གནས་བརྒྱད་སྒྲ་དོན་འདྲེས་འཛིན་བློ། ། དོན་དམིགས་སྒྲ་བྱུང་མཐུན་སྣང་ཐུན་མོང་གྲགས། ། མངོན་ཞེན་རིམ་པའི་ཆོས་ལྔ་ལྡན་པར་སྐྱེ། ། ཡི་གེས་དོན་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ཀུན་ཀྱང་འཇུག་པའི་གནས་བརྒྱད་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ཏེ། གནས་བརྒྱད་ནི། སྒྲ། སྐད། མིང་། མཚན་མ། བརྡ། ཐ་སྙད། ཚིག དོན་དང་བརྒྱད་དོ། ། དེ་ལས། (1)སྒྲ་ནི། འདིར་ཟིན་པའི་སྒྲ་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་ཅིང་ལུང་སྟོན་པའོ། །(2)སྐད་ནི། འཕགས་བོད་རྒྱ་ནག་ལ་སོགས་པ་རང་རང་གི་ཡུལ་གྱི་བརྡ་གོ་བར་བྱེད་པའོ། །(3)མིང་ནི་། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཚིག་བླ་དྭགས། ཆོས་མངོན་པའི་ལུགས་ཀྱི་ཡི་གེ་འདུས་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་དང་། བརྡ་སྤྲོད་པའི་ལུགས་ཀྱི་རྣམ་དབྱེའི་མཐའ་ཅན། བུམ་པ། སེང་གེ་ལ་སོགས་པ་བརྗོད་པ་དེས་དོན་ལ་བློ་གཞོལ་བར་བྱེད་པས་ནཱ་མ་སྟེ་མིང་ཞེས་བྱ་ལ།(4)དོན་དེ་མཚོན་པར་བྱེད་ཅིང་སྣང་བར་ནུས་པའི་ཆ་ནས་མཚན་མ་ཞེས་བྱའོ། །(5)བརྡ་ནི། དོན་དེ་ལ་ཐ་སྙད་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཐོག་མར་མིང་དུ་བཏགས་པ་སྟེ། གོ་བར་བྱེད་པ་དང་སྨྲ་བར་བྱེད་པའི་དུས་ཅན་ནོ། །(6)ཐ་སྙད་ནི། འཇུག་པར་བྱེད་པའི་བདག་ཉིད་ཤེས་བརྗོད་འཇུག་གསུམ་གྱི་རང་བཞིན་ཅན་ཏེ། དེའང་འདི་ཀ་བ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པའི་ཤེས་པ་ནི་བཏགས་པའི་ཤེས་པ་དང་། ཀ་བ་ཞེས་སྨྲ་བར་བརྗོད་པ་ནི་བརྗོད་པ་དང་། ཀ་བ་ཡིན་པས་ཁང་ཁྱིམ་བྱེད་པར་རྩོམ་པ་ནི་འཇུག་པ་སྟེ། སྤྱི་དངོས་ལ་མེད་ཀྱང་འཇུག་ལྡོག་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ནན་གྱིས་བཏགས་པ་སྟེ། གདུང་འདེགས་ཀྱི་ཤིང་ལ་ཀ་བ་ཞེས་བཏགས་པ་ལྟ་བུའོ། ། དེ་དག་ཀྱང་དོན་དེའི་ངོ་བོ་ཙམ་བརྗོད་པའི་ཆ་ནས་མིང་དང་། དོན་དེ་མཚོན་པར་བྱེད་པས་མཚན་མ་ཐ་སྙད་ཀྱི་ཕྱིར་སྔར་མེད་པ་གློ་བུར་དུ་འདོད་པས་སྦྱར་བ་བརྡ་དང་། དེ་ཉིད་འཇུག་ལྡོག་བྱེད་པའི་ཕྱིར་བརྗོད་པས་ཐ་སྙད་དོ། །(7)ཚིག་ནི་ཆོས་མངོན་པའི་ལུགས་ཀྱིས། མིང་འདུས་ནས་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་བརྗོད་པ་སྟེ། འདུས་བྱས་མི་རྟག་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། ། བརྡ་སྤྲོད་པའི་ལུགས་ཀྱིས་རྣམ་དབྱེ་ཏིདྲ་སུཔྲ་གང་རུང་གི་མཐའ་ཅན་དོན་གྱི་ངོ་བོ་དང་ཁྱད་པར་ཅི་རིགས་པ་བརྗེད་པའོ། །(8)དོན་ནི། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ཇི་ལྟར་གནས་པ་ཉིད་དོ། ། དེ་ལྟར་གནས་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ལ་ཡི་གེ་དག་ཇི་ལྟར་འཇུག་ན་སྒྲ་དང་དོན་གཅིག་ཏུ་བསྲེས་ནས་འཛིན་པའི་བློའི་དབང་གིས་འཇུག་སྟེ། བློ་དེ་སྐྱེ་བ་ལ་ཡང་། བརྡ་བྱེད་པའི་དུས་ན་ཤེས་པ་གཞན་ལས་ཁྱད་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་ལྔ་དང་ལྡན་པ་དགོས་ཏེ། དོན་ལ་དམིགས་པ་དང་། སྒྲ་ལས་བྱུང་བ་དང་། མཐུན་པར་སྣང་བ་དང་། ཐུན་མོང་དུ་གྲགས་པ་དང་། མངོན་པར་ཞེན་པ་རྣམས་སོ། ། དེ་དག་སོ་སོའི་ནུས་པ་ཡང་། དོན་ལ་དམིགས་པས་ནི་དོན་སྤྱིའི་ནུས་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། ། སྒྲ་ལས་བྱུང་བ་ནི་སྒྲ་སྤྱིའི་རྣམ་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། ། མཐུན་པར་སྣང་བ་དང་། ཐུན་མོང་དུ་གྲགས་པས་ནི་ཞེན་པ་སྐྱེ་ཞིང་གཞན་ལ་གོ་བར་ནུས་སོ། ། མངོན་པར་ཞེན་པས་ནི་མིང་དང་མིང་ཅན་འབྲེལ་བར་བྱེད་དོ། ། དེ་ལྟར་རིམ་པར་སྐྱེ་བའི་ཆོས་དང་ལྡན་པ་ལས་མིང་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བ་དང་། མངོན་པར་ཞེན་པའི་རིམ་པ་ལའང་བཞི་ལ་སོགས་པ་དབྱེ་བའི་ཚུལ་ཞིབ་མོ་ནི་གནས་བརྒྱད་རྩ་འགྲེལ་སོགས་ལས་རྟོགས་པར་བྱའོ། །ནས་བརྒྱད་རྩ་འགྲེལ་སོགས་ལས་རྟོགས་པར་བྱའོ། །)
Dictionaries/chos rnam kun btus/10849 + (1.ཆད་དོན་བཙན་པར་བྱ་ཞིང་ཚིག་རྗེས་དོན་གྱིས་བ … 1.ཆད་དོན་བཙན་པར་བྱ་ཞིང་ཚིག་རྗེས་དོན་གྱིས་བསབ། ། ཅེས་པ་ནི། དུས་གང་དུའང་རུང་། བྱ་བ་གང་ཞིག་ཡིན་ཡང་འདི་དང་འདི་བྱའོ་ཞེས་རང་དོན་དང་། མི་ཕན་ཚུན་བར་ཁ་ཆད་བྱས་པ་སྟེ། ཁས་བླང་བའི་དོན་དེ་མི་བསླུ་བར་དབང་བཙན་པར་བྱས་ཏེ་ཆད་ཕུལ་བ་དེ་ལྟར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ལས་གཞན་དུ་འདོར་བར་མི་བྱ་ཞིང་། སྔར་སྨྲས་པའི་ཚིག་གི་རྗེས་དེ་དོན་གྱིས་བསབ་ཐུབ་པ་བྱེད་དགོས། དེ་ནི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཡ་རབས་ཀྱི་སྤྱོད་ཚུལ་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་དོན་ཐོག་ཏུ་སྨིན་ངེས་བྱེད་དགོས། ཤེས་རབ་སྡོང་བུ་ལས། དམ་པས་མང་པོ་ཁས་འཆེ་མི་བྱ་ཞིང་། ། གལ་ཏེ་དཀའ་བའི་ཁས་ནི་བླང་གྱུར་ན། ། རྡོ་ལ་རི་མོ་བྲིས་པ་ཇི་བཞིན་དུ། ། ཤི་ཡང་གཞན་དུ་འདོར་བ་མ་ཡིན་ནོ། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །2.ངན་ལས་ཆད་ཀྱང་བཟློག་ཅིང་བཟང་ལས་བཤོལ་ཡང་བརྩམ། ། ཞེས་པ་ནི། ངན་པའི་ལས་འཇིག་རྟེན་དུ་སྨད་པར་འོས་པའི་བྱ་བ་གསོད་རྐུ་སོགས་བྱེད་པར་ཆད་ཟིན་ཀྱང་མི་འཇུག་པར་ཐབས་ཀྱིས་ཟློག་པར་བྱེད། བཟང་པོའི་ལས་གཞན་གྱིས་བཤོལ་བཏབ་ཅིང་གནས་སྐབས་ཕྱིར་བཤོལ་བྱ་དགོས་བྱུང་ན་ཡང་། ཐབས་དང་འབད་པ་དུ་མས་སླར་བཟང་པོའི་ལས་ཀྱི་འཕྲོ་དེ་རྩོམ་པར་བྱའོ། ། ཞེས་སོ། །3.གཞིག་པ་སྔོན་ལ་བཏང་ཞིང་ཕྱིས་ཀྱི་ལེགས་འཕེན་བྱ། ། ཞེས་པ་ནི། བྱ་བ་གང་དང་གང་ལའང་། ལས་དང་བྱ་བ་གང་ཞིག་བྱེད་ན་ཡང་རང་ཉིད་ཀྱིས་བསམ་གཞིག་སྔོན་དུ་བཏང་ཞིང་བླང་དོར་ཤེས་པ་དང་། གཙོ་བོར་གནས་སྐབས་ཙམ་མ་ཡིན་པར་ཕྱིས་འབྱུང་ལེགས་འཕེན་གྱི་ཆ་གང་ཡིན་པ་དེ་བརྩམ་པར་དམ་བཅའོ། །ཞེས་སོ། །4.ཟེར་རྒྱུ་བདེན་པར་མི་བཟུང་ལེགས་པར་དཔྱད་ནས་བཟུང་། ། ཞེས་པ་ནི། གཞན་གྱི་ཕྲ་མ་དང་མགོ་སྐོར་འོག་ཚུད་པའི་ཆེད་དུ་གཞན་གྱིས་ཟེར་རོ་ཅོག་ལ་བདེན་པར་མི་བཟུང་བར་ལེགས་པར་བརྟགས་ཤིང་དཔྱད་དེ་བདེན་པའི་ངེས་པ་ཐོབ་ན་གཞི་ནས་དོན་དུ་བཟུང་ངོ་། ། ཞེས་སོ། །5.སྨྲ་དགུ་བསམ་ལ་སྨྲ་ཞིང་རང་གི་མདོ་དོན་བསྡམ། ། ཞེས་པ་ནི། རང་ཉིད་ཀྱིས་སྨྲ་ཆུ་སྟེ་གཏམ་སྨྲ་བའི་ཚེ། རྫུན་ཕྲ་ཚིག་རྩུབ་སོགས་ངག་གི་ཉེས་པ་མི་འབྱུང་ཕྱིར་ལེགས་པར་བསམས་ལ་སྨྲ་ཞིང་། རང་གི་མདོ་དོན་གྱི་ཚིག་“གསང་དགོས་སྲོག་ལ་བབས་ཀྱང་བསྲུང་”ཞེས་པ་ལྟར་ནམ་ཡང་མི་སྨྲ་བར་བསྡམ་དགོས། ། ཞེས་སོ། །6.བུད་མེད་ངག་ལ་མི་ཉན་རྦད་ཁ་ལྕི་བར་བྱ། ། ཞེས་པ་ནི། ཁྱད་པར་དུ་བུད་མེད་ངན་མ་སྟེ་ཤེས་རྒྱུ་དང་། བརྟན་ཚུགས་ཆུང་ཞིང་། གཡོ་སྒྱུ་དང་ཕྲག་དོག་ཆེ་བས་གཞན་ལ་གནོད་པ་སྐྱེད་པའི་ཕྲ་མའི་ངག་ལ་ནམ་ཡང་མི་ཉན། རང་གིས་ཀྱང་། དོན་མེད་བྲེ་མོ་ངག་འཆལ་གྱི་རིགས་མི་སྨྲ་བར་རྦད་ཁ་ལྕི་བར་བྱ། །ཞེས་སོ། ། 7.བྱམས་ལྟོས་མི་ལ་ཚིག་དྲོན་མིག་གཞུག་ལྷུག་པར་སྨྲ། ། ཞེས་པ་ནི། རང་ལ་ཁ་ཞེ་མེད་པར་བྱམས་ཤིང་རེ་ལྟོས་འཆའ་བའི་མི་ལ་གཡོ་ཚིག་རྫུན་གཏམ་ཚིག་དྲོན་བསླུ་བ་ཅན་མི་བྱིན་པར་ཟོལ་མེད་ལྷུག་པོའི་གཏམ་གྱིས་ཡིད་མགུ་བར་བྱའོ། ། ཞེས་སོ། །8.ཅམ་ལ་བརླིང་ཞིང་འཕྲལ་ལ་འགྲོགས་པ་བདེ་བར་བྱ། ། ཞེས་པ་ནི། ཅམ་ལ་བརླིང་བ་སྟེ། ཁ་ཞེ་མེད་པར་བབ་ཆགས་པ་བརླིང་བ་འཆལ་བར་མི་སྤྱོད་པ། འཕྲལ་ཡུན་ཀུན་ཏུ་རང་དང་འགྲོགས་དགོས་ཀྱི་མིར་རང་ཚུགས་ཐུབ་པོ་སེམས་དང་བསྟུན་འབྲེལ་བ་གང་བཟང་ལ་འགྲོགས་གཤིབ་བདེ་བར་བྱའོ། ། ཞེས་སོ། །9.དགྲ་བོ་ཡན་པར་མི་གཏོང་འདམ་རིང་ཐབས་ཀྱིས་འདུལ། ། ཞེས་པ་ནི། རང་ལ་གནོད་པའི་དགྲ་བོ་སུ་འདྲ་ཞིག་ཡིན་རུང་གཉའ་རེངས་སུ་མི་གཏོང་བ་སྟེ་ཡན་པོར་མི་གཏོང་བ། དགའ་སྡུག་གི་རྣམ་འགྱུར་ཕྱིར་མི་མངོན་པའམ་བསམ་པའི་གཏིང་དཔོག་དཀའ་བས་འདམ་རིང་པོས་ཐབས་ཀྱིས་ནོན་པར་བྱེད་མཁས་པ། ། ཞེས་སོ། །10.ཉེ་འཁོར་ཤ་ཚས་བསྐྱང་ཞིང་སྔར་དྲིན་མིག་རིང་བལྟ། ཞེས་པ་ནི། རང་ལ་རུས་ཉེ་བའི་གཉེན་ཉེ་དང་། བྲན་འཁོར་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི། ཤ་ཚས་བསྐྱང་ཞིང་། རང་ལ་སྔར་དྲིན་ཆེ་བའི་མི་ལ་མིག་རིང་དུ་བལྟས་ཏེ་ནམ་ཡང་མི་བརྗེད་པར་དྲིན་གཟོ་བ། ཞེས་སོ། །11.སློབ་དཔོན་པ་ཁུ་ལ་སོགས་རྒན་རིགས་ཕུད་དུ་ཁུར། ། ཞེས་པ་ནི། ཁྱད་པར་སློབ་དཔོན་དང་ཕ་ཁུ་ལ་སོགས་པ་བཀུར་བར་འོས་པའི་རྒན་རིགས་རྣམས་གུས་པས་ཕུད་དུ་ཁུར་བ་སྟེ་གོང་དུ་བཀུར་བ་དང་། སོགས་སྒྲས་དགེ་སྦྱོང་དང་། རྒྱལ་པོ་ལ་སོགས་པའང་བསྡུས་ཏེ། འདུལ་བ་ལས། མི་གང་ནོར་གྱིས་རྒན་པ་དང་། ། རིགས་ཀྱིས་རྒན་དང་ན་ཚོད་རྒན། ། དེ་དག་ཐོས་པས་རྒན་པ་ཡི། ། སྒོ་ནས་དོན་དུ་གཉེར་བས་སྡོད། ། ཅེས་པས། ཡང་རབ་ཐོས་པས་རྒན་པ། རབ་རིགས་ཀྱིས་རྒན་པ། འབྲིང་ནོར་གྱིས་རྒན་པ། ཐ་མ་ན་ཚོད་རྒན་པ་སྟེ་དེ་རྣམས་གུས་པས་བཀུར་རོ། ། ཞེས་སོ། །12.ཡུལ་མི་མཛའ་བཤེས་འགྲོགས་དགོས་རྣམས་དང་བློ་སེམས་བསྟུན། ། ཞེས་པ་ནི ཡུལ་མི་དང་མཛའ་བཤེས་སམ་དུས་རྟག་ཏུ་འགྲོགས་དགོས་རྣམས་དང་བློ་སེམས་ལྷག་པར་བསྟུན་པར་བྱའོ། ། མདོར་ན་མཐོ་བ་རྣམས་ནི་ཞྭ་བཞིན་བཀུར། ། དམའ་བ་རྣམས་ནི་ས་གཞི་བཞིན་དུ་སྐྱོང་། ། མཉམ་ཉིད་རྨོན་དོར་བཞིན་དུ་དགའ་བས་འགྲོགས། ། ཞེས་པའི་དོན་བཞིན་ནོ། །13.སོ་ནམ་ཞིབ་མོར་བྱ་ཞིང་དགོས་དུས་རྩིང་པོར་སྤྱད། །ཅེས་པ་ནི། སོ་ནམ་བྱ་གཞག་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ནོར་སྤེལ་ལོངས་སྤྱོད་རྒྱས་པ་བྱེད་པའི་བྱ་བ་རྣམས་སླ་བཅོས་སུ་མ་སོང་བར་ཞིབ་ཚགས་པོའི་སྒོ་ནས་བསྒྲུབ་དགོས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་བསགས་པའི་རྒྱུ་ནོར་རྣམས་དགོས་ངེས་ཀྱི་དུས་ཤིག་བྱུང་ཚེ། དཔེར་ན་སྦྱིན་པ་གཏོང་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚེ་སེར་སྣས་མ་བཅིང་བར་རྩིང་པོར་སྤྱོད་དེ་ཟས་ནོར་ལ་སྙིང་པོ་ལེན་ཤེས་པ། ཞེས་སོ། །14.མི་བདེན་འཕམ་ངོས་བླང་ཞིང་རྒྱལ་ན་ཚོད་ཟིན་བྱ། ། ཞེས་པ་ནི། རང་གིས་བཤད་པ་དང་། བྱས་པའི་བྱ་བ་གང་ལའང་རང་ཉིད་ནོར་བ་དང་མི་བདེན་པའི་ཆ་མཐོང་ན་འཕམ་ངོས་བླངས་ཤིང་། རྒྱལ་བར་ཤེས་ན་ཡང་ཚོད་ཟིན་པར་བྱའོ། ། ཞེས་སོ། །15.མཁས་ན་དྲེགས་པ་བསྐྱུང་ཞིང་ཕྱུག་ན་ཆོག་ཤེས་བྱ། །ཞེས་པ་ནི། མཁས་པའི་བློ་གྲོས་དང་ལྡན་ན་ངའོ་སྙམ་པའི་དྲེགས་པ་བསྐྱུངས་ཤིང་། ལོངས་སྤྱོད་ཀྱིས་ཕྱུག་ནའང་ཆོག་ཤེས་བྱའོ། ། ཞེས་སོ། །16.མི་བྲན་ཁྱད་དུ་མི་གསོད་མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་སྤང་། ། ཞེས་པ་ནི། རང་ལས་དམན་པའི་རིགས་མི་བྲན་རྣམས་ལ་བརྙས་བཅོས་དང་ཁྱད་གསོད་མི་བྱེད། རང་ལས་ཆེ་ཞིང་མཐོ་བའི་རིགས་རྣམས་ལའང་ཕྲག་དོག་དང་། འགྲན་སེམས་ཀྱི་རྟོག་པ་ངན་པ་སྤོང་དགོས། ། ཞེས་སོ། །17.མི་ངན་བསྟེན་རྫི་མི་བྱ་བན་བོན་དགྲར་མི་བསླངས། ། ཞེས་པ་ནི། རྐུན་པོ་དང་། ཁྲམ་པ་གཡོ་ཅན་སོགས་རང་གི་འཁོར་དུ་བསྟེན་པའམ་ཡང་ན་དེ་དག་གི་རྒྱབ་གནོན་ནམ་རྒྱབ་རྫི་བྱས་ན་རང་ལའང་དྲང་པོ་མིན་པའི་གྲགས་པ་ངན་པ་འཕོག་པས་བྱ་བ་དེ་དག་མི་བྱ་བར་སྤང་དགོས། གཞན་ཡང་མཐུ་གཏད་སོགས་བྱེད་མཁན་གྱི་བན་བོན་རྣམས་ནམ་ཡང་དགྲར་མི་བཟུང་ལ་གཉེན་དུའང་མི་བརྩི་བར་བཏང་སྙོམས་སུ་འཇོག་ཤེས་པ། ཞེས་སོ། །18.གཞན་གྱི་ནོར་ལ་མི་འབགས་ལ་ཡོག་མནའ་ལ་འཛེམས། ། ཞེས་པ་ནི། རང་ཉིད་དབུལ་པོར་གྱུར་ཀྱང་གཞན་གྱི་ནོར་ལ་རློམ་སེམས་ཀྱིས་མི་འབགས། གཞན་ལ་མ་བྱས་པའི་ལ་ཡོག་བཀལ་ནི་ངན་འབྲས་རང་ཐོག་ལ་འཁོར་བས་སྨྱོན་འཛུགས་དེ་རིགས་དང་། ཡེ་ཤེས་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་ལྷ་སོགས་དཔང་དུ་བཙུགས་པའི་མནའ་སོགས་ལ་འཛེམ་དགོས། ། ཞེས་སོ། །19.མི་འགྱོད་རྡོག་གཏད་བྱ་ཞིང་ངན་ལ་དབང་མི་བསྐུར། ཞེས་པ་ནི། བྱ་བ་གང་ཞིག་ཡིན་རུང་ཐོག་མ་ནས་མནོ་བསམ་ཞིབ་མོར་བཏང་ནས། ལེགས་ཉེས་དང་། རྒྱལ་ཕམ་ག་རེ་བྱུང་ཡང་འགྱོད་མེད་རྡོག་གཏད་ཡོང་བ་བྱ་དགོས། ། སེམས་རྒྱུད་མ་རུངས་པ། ཉེ་རིང་ཀུན་ལ་གཡོ་ཁྲམ་དང་ངན་སེམས་ཁོ་ན་བྱེད་མཁན་གྱི་མི་ངན་པའི་རིགས་ལ་དབང་བསྐུར་བར་མི་བྱའོ། ། ཞེས་སོ། །20.སེམས་ཀྱི་སྟོབས་དྲང་ངང་རིང་ཡངས་ཤིང་གཞི་བསྐྱེད་ལ། ། ཞེས་པ་ནི། སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཤིན་ཏུ་དྲང་ཞིང་ངང་རྒྱུད་རིང་ལ་ཁོང་ཡངས་པ། བསྒྲུབ་དགོས་ཀྱི་བྱ་བའི་རིགས་ལ། བསམ་བློའི་དོན་དངོས་དང་བསྟུན་ཏེ། འཆོར་གཞིའི་རྒྱ་ཁྱོན་གུ་དོག་པོ་མིན་པར་སྐྱེད་དགོས། ཞེས་སོ། །21.ལས་རྣམས་ཕལ་ཆེར་ཟླ་ཚོད་དུས་སུ་བླང་བ་གཅེས། ། ཞེས་པ་ནི། ལས་རྣམས་གོ་རིམ་དང་། གདེང་ཚོད་ཡོད་པའི་སྒོ་ནས་ཟླ་བ་དང་། ཞག་གྲངས་ཀྱི་དུས་ཕྱི་བཤོལ་མེད་པར་བསྒྲུབ་པ་གཅེས་སོ། ། ཞེས་སོ། །་བཤོལ་མེད་པར་བསྒྲུབ་པ་གཅེས་སོ། ། ཞེས་སོ། །)
Dictionaries/chos rnam kun btus/7611 + (1.དགུང་ལོ་ཆུང་ངུར་རྒྱལ་སྲིད་བཞེས་ཤིང་ཕྱི་ན … 1.དགུང་ལོ་ཆུང་ངུར་རྒྱལ་སྲིད་བཞེས་ཤིང་ཕྱི་ནང་དུས་ཟིང་ལྷིང་འཇགས་སུ་བཏང་བ་སྟེ། སྲོང་བཙན་གྱི་ཡབ་མེས་སྟག་རི་གཉན་གཟིགས་ཀྱིས་སྲིད་དབང་བཟུང་རྗེས་བན་པ་རྗེ་དང་། འ་ཞ་རྗེ། བྲང་གར་རྗེ་སོགས་རུས་རྒྱུད་ཚོ་པའི་རྒྱལ་ཕྲན་འགའ་ཞིག་མངའ་འོག་ཏུ་བསྡུས་པའི་འགོ་ཚུགས་ཤིང་། དེའི་སྲས་གནམ་རི་སྲོང་བཙན་གྱི་དུས་སུ་འཕན་ཡུལ་གྱི་ཟིང་པོ་རྗེ་དང་། གཙང་གི་རྒྱལ་པོ་མར་མུན། དྭགས་པོ་ས་ཁུལ་བཅས་མངའ་ཞབས་སུ་བསྡུས་ཏེ། བོད་ས་གནས་ཀྱི་རུས་རྒྱུད་ཚོ་པ་རྣམས་གཅིག་གྱུར་བྱེད་པའི་རྨང་གཞི་བཟང་པོ་བཏིང་། འོན་ཀྱང་དབང་སྒྱུར་གྲལ་རིམ་ནང་ཁུལ་གྱི་སྲིད་དབང་འཕྲོག་རྩོད་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་དེ་རྣོ་ངར་ཆེ་རྐྱེན། བོད་མེ་ཕག་(627) ལོར་སྲོང་བཙན་དགུང་ལོ་བཅུ་གསུམ་ཐོག་སྲིད་དབང་བཞེས་མ་ཐག་བློན་པོ་འགའ་ཞིག་གིས་ཡབ་གནམ་རི་སྲོང་བཙན་དུག་གིས་བཀྲོངས་ཤིང་འབངས་གྱེན་ལོག་ཚབས་ཆེན་བྱུང་། དེའང་ཏུན་ཧོང་ནས་ཐོན་པའི་བོད་ཡིག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཤོག་དྲིལ་ནང་འཁོད་དོན། བཙན་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་རིང་ལ་ཡབ་འབངས་ཀྱིས་ནི་འཁུས། ཡུམ་འབངས་ནྱི་ངོ་ལོག གཉེན་ཞང་ཞུང་། འཛོ་སུམ་བྷ། ཉ་གཉི་དྭགས་པོ། ཀོང་པོ། ཉང་པོ་ཀུན་ངོ་ལོག ཡབ་གནམ་རི་སྲོང་བཙན་ལ་དུག་བོར་ནས་བཀྲོངས་སོ་ཞེས་གསལ་བ་ལྟར་སྲོང་བཙན་རྒྱལ་སྲིད་བཞེས་པའི་དུས་སྐུ་ན་ཕྲ་བའི་ཐོག་རྒྱལ་བློན་བར་གྱི་འཐབ་རྩོད། བློན་དང་བློན་བར་གྱི་འཐབ་རྩོད་བཅས་རྣོ་ངར་ཆེ་བའི་དུས་ལ་སླེབས་ཤིང་། ཡབ་གནམ་རི་སྲོང་བཙན་གྱིས་བཙུགས་པའི་རྨང་གཞི་བཟང་པོ་དེ་ཐོར་ལ་ཉེ་བའི་དུས་སུ་མཆིས་རུང་། ཤེས་རིག་ལྡན་ལ་བློ་སྟོབས་ཆེ་བའི་མི་རྗེ་འདིས། དང་ཐོག་རང་ཉིད་ལ་བློ་ཉེ་བའི་བློན་པོ་ཁག་དང་མནའ་འབྲེལ་བཙུགས་ནས་ཡབ་ལ་དུག་བཏང་མཁན་གྱི་བློན་པོ་རྣམས་ཚར་བཅད་ཅིང་དེ་དག་གི་ཁ་རྗེ་དབང་ཐང་ཡོངས་རྫོགས་མེད་པ་བཟོས་ཐོག དེ་སྔ་ཡབ་ཀྱིས་སྲིད་བསྐྱངས་པའི་རིང་ཡར་ལུང་ཁུལ་དང་སྐྱིད་ཆུའི་ཁུལ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱལ་ཕྲན་ཁག་དང་རུས་རྒྱུད་ཚོ་པ་ཁག་དང་ལྷན་དུ་མནའ་སྐྱེལ་དམ་བཅའི་ཐོག་ནས་མངའ་ཞབས་སུ་བསྡུས་ཏེ་གཅིག་གྱུར་བྱུང་ཡོད་རུང་། དོན་དུ་ས་གནས་སོ་སོར་ཁ་འཐོར་དབང་བསྒྱུར་གྱི་ངོ་བོ་རང་སོར་གནས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཕམ་ཉེས་བྱུང་བའི་དབང་བསྒྱུར་གྲལ་རིམ་གྱིས་གཅིག་གྱུར་མ་བྱུང་བའི་རྒྱལ་ཕྲན་དང་རུས་རྒྱུད་ཚོ་པ་ཁག་གཅིག་དང་ངན་འབྲེལ་བྱས་ཏེ་སླར་ཡང་བཙན་པོའི་སྲིད་དབང་ཐོར་ཞིག་ཏུ་གཏོང་རྒྱུའི་ཉེན་ཁའི་རང་བཞིན་གནས་ཡོད་པ་མཁྱེན་ནས། རྒྱལ་ཕྲན་ཁག་དང་། རུས་རྒྱུད་ཚོ་པ། རྒྱལ་བློན་བཅས་ཀྱི་བདག་དབང་ཇེ་ཆུང་དུ་བཏང་བ་དང་དབང་བསྒྱུར་རྙིང་པའི་སྟོབས་ཤུགས་མེད་པ་བཟོས་ཐོག མྱང་དབའས་མནོན་བཅས་ཀྱི་གཙོ་བོ་བྱས་པའི་དབང་བསྒྱུར་གསར་པའི་སྟོབས་ཤུགས་ལ་བརྟེན་པ་དང་། དེའི་གནས་བབས་ཇེ་མཐོར་བཏང་ནས་རུས་རྒྱུད་ཚོ་པའི་སྒེར་བཙན་དབང་བསྒྱུར་སྟོབས་ཤུགས་རྩ་བརླག་ཏུ་བཏང་བ་དེར་འབངས་མི་སེར་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཐོབ་ཅིང་། མཐའ་བཞིའི་རྒྱལ་ཕྲན་ཚོ་ཡང་རིམ་བཞིན་དབང་འོག་ཏུ་བསྡུས་ཏེ་ཕྱི་ནང་ལྷིང་འཇགས་སུ་གྱུར་པ་དང་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཚང་བའི་པུར་རྒྱལ་དུས་སྐབས་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་གསར་པ་ཞིག་རྩོམ་འགོ་ཚུགས།2. རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་སྤོས་ནས་འཛུགས་སྐྲུན་རྒྱ་ཆེ་མཛད་པ་སྟེ། སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་ཕྱི་ནང་གི་དུས་ཟིང་ལྷིང་འཇགས་སུ་བཏང་ཟིན་རྗེས་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་སྤོས་གནང་བ་དེ་ནི་ཁོང་གི་རླབས་ཆེའི་མཛད་རྗེས་ཤིག་ཡིན། བོད་ཀྱི་མཁས་དབང་མང་ཆེ་བས་སྲོང་བཙན་གྱིས་བོད་ཆུ་སྦྲུལ་(633)ལོ་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་སྤོས་པར་བཞེད་པ་དེ་ཁུངས་དང་ལུང་བཙན་པར་སྣང་། སྲོང་བཙན་གྱིས་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་བཙུགས་པའི་དགོས་པ་ནི། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་མང་ཆེ་བའི་ནང“ཡང་མེས་ཐོ་ཐོ་རི་གཉན་བཙན་གྱིས་བསྟེན་པར་དབུ་རུ་ཤོད་ཆེན་ལྷ་ས་དམར་པོ་རི། གནས་དེར་བདག་གིས་འགྲོ་དོན་བྱུང་ཞེས་དགོངས་ནས་ཕོ་བྲང་གི་གདན་བཏེགས”ཞེས་དང་ཡང་རྒྱལ་པོའི་ཐུགས་ལ་ངའི་ཡི་དམ་གྱི་ལྷ་སྐུ་དངོས་བོད་ཁ་བ་ཅན་དུ་སྤྱན་འདྲོངས་པས། དེས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཛད་པ་ལ་ཚེགས་མེད་སྙམ་ནས་ཐུགས་རབ་ཏུ་དགྱེས་པར་གྱུར་ཏོ། ། དེ་ནས་ཡོང་ས་ཕྱོགས་གང་དུ་བསྡད་ན་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་དགོངས་ནས་བརྟག་ཞིབ་གནང་བར་ཡུལ་དབུ་རུ་སྐྱིད་ཤོད་ན་སྔོན་གྱི་མེས་པོ་ལྷ་ཐོ་ཐོ་རི་གཉན་བཙན་གྱིས་ལྷ་ས་དམར་པོ་རིའི་རྩེ་མོར་ཡུན་རིང་བཞུགས་པ་དང་། ཡབ་མེས་ཀྱིས་ཞབས་བཅགས་ནས་ས་གཞི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་བཀྲ་ཤིས་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་གནས་དེར། ངས་ཀྱང་ཕྱིན་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་རྒྱ་ཆེན་པོ་འགྲུབ་པར་མཁྱེན་ནས་མཆོད་པའི་རྟེན་རྣམས་གྲུ་ལ་སྤྱན་དྲངས་ཞེས་ཐོ་ཐོ་རི་གཉན་བཙན་གྱིས་ཞབས་བཅགས་མྱོང་བར་བརྟེན་གནས་འདིར་སྤོས་པའི་སྐོར་འཁོད་འདུག་ཀྱང་། ཡབ་གནམ་རིའི་དུས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་ལྟེ་བ་ནི་རྒྱ་མ་ཁྲི་སྒང་གི་ཕོ་བྲང་བྱམས་པ་མི་འགྱུར་གླིང་ཡིན་ཅིང་། དེར་སྲོང་བཙན་ཡང་སྐུ་འཁྲུངས་པ་བཅས་རྒྱ་མ་ནས་ལྷ་སར་ཕོ་བྲང་སྤོ་བར་མཛད་པ་པོ་ནི་སྲོང་བཙན་ཡིན་ལ་དུས་སྐབས་ནི་སྲོང་བཙན་གྱིས་སྲིད་དབང་བཞེས་ནས་ཡབ་འདས་རྗེས་སུ་ཡིན་པར་ངེས། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། ལྷ་ས་ནི་སྐྱིད་ཤོད་དུ་གནས་ཁར་སྐབས་དེར་བོད་ཡོངས་ཀྱི་དཀྱིལ་དབུས་སུ་གནས་ཤིང་། ཁུལ་དེ་དེ་སྔ་ཟིང་པོ་རྗེའི་གནས་གཞི་འཕན་ཡུལ་གྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་དང་། གནམ་རི་སྲོང་བཙན་གྱིས་བོད་ཡོངས་གཅིག་གྱུར་མ་བྱས་གོང་། ཟིང་པོ་རྗེའི་སྟོབས་འབྱོར་ནི་གཞན་ལས་ལྷག་ཅིང་རྒྱལ་ཕྲན་གཞན་མང་པོ་ཞིག་ཀྱང་དེའི་མངའ་ཞབས་སུ་བསྡུས་ཡོད་པས་ཆབ་སྲིད་དཔལ་འབྱོར་གྱི་རྨང་གཞི་བརྟན་པོ་ཡོད། ཡབ་གནམ་རི་སྲོང་བཙན་གྱིས་དེ་དག་མངའ་ཞབས་སུ་བསྡུས་རྗེས། བློན་འབངས་ཚང་མས་བཙན་པོར་བློ་རྩེ་གཅིག་གཏད་དང་བརྩི་བཀུར་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཞུས་ཀྱི་ཡོད་པས། སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་ནང་ཁུལ་གྱི་དུས་ཟིང་ལྷིང་འཇགས་གཏོང་སྐབས་གཙོ་བོ་ཁོང་ཚོའི་སྟོབས་ཤུགས་ལ་བརྟེན་པ་དང་དམག་ཤུགས་ཀྱི་ཡོང་ཁུངས་གཙོ་བོ་ཡང་དེ་དག་ཡིན། སྲོང་བཙན་གྱིས་སྲིད་དབང་བཞེས་རྗེས་འཕན་ཡུལ་བརྒྱུད་དུ་གཟིགས་ཞིབ་གནང་སྐབས་སྐྱིད་ཆུའི་གཡས་གཡོན་གྱི་ས་བབས་ཤིན་ཏུ་ལེགས་ཤིང་རྩྭ་ཆུ་བཟང་ལ་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་ བའི་ཁར་དམར་པོ་རི་ནི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་ཐོག་གི་གླིང་ཕྲན་ལྟ་བུ་བརྗིད་ཆགས་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། ཕུ་འབྲོག་མདའ་ཞིང་གཉིས་ཀ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུར་དགེ་མཚན་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་གཟིགས་ནས་རྒྱལ་ས་འདིར་སྤོ་རྒྱུའི་གཏན་འབེབས་གནང་། ལྷ་སར་སྤོས་མ་ཐག་ལྷ་སའི་རྣམ་པ་གསར་ དུ་ཐོན་འགོ་ཚུགས་ཏེ་ལུང་པའི་མདར་མུ་མཐའ་མེད་པའི་ས་ཞིང་ཐོག་ལོ་ལེགས་ཀྱི་རྣམ་པས་ཁེངས་པ་དང་། རྩྭ་ཆུ་འཛོམས་པའི་རྩྭ་ཐང་ཐོག་དང་། ལུང་པའི་ཕུར་ཕྱུགས་རིགས་ཤ་ཤེད་ ཅན་གྱིས་ཁེངས་བཞིན་ཡོད། ལྷ་སར་སྤོས་རྗེས་དང་ཐོག་དམར་པོ་རི་སྟེང་དུ་ཕོ་བྲང་མ་བཞེངས་གོང་དུ་ཕ་བོང་ཁར་ཕོ་བྲང་དགུ་ཐོག་བསྐྲུན། བལ་བཟའ་དང་རྒྱ་བཟའ་བཙུན་མོར་གདན་དྲངས་རྗེས་དམར་པོ་རིའི་སྟེང་གི་ཕོ་བྲང་ཤུལ་དུ་སླར་ཡང་ཐོག་བརྩེགས་དགུ་ཡོད་པའི་བར་རྒྱ་ཆེར་བཏང་བ་དང་། ཇོ་ཁང་དང་། ར་མོ་ཆེ། དེ་བཞིན་མཐའ་འདུལ་ཡང་འདུལ་གྱི་གཙུག་ལག་ཁང་སོགས་དང་གྲོང་མིའི་གྲོང་བརྡལ་བཅས་རིམ་བཞིན་རྒྱ་སྐྱེད་བྱུང་བ་དེ་དག་ད་བར་ལོ་ངོ་ཆིག་སྟོང་སུམ་བརྒྱ་ལྷག་འདས་ཟིན་ཀྱང་། ངོ་མཚར་ཅན་གྱི་གནའ་བོའི་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ཆ་ཤས་འགའ་ཞིག་དེང་གི་དུས་སུ་ཡང་ང་ཚོའི་མིག་ལམ་དུ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་ཡུལ་བསྐོར་སྤྲོ་འཆམ་དང་ལྟ་སྐོར་ཕེབས་མཁན་ཚང་མས་གནའ་རབས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡུན་རིང་ལྡན་པའི་གྲོང་ཁྱེར་འདིར་ཕེབས་སྐབས་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་མཛད་རྗེས་རླབས་ཆེན་ལ་བསྟོད་བསྔགས་མི་བྱེད་མཁན་གཅིག་ཀྱང་མེད།3. འཛམ་གླིང་ཐོག་ཆེས་སྔོན་ཐོན་གྱི་གྲས་སུ་སླེབས་པའི་བོད་ཡིག་གསར་གཏོད་མཛད་པ་སྟེ། དེང་སྐབས་ང་ཚོས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་མུས་ཡིན་པའི་བོད་ཡིག་འདིའི་གསར་གཏོད་མཛད་པ་པོ་ནི་ཐོན་མི་ཡིན་མོད། འོན་ཀྱང་ཐོན་མིས་སྲོང་བཙན་གྱི་དགོངས་པ་ལྟར་རྒྱ་གར་འཕགས་པའི་ཡུལ་དུ་ཕེབས་ནས་སྔོན་ཐོན་ཡིག་རིགས་མང་པོར་ཞིབ་འཇུག་བརྟག་དཔྱད་མཛད་རྗེས། བོད་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་དང་མཐུན་པའི་སྒྲ་སྦྱོར་གྱི་བོད་ཡིག་འདི་གསར་གཏོད་མཛད་པ་ནི་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་བསྐུལ་མ་རང་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་སྟབས་རྗེ་བློན་འདི་གཉིས་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་ལ་བརྟེན་ནས་དེང་གི་བོད་ཡིག་འདི་བྱུང་བ་བཤད་མ་དགོས། སྐབས་དེར་བོད་ཡིག་གསར་གཏོད་མཛད་དགོས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ནི་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་སྤོས་ནས་དམར་པོ་རིའི་སྟེང་ཕོ་བྲང་བཏབ་པས་དེ་ཡི་གྲགས་པ་ཡུལ་གྲུ་གང་སར་ཁྱབ་ནས་མཐའ་བཞིའི་རྒྱལ་པོ་མང་པོས་འབུལ་བ་དང་འཕྲིན་ཡིག་དུ་མ་འབྱོར་ཀྱང་སྐབས་དེར་ཆོས་སྲིད་གང་སར་ཁྱབ་ཆེ་ཞིང་ཆ་ཡོངས་སུ་ཚང་བའི་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་ཡི་གེ་གཅིག་མེད་སྟབས་མཐའ་ཡི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་སྔོན་ཐོན་ལེགས་ཆ་ལེན་པར་བོད་མི་སྤྱིའི་སྐད་དང་འཚམས་པའི་བོད་ཡིག་ཅིག་མེད་ན་འགྲིག་ཐབས་མེད་པར་དགོངས་ནས་བློན་པོ་བློ་རིག་རྣོ་བ་འགའ་བཏང་ཡང་དོན་དེ་བསྒྲུབ་མ་ཐུབ་པས། རྒྱལ་པོས་སླར་ཡང་བློ་རིག་གཞན་ལས་ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་ཐོན་མི་སམ་བྷོ་ཊ་འཁོར་འགའ་ཞིག་དང་བཅས་པར་གསེར་མང་དུ་བསྐུར་ནས་རྒྱ་གར་དུ་མངགས་པ་ལ་ཁོང་རྣམ་པས་ཀྱང་དཀའ་བ་དུ་མ་ཁྱད་གསོད་དང་། ཐ་ན་རང་གི་སྲོག་ལའང་མི་འཛེམས་པར་རྒྱལ་པོའི་བཀའ་མངགས་བཞིན་དུ་བསྒྲུབས། དེ་དག་གི་ནང་ནས་སློབ་དཔོན་ཐོན་མིས་སྐབས་དེར་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོའི་ཡིག་རིགས་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་བོད་རང་གི་སྐད་དང་མཐུན་པའི་བོད་ཡིག་གསར་དུ་གཏོད། རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་རང་ཉིད་ཀྱིས་དང་ཐོག་རང་དཔེ་གཞན་སྟོན་གྱིས་ཐོན་མི་སློབ་དཔོན་དུ་བསྟེན་ནས་བོད་ཡིག་དང་རིག་པའི་གནས་ཁག་ཚང་མ་ལེགས་པར་སློབ་སྦྱོང་མཛད་ཅིང་། བོད་ཡོངས་ཀྱི་བློན་འབངས་ལ་སྐུལ་སློང་གིས་སློབ་ཏུ་བཅུག རྒྱ་དཀར་ནག་དང་ཁ་ཆེ་བལ་པོ་སོགས་ཀྱི་པཎྜི་ཏ་དང་ལོ་ཙཱ་བ་འགའ་ཞིག་གདན་དྲངས་ནས་ནང་བསྟན་དང་། སྒྲ་རིག བཟོ་རིག གསོ་རིག སྐར་རྩིས་ལ་སོགས་པ་མང་དུ་བསྒྱུར་བཅུག་པ་དང་། བོད་མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་མཁས་ཅན་དུ་མ་གསོ་སྐྱོང་མཛད་པས་སྐབས་དེའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དེ་ཐང་རྒྱལ་རབས་དང་འདྲ་བའི་གྲལ་དུ་སླེབས་ཐུབ་པ་དེ་དེང་གི་དུས་སུའང་སྤོབས་པ་བྱེད་འོས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ལ་བརྟེན་ནས་འོད་སྟོང་འཕྲོ་བའི་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཕུལ་བྱུང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་བཟང་པོ་ཐོག་མར་འཛུགས་པར་མཛད་པའི་རྒྱུན་བཟང་པོ་ད་ལྟ་ཡང་གནས་ཐུབ་པ་འདི་ནི་མི་རྗེ་བཀའ་དྲིན་ཅན་འདི་ཉིད་རང་གི་མཛད་རྗེས་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་ལྟར་རོ། །4. ཁྲིམས་སྲོལ་གཏན་ལ་ཕབ་ནས་རྒྱལ་ཁམས་བདེ་བར་བསྐྱངས་པ་སྟེ། སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་གོང་དུ་རྗེ་བློན་འབངས་བཅས་ཕན་ཚུན་མནའ་དོན་འཇོག་པའི་སྲོལ་ལས་ཞིབ་ཆའི་ཁྲིམས་སྲོལ་གསལ་པོ་གཏན་འཁེལ་མེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མངའ་འབངས་ཀྱི་གཅིག་གྱུར་དང་བདེ་འཇགས་ལ་སྐྱོན་ཚབས་ཆེན་པོ་ཕོག་གི་ཡོད། སྲོང་བཙན་གྱིས་རུས་རྒྱུས་ཚོ་པ་ཁག་གཅིག་གྱུར་མཛད་རྗེས་གསར་དུ་བཙུགས་པའི་སྲིད་དབང་སྲ་བརྟན་དང་། མངའ་ཁོངས་བདེ་འཇགས་སུ་འཁོད་ཆེད་ཆབ་སྲིད་དང་། དཔལ་འབྱོར། དམག་དོན་བཅས་ཀྱི་ཁྲིམས་སྲོལ་ཅུང་ཆ་ཚང་ཞིང་གོ་རིམ་ལྡན་པ་ཞིག་གཏན་འབེབས་མཛད་ཡོད་ཅིང་། སྐབས་དེར་ཐོག་མར་གཏན་འབེབས་མཛད་པའི་ཁྲིམས་སྲོལ་སྤྱིའི་མིང་ལ་ཁོད་སུམ་ཅུ་སོ་དྲུག་ཟེར། དེའང་བཀའ་ཡི་ཁྲིམས་ཡིག་ཆེན་པོ་དྲུག བཀའ་གྲོས་ཆེན་པོ་དྲུག ཡིག་ཚང་དྲུག་བཀའ་ཡི་ཕྱག་རྒྱ་དྲུག རྐྱེན་དྲུག དཔའ་མཚན་དྲུག་བཅས་ཡིན། བཀའ་ཡི་ཁྲིམས་ཡིག་ཆེན་པོ་དྲུག་པོ་སོ་སོར་ནང་གསེས་ཞིབ་ཕྲའི་དོན་ཆེན་ཁག་ཤིན་ཏུ་མང་བས་འདིར་གོ་བདེའི་དོན་གཙོ་བོར་བཀོད་པ་ལས། (1)ཁྲི་རྩེ་འབུམ་བཞེར་གྱི་ཁྲིམས་ནི་དམག་དོན་དང་སྲིད་འཛིན་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ལམ་ལུགས་དང་། སྒྲིག་གཞི། དཔོན་རིགས་ཁག་གི་གོ་གནས་བཅས་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་ཁྲིམས།(2)འབུམ་གསེར་ཐོག་ཤ་བ་ཅན་གྱི་ཁྲིམས་ནི་ཞིང་འབྲོག་ས་གནས་ཁག་གི་ཚོང་ལས་གོང་འཕེལ་དང་དེར་སྟབས་བདེ་ཡོང་ཆེད་བྲེ་སྲང་ཞོ་ཆ་སོགས་འཇལ་གཤོར་འདེགས་གསུམ་གྱི་ཚད་གཞི་གཅིག་གྱུར་བྱེད་པ།(3)རྒྱལ་ཁམས་དཔེར་བླངས་ཀྱི་ཁྲིམས་ནི་བྱེད་དགོས་པ་གསུམ་དང་། བྱེད་མི་ཆོག་པ་གསུམ། བསྟོད་བསྔགས་བྱེད་དགོས་པ་གསུམ། སྨ་འབེབས་བྱེད་དགོས་པ་གསུམ། མནར་གཅོད་བྱེད་མི་རུང་བ་གསུམ་བཅས་རྒྱལ་ཁྲིམས་བཅོ་ལྔ། ལྷ་ཆོས་དགེ་བ་བཅུ་དང་། མི་ཆོས་གཙང་མ་བཅུ་དྲུག་བཅས་ཏེ་བོད་འབངས་སྤྱིས་བསྔགས་བརྗོད་བྱ་མུས་ཀྱི་ཡུལ་སྲོལ་སྤྱོད་བཟང་དར་སྤེལ་གཏོང་རྒྱུའི་ཁྲིམས།(4)མདོ་ལོན་ཞུ་བཅད་ཀྱི་ཁྲིམས་ནི། ཕྱོགས་གཅིག་བདེན་པ་ཡོད་ལ་ཕྱོགས་གཅིག་བདེན་པ་མེད་པའི་གྱོད་གཞི་ཐག་གཅོད་བྱ་ཚུལ་ཁྲིམས།(5)དབང་ཆེན་བཅད་ཀྱི་ཁྲིམས་ནི་གྱོད་ཡ་ཕྱོགས་གཉིས་ཀར་ཉེས་པ་ཡོད་མཉམ་ཡིན་ཀྱང་རིམ་གྲས་མི་འདྲ་བར་གཞིགས་ནས་ཐག་གཅོད་བྱ་ཚུལ་གྱི་ཁྲིམས།(6)ཁབ་སོ་ནང་པའི་ཁྲིམས་ནི། ཕྱོགས་གཉིས་ཀར་ཉེས་པ་ཆེ་ཆུང་དང་ཡོད་མེད་འདྲ་བའི་ཉེས་ཅན་ལ་ཁྲིམས་གཅོད་བྱ་ཚུལ་བཅས་ཡིན། 5. སྲིད་འཛིན་ས་ཁུལ་གསལ་པོར་དབྱེ་བའི་ཁར། སྲིད་དང་དམག་གི་སྒྲིག་གཞི་དང་། དཔོན་རིགས་ཁག་གི་འགན་དབང་གཏན་ལ་ཕབ་པ་སྟེ། བོད་ས་གནས་ཀྱི་མངའ་ཁོངས་རྣམས་སྤྱི་ཁྱབ་སྲིད་འཛིན་ས་ཁུལ་རྣམས་རུ་སྡེ་ཆེན་པོ་ལྔར་དབྱེ་བ་ནི་དབུ་རུ། གཡོན་རུ། གཡས་རུ། རུ་ལག སུམ་པའི་རུ་བཅས་སྤྱི་ཁྱབ་རིམ་པའི་སྲིད་འཛིན་ས་ཁུལ་དུ་དབྱེ་ཞིང་། དེ་རྣམས་ལ་དབང་བསྒྱུར་བྱེད་པའི་དཔོན་རིགས་གོ་གནས་མཐོ་ཤོས་ནི་བློན་ཆེན་ཡིན། དེའི་འོག་ཏུ་དམག་དཔོན་རྒན་གཞོན་བཞི་དང་། དེའི་འོག་ཏུ་དམག་དཔོན་རྒན་གཞོན་བཞི་དང་། རུ་དཔོན་སྡེ་དཔོན། སྟོང་དཔོན། སྟོང་བུ་ཆུང་གི་རྗེ། ལྔ་བརྒྱ་ཆེན་པོ་སོགས་དཔོན་རིགས་རིམ་པ་ཤིན་ཏུ་མང་། སྤྱི་ཁྱབ་རིམ་པའི་སྲིད་འཛིན་ས་ཁུལ་ལྔ་པོ་ནི་དམག་སྲིད་གཅིག་གྱུར་གྱིས་དོ་དམ་བྱེད་པའི་ས་ཁུལ་ཡིན་ཅིང་། བྱ་ཐབས་དེ་ནི་གསར་དུ་བཙུགས་མ་ཐག་པའི་སྲིད་དབང་ལ་མཚོན་ན་དམག་སྲིདགཅིག་གྱུར་གྱིས་དོ་དམ་བྱེད་བདེ་བ་དང་། ལྷག་དོན་དུ་ས་རྒྱ་ཆེ་ལ་མི་གྲངས་ཉུང་བའི་ས་ཁུལ་ལ་འཚམས་པའི་བྱ་ཐབས་ཤིག་ཡིན་པར་སྣང་། ཡུལ་གྱི་དབང་རིས་རྣམ་པ་བཅོ་བརྒྱད་དུ་ཕྱེ་ཚུལ་ནི་རྒྱལ་བློན་དང་རིས་རྒྱུད་མི་འདྲ་བའི་དཔོན་རིགས་རྙིང་པ་རྣམས་སྒེར་བདག་ས་ཞིང་དང་། བྲན་གཡོག ནོར་ཕྱུགས་སོགས་འོས་འཚམས་ཤིག་དབང་ཆོག་པར་བྱས་པ་སྟེ། དེ་ནི་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་བོད་ས་ཁུལ་གཅིག་གྱུར་མ་བྱས་གོང་དུ་རུས་རྒྱུད་ཚོ་པ་ཁག་གི་དཔོན་རིགས་མང་པོས་ས་ཁུལ་དུམ་བུར་བགོས་ནས་དབང་བསྒྱུར་བྱས་ཏེ། ཕན་ཚུན་གཅིག་འོག་གཅིག་ལ་མི་འདུས་པའི་ནང་འཁྲུག་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་བྱུང་བར་བརྟེན། རུས་རྒྱུད་ཚོ་པ་ཁག་གཅིག་གྱུར་བཟོས་གནང་བ་དང་སྦྲགས། ཁོང་ཚོར་སྔར་ནས་དབང་བའི་ས་ཞིང་ནོར་ཕྱུགས་སོགས་སྒེར་བཟུང་གི་དབང་ཆ་ཚད་ངེས་ཅན་ཞིག་རྒྱུན་འཛིན་མ་བྱས་ན་སླར་ཡང་ཁོ་ཚོས་འཁྲུག་རྐྱེན་བསླངས་སྲིད་པ་དེ་རིགས་སྔོན་འགོག་བྱེད་ཆེད་ཁོ་ཚོས་སྲིད་གཞུང་གིས་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་ཁྲིམས་ལུགས་ལ་བརྩི་སྲུང་དང་། དཔྱ་ཁྲལ་མི་ཉུང་ཙམ་འབུལ་རྒྱུ་ཁས་ལེན་བྱེད་པའི་ཆ་རྐྱེན་འོག ས་ཞིང་དང་། ནོར་ཕྱུགས། བྲན་གཡོག་བཅས་སྒེར་བཟུང་གི་དབང་ཆ་འོས་འཚམས་ཤིག་སྤྲད་པ་མ་ཟད། གལ་ཏེ་ཁོ་ཚོས་བཙན་པོར་གྱེན་ལོག་བྱེད་པ་དང་། དཔོན་གཞན་འཚོལ་བྱེད་པ། ལྐོག་གཡོ་བཤམས་པ་སོགས་བྱུང་ན་ས་ཞིང་དང་། ནོར་ཕྱུགས། བྲན་གཡོག་བཅས་དབང་ཐང་ཡོངས་རྫོགས་གཞུང་བཞེས་བཏང་བའི་དབང་ཆ་ཡོད་པའི་གཏན་འབེབས་ཡོད། སྲིད་འཛིན་ལམ་ལུགས་ཐད། སྲིད་འཛིན་སྤྱི་ཁྱབ་རིམ་པའི་བློན་ཆེན་དགུར་ཕྱེ་བ་སྟེ། དགུང་བློན་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་དང་། ནང་བློན་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ། བཀའ་ཡོ་གལ་འཆོས་པ་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་བཅས་ཡིན་ཞིང་། དགུང་བློན་ནི་བློན་ཆེན་ནང་གི་གོ་གནས་མཐོ་ཤོས་ཡིན་ལ། ཞི་དྲག་གཉིས་ཀར་དབང་ཆ་ཡོད་པའི་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་ཞིག་ཡིན། དེའི་ལས་འགན་ནི་བཙན་པོའི་བཀའ་ལྟར་གལ་ཆེའི་ཚོགས་འདུ་སྐོང་འཚོགས་དང་། ཚོགས་འདུའི་དབུ་བཞུགས་ཀྱི་འགན་ཁུར་བ། གཤམ་འོག་གི་བློན་པོ་གསར་བསྐོ་དང་། གནས་དབྱུང་། དོ་དམ་བཙོན་འཇུག་བྱེད་པ། དམག་གི་བཀའ་བརྡ་བསྒྲགས་པ། ས་ཁུལ་གྱི་དབྱེ་མཚམས་དང་དམག་དཔུང་བཅོས་སྒྲིག་བྱེད་པ། བཀའ་ཁྲིམས་གསར་པ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ཀྱི་འགན་དབང་ཡོད། དགུང་བློན་གྱི་མི་གྲངས་མང་ཉུང་ངེས་པ་མེད་པ་སྟེ་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྐབས་མགར་སྟོང་བཙན་དང་། ཐོན་མི་སམ་བྷོ་ཊ། འབྲི་སེ་རུ་གུང་སྟོན། ཉང་ཁྲི་བཟང་ཡང་སྟོན་བཅས་བཞི་དང་། ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་སྐབས་སུ་དགུང་བློན་དགུ། ཁྲི་ལྡེ་སྲོང་བཙན་སད་ན་ལེགས་ཀྱི་སྐབས་སུ་དགུང་བློན་ཆེན་པོ་དྲུག་བཅས་བྱུང་བ་ལྟར་རོ། ། ནང་བློན་ནི་སྲིད་གཞུང་ནང་ཁུལ་གྱི་གལ་ཆེའི་ལས་དོན་ཁག་ལ་བདག་གཉེར་བྱེད་མཁན་ཞིག་ སྟེ། དེའི་ནང་གསེས་ལ་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་ཡོད། དེ་དག་གི་གོ་གནས་ནི་ནང་བློན་ཆེ་བ་དང་དགུང་བློན་འབྲིང་བའི་གོ་གནས་མཉམ་པ་དང་ནང་བློན་འབྲིང་བ་དང་དགུང་བློན་ཆུང་བའི་གོ་གནས་མཉམ་པ། ནང་བློན་ཆུང་བ་དང་བཀའ་བློན་འབྲིང་བའི་གོ་གནས་མཉམ་པ་བཅས་ཡིན། བཀའ་བློན་(བཀའ་ཡོ་གལ་འཆོས་པ་)ནི། རྒྱལ་བློན་གྱི་བཀའ་ལ་ཡོ་བསྲང་བྱེད་མཁན་ཞིག་སྟེ་དེ་ལ་ནང་གསེས་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་ཡོད་ཅིང་། དེའི་ལས་འགན་ནི་རྒྱལ་པོ་དང་བློན་ཆེན་ཚོས་བཀའ་ཕབ་པ་རྣམས་ཁྲིམས་དང་མཐུན་མིན་དང་། ལག་ཆེན་དུ་བསྟར་འོས་མིན་བཅས་ལེགས་པར་བརྟགས་ནས་གལ་ཏེ་མི་འོས་པ་ཡོད་ཚེ། རྒྱལ་བློན་གྱི་ཚོགས་འདུ་ཆེན་པོའི་ཐོག་ཐད་ཀར་ཡོ་བསྲང་དང་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་ཆོག་པའི་དབང་ཆ་ཡོད། ཕྱི་བློན་ནི་སྲིད་གཞུང་གི་ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ལས་དོན་གལ་ཆེའི་རིགས་བདག་གཉེར་བྱེད་མཁན་ཞིག་སྟེ། དེའི་ལས་འགན་ནི། དགུང་བློན་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་ལ་རོགས་རམ་བྱས་ཏེ་ས་མཚམས་ཀྱི་ཡུལ་སྡེ་དང་དམག་དཔུང་ལ་བཀོད་འདོམས་བྱེད་པ་དང་ཁྲིམས་ལུགས་ལག་ལེན་བསྟར་མཁན་ཡིན། སྲིད་འཛིན་ལས་ཚན་དམའ་བའི་དཔོན་རིམས་རིམ་པ་བཅུ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་ཡོད་པ་སྟེ། ཡུལ་དཔོན་(རྩེ་རྗེ་)ནི་སྤྱི་ཁྱབ་སྲིད་འཛིན་ས་ཁུལོ་ལྔ་སོ་སོའི་མངའ་འོག་ཏུ་གཏོགས་པའི་ཡུལ་སྡེ་ཁག་གི་རྫོང་དཔོན་ལྟ་བུ་ཞིག་སྟེ། ལི་ཡུལ་ནས་ཐོན་པའི་ཤོག་དྲིལ་ནས་རྩེ་རྗེ་ཞེས་འཁོད་འདུག དམག་དཔོན་ནི་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་གྱི་བཀོད་འདོམས་འོག་རུ་ཆེན་ལྔའི་དམག་དཔུང་ལ་བདག་གཉེར་བྱེད་མཁན་ཞིག་སྟེ། དེའི་ལས་འགན་ནི་རང་གི་ས་མཚམས་སུ་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་། གཞན་གྱི་བཙན་འཛུལ་འགོག་རྒྱུ། རྒྱུན་དུ་ཞིང་འབྲོག་ཐོན་སྐྱེད་ལ་བཀོད་འདོམས་བྱ་རྒྱུ། དམག་མི་བསྡུ་ལེན་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ཡིན། དེའི་གོ་གནས་རིམ་པ་ལ་རུ་དཔོན་དང་། སྟོང་དཔོན། སྟོང་བུ་ཆུང་གི་རྗེ། ལྔ་བརྒྱ་ཆེན་པོ་བཅས་བཞི་ཡོད་སྟེ། རུ་དཔོན་ནི་རུ་ཆེན་གཅིག་གི་དམག་དཔུང་ལ་བཀོད་འདོམས་བྱེད་མཁན་ཞིག་སྟེ། རུ་སྡེ་རུ་དཔོན་རྒན་པ་གཅིག་དང་གཞན་པ་གཉིས། རུ་སྡེ་རེར་དམག་མིའི་འབོར་གྲངས་སྟོང་སྡེ་བཅུ། སྟོང་སྟེ་རེར་དམག་མི་སྟོང་ཕྲག་བཅུ་དང་། རུ་སྡེ་གཅིག་ལ་དམག་མི་ཁྲི་བཅུ་ཡོད་པས། རུ་དཔོན་ནི་དོན་དུ་དམག་མི་འབུམ་གཅིག་གི་དམག་དཔོན་ཡིན། དེའི་རྒྱུ་མཚན་དང་ཁུངས་ནི་ཐང་བོད་སྔ་རྗེས་སུ་དམག་འཁྲུག་ཆེ་བ་ཐེངས་གསུམ་འཐབ་པའི་སྐོར་གྱི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་《ཐང་》དེབ་ནང་གསལ་ཡོད། སྟོང་དཔོན་ནི་རུ་དཔོན་གྱི་འོག་ཏུ་ཡོད་ཅིང་སྟོང་སྡེ་གཅིག་གི་དམག་དཔོན་ཡིན། དེའི་ཁོངས་སུ་དམག་མི་སྟོང་ཕྲག་བཅུ་ཡོད་པས་དོན་དུ་དམག་མི་ཁྲི་གཅིག་གི་ཁྲི་དཔོན་ཡིན། སྟོང་བུ་ཆུང་གི་རྗེ་ནི་སྟོང་དཔོན་གྱི་འོག་ཏུ་ཡོད་ཅིང་། དམག་མི་སྟོང་ཕྲག་འགའ་ཞིག་གི་དམག་དཔོན་ཡིན། སྟོང་བུ་ཆུང་ཟེར་བའི་གོ་དོན་ནི་དམག་དཔུང་སྟོང་སྡེའི་ཚད་གཞི་མ་ལོངས་ཤིང་། སྟོང་ཕྲག་ཁ་ཤས་ལས་མེད་པས་མིང་དེ་ལྟར་བཏགས། ལྔ་བརྒྱ་ཆེན་པོ་ནི། དམག་མིའི་འབོར་གྲངས་ལྔ་བརྒྱ་ཡས་མས་ཀྱི་དམག་དཔོན་ཞིག་སྟེ། ལི་ཡུལ་ནས་ཐོན་པའི་ཤོག་དྲིལ་ནང་བཤད་པ་ལྟར་ན། སྐབས་དེར་ལྔ་བརྒྱ་ཆེན་པོ་བསྐོས་པ་དང་སྐབས་རེ་ལྔ་བརྒྱ་ཆེན་པོ་དེ་སྟོང་བུ་རྗེར་བཅོས་ཞེས་འཁོད་འདུག རྒྱ་བོད་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཡིག་ ཆའི་ནང་འཁོད་པར་གཞིགས་ན་སྐབས་དེར་བོད་སྤྱིར་ཁྱོན་དམག་མི་ཁྲི་དྲུག་ཅུ་རེ་གཅིག་ཡོད་པར་སྣང་། དམག་དཔོན་ཕུད་ད་དུང་མངན་དཔོན་དང་། ཁྲུ་དཔོན། ཞིང་དཔོན། རྩིས་དཔོན། ཆིབས་དཔོན། ཁྲལ་དཔོན། གཟིམ་དཔོན། དྲང་དཔོན། ཁྲིམས་དཔོན་བཅས་སུ་ཕྱེ་ཡོད་པ་སྟེ། མངན་དཔོན་(རྔན་དཔོན་)ནི་འབྲུ་རིགས་དང་གསེར་དངུལ་སོགས་ནོར་སྲིད་དོ་དམ་མཁན་དང་། ཁྲུ་དཔོན་ནི་འབྲོག་ལས་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་དཔྱ་ཁྲལ་དོ་དམ་མཁན། རྩིས་དཔོན་ནི་ནོར་སྲིད་གཏོང་ཡོང་དང་དཔྱ་ཁྲལ་བསྡུ་འབབ་ལ་ཞིབ་བཤེར་རྩིས་རྒྱག་བྱེད་མཁན། ཆིབས་དཔོན་ནི་རྒྱལ་བློན་གྱི་ཆིབས་རྟ་དང་དམག་རྟ་གཏོང་བསྡུ་དང་འགྲིམ་འགྲུལ་བདེ་འཇགས་བཅས་ལ་དོ་དམ་བྱེད་མཁན། ཁྲལ་དཔོན་ནི་སྲིད་གཞུང་གིས་ཆེད་མངགས་ས་གནས་ཁག་ལ་དཔྱ་ཁྲལ་བསྡུ་བར་བཏང་བའི་དཔོན་རིགས་ཤིག་སྟེ་བཀར་རྒྱ་ཡོང་སྡུད་པ་ཟེར་བ་དང་འདྲ། གཟིམ་དཔོན་ནི། བཙན་པོ་སྒེར་གྱི་ཕོ་བྲང་དང་། རྒྱུན་མཁོའི་འཚོ་བ། ཁོར་ཡུག་བདེ་འཇགས་བཅས་ལ་དོ་དམ་བྱེད་མཁན། སྣམ་ཕྱི་པ་ནི་བཙན་པོའི་སྐུ་སྲུང་མཁན། དྲང་དཔོན་ནི་ཞུ་གཏུགས་མཁན་དང་གྱོད་ཡའི་བར་ཉེས་པ་ཡོད་མེད་ལ་ཞིབ་དཔྱོད་བྱེད་མཁན་སྟེ་ལྕེ་པ་ཡང་ཟེར། ཁྲིམས་དཔོན་ནི་ཞལ་ལྕེ་པས་ཐག་བཅད་པའི་ཁྲིམས་ལྟར་ཁྲིམས་གཅོད་གཏོང་མཁན་ཡིན།6. ཞིང་འབྲོག་ཐོན་སྐྱེད་གོང་དུ་སྤེལ་བའི་བྱ་ཐབས་ལག་བསྟེར་བྱས་པ་སྟེ། རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་ཞིང་འབྲོག་ཐོན་སྐྱེད་གོང་དུ་སྤེལ་བའི་བྱ་ཐོབས་གཙོ་བོ་ནི་རུས་རྒྱུད་ཚོ་པར་དབང་བའི་ལམ་ལུགས་བསྒྱུར་བཅོས་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན། སྲོང་བཙན་གྱིས་སྐབས་དེའི་གནས་ཚུལ་དངོས་ལ་དམིགས་ཏེ་ཞིང་འབྲོག་གི་དབང་བའི་ལམ་ལུགས་ཐད། རྒྱལ་པོ་ལ་དབང་བའི་རིགས་གཉིས། བློན་པོ་ལ་དབང་བའི་རིགས་གཉིས། རུས་རྒྱུད་ཚོ་པ་ཚོར་དབང་བའི་རིགས་གཉིས་བཅས་དྲུག་ཏུ་དབྱེ་ཡོད། རྒྱལ་པོར་དབང་བའི་རིགས་དང་པོ་ནི་རྗེ་ཞིང་སྟེ་སྤྲོད་ལེན་གྱི་དབང་ཆ་བཙན་པོར་ཡོད་ཀྱང་དེའི་ཐོན་འབབ་དཔྱ་ཁྲལ་རྣམས་སྲིད་གཞུང་ལ་དབང་ཞིང་སྲིད་གཞུང་གི་ཡོང་འབབ་ཀྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་དང་། ས་ཞིང་བགོས་པའི་ཚད་གཞི་ནི་ཁྱིམ་མི་རེར་ས་ཞིང་དོར་གཅིག་(དོར་གཅིག་གི་ཚད་ནི་སྨོས་མཛོ་ཆ་གཅིག་གིས་ཉིན་གཅིག་རྨོ་ཐུབ་པའི་ས་ཞིང་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་ཟེར་ཞིང་ཕལ་ཆེར་མུའུ་བཅུ་ལ་ཉེ་བ་ཡོད་)ཞིང་པའི་དཔྱ་ཁྲལ་འཇལ་ཚད་ནི་སྤྱིའི་ཐོན་ཚད་ཀྱི་དྲུག་ཆ་གཅིག་ཡིན་པར་སྣང་། འབྲོག་ཁུལ་དུ་ནོར་ཕྱུགས་རྣམས་སྲིད་གཞུང་དང་། བཙན་པོ། བློན་པོ། རུས་རྒྱུད་ཚོ་པ། འབྲོག་པ་སྒེར་བཅས་སོ་སོར་དབང་བའི་ཚད་གཞི་གསལ་པོ་མེད་ཀྱང་ཤ་ཁྲལ་བསྡུ་ལུགས་དང་། ནོར་ཕྱུགས་བརྗེ་ཚོང་བྱེད་པའི་རིན་ཐང་ནོར་ཕྱུགས་དང་འབྲུ་རིགས་བརྗེ་ཚོང་སྐོར་སོགས་ལི་ཡུལ་ནས་ཐོན་པའི་འཛིན་ཡིག་ལ་བལྟས་ན་འབྲོག་ཁུལ་དུའང་བཀས་བཀོད་རྒྱུད་འཛིན་གྱི་འབྲོག་ལས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་མྱུ་གུ་ཐོན་འགོ་ཚུགས་ཟིན་པ་གསལ་པོ་བསྟན་ཡོད། བཙན་པོ་ལ་དབང་བའི་རིགས་གཉིས་པ་ནི། ས་ཞིང་རྣམས་བཙན་པོ་སྒེར་གྱི་ཁོངས་གཏོགས་བྲན་གཡོག་རྣམས་ལ་བགོས་ཏེ་འདེབས་ལས་བྱེད་དུ་བཅུག་ཐོག་དེའི་ཡོང་འབབ་རྣམས་བཙན་པོ་རང་ཉིད་ལ་དབང་ཞིང་། དེ་དག་རུ་སྡེ་ལྔ་ཀར་ཡོད་ཀྱང་གཙོ་བོ་དབུ་རུ་ཤོད་ཆེན་ཏེ་སྐྱིད་ཤོད་སྟོད་སྨད་ཀྱི་ས་ཞིང་དང་འབྲོག་སྡེ་རྣམས་ཡིན། བློན་པོར་དབང་བའི་ས་ཞིང་ལ་ཡང་རིགས་གཉིས་ཡོད་པ་སྟེ། དང་པོ་ནི་བློན་པོ་མཛད་རྗེས་ཆེ་བར་དམིགས་བསལ་གྱི་བྱ་དགར་སྤྲད་པ་རྣམས་ཕ་ཚ་བུ་རྒྱུད་དུ་སྒེར་ལ་དབང་ཞིང་སྲིད་གཞུང་ལ་དཔྱ་ཁྲལ་འབུལ་མི་དགོས། བློན་པོ་ལ་དབང་བ་གཉིས་པ་ནི་རྔན་ཞིང་ཟེར་ཞིང་། དེ་ནི་བློན་གྱི་གོ་གནས་བཟུང་རིང་ཐོན་འབབ་དཔྱ་ཁྲལ་མེད་པར་སྒེར་ལ་དབང་བ་ལས། གོ་གནས་བརྗེས་པའམ་གནས་དབྱུང་བཏང་རྗེས་གོ་གནས་གསར་པ་འཛིན་མཁན་ལ་རྩིས་སྤྲོད་དགོས་པས་དེ་ནི་བཀས་བཀོད་རྒྱུད་འཛིན་གྱི་དཔལ་འབྱོར་ལམ་ལུགས་ཀྱི་མྱུ་གུ་གསར་པ་ཞིག་གཏོད་པའི་མཚོན་རྟགས་ཡིན། རུས་རྒྱུད་ཚོ་པར་དབང་བའི་ས་ཞིང་དེ་ལའང་རིགས་གཉིས་ཏེ། དེའང་དང་པོ་རུས་རྒྱུད་ཚོ་པ་ཁག་ཐུན་མོང་ལ་དབང་བའི་ས་ཞིང་སྟེ། རུས་རྒྱུད་ཚོ་པ་དེ་རྣམས་ས་ཁུལ་གཅིག་ཏུ་འདུས་སྡོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པས་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་ཁོ་ཚོར་དབང་བའི་ས་ཞིང་རྣམས་རང་འཇགས་སུ་གནས་པ་བྱས་ཐོག་དཔྱ་ཁྲལ་འོས་འཚམས་ཤིག་སྲིད་གཞུང་ལ་འབུལ་དགོས་པ། རུས་རྒྱུད་ཚོ་པར་དབང་བའི་ས་ཞིང་གི་རིགས་གཉིས་པ་ནི། རུས་རྒྱུད་ཚོ་པའི་ཁོངས་གཏོགས་ཞིང་པ་སྒེར་ལ་དབང་བའི་ས་ཞིང་ཏེ་ཁོང་ཚོ་རང་ཉིད་ཀྱིས་གསར་སྦོལ་བྱས་པའི་ས་ཞིང་དང་། ཚལ་ཞིང་། ལྡུམ་ར་སོགས་ས་ཞིང་གི་ཐོར་བཀོད་ནས་ལོ་རེ་དུས་ཚོད་ངེས་ཅན་གྱི་དཔྱ་ཁྲལ་(ལོ་ཐང་བླ་སྐྱེས་)མི་ཉུང་བ་ཞིག་ཕུལ་རྗེས་ས་ཞིང་དེ་དག་གི་ཐོན་འབབ་ཁོ་ཚོ་སྒེར་ལ་དབང་བ་ཡིན་པས་དེ་ནི་བཀས་བཀོད་རྒྱུད་འཛིན་གྱི་ས་ཞིང་དབང་བའི་ལམ་ལུགས་ཡིན་པ་དང་། ཁོང་ཚོ་ནི་རང་དབང་དང་དཔལ་འབྱོར་ཡོད་པའི་འབངས་མི་ཡིན། གོང་གསལ་ས་ཞིང་དབང་བའི་ལམ་ལུགས་རིགས་དྲུག་གི་ཐོག་ནས་བཀས་བཀོད་རྒྱུད་འཛིན་གྱི་མྱུ་གུ་ཐོན་ཟིན་པ་སྨོས་མེད་དང་། སྐབས་དེར་སྲོང་བཙན་གྱི་དཔལ་འབྱོར་སྲིད་ཇུས་དེས་ལྷག་ལུས་རུས་རྒྱུད་ཚོ་པ་དང་བྲན་གཡོག་བདག་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་ལ་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་གཉིས་ནས་ཚོད་འཛིན་ཡོད་པའི་བྱ་ཐབས་ལ་བརྟེན་ནས་ཞིང་འབྲོག་རྣམས་ལ་སྒེར་གྱི་དཔལ་འབྱོར་དབང་བར་ཁས་ལེན་བྱས་ཏེ། དཔྱ་ཁྲལ་བསྡུ་བའི་ལམ་ལུགས་ལག་ལེན་བསྟར་བ་དེས་ཞིང་འབྲོག་ཐོན་སྐྱེད་ལ་གོང་འཕེལ་གསར་པ་བྱུང་བ་དང་། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ་མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་ལག་ཤེས་བཟོ་ལས་དང་ཚོང་ལས་ལ་ཡང་སྔར་བས་ཡར་རྒྱས་བྱུང་ཡོད། །7. སྤུན་ཟླའི་མི་རིགས་དང་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་བར་མཛའ་མཐུན་གྱི་འབྲེལ་བ་བཙུགས་ནས་མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་རིག་གནས་ཆོས་ལུགས་བཅས་གོང་དུ་སྤེལ་བ་སྟེ། རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་བོད་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་དང་། རིག་གནས། ནང་བསྟན་བཅས་དར་སྤེལ་གཏོང་བའི་ཆེད་དུ་སྔ་རྗེས་སུ་བལ་པོའི་རྒྱལ་པོའི་སྲས་མོ་བལ་བཟའ་ཁྲི་བཙུན་དང་། ཐང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་གོང་མ་ཐང་ཐའི་ཙུང་གི་ཚ་མོ་ཝུན་ཁྲེན་ཀོང་ཇོ་སོགས་སྤུན་ཟླའི་མི་རིགས་དང་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ནས་བཙུན་མོ་བླངས་ཏེ་ཁོང་ཚོའི་སྔོན་ཐོན་གྱི་ཉམས་མྱོང་དང་། རིན་ཐང་བྲལ་བའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྟེན་སོགས་རིག་དངོས་རྣམས་བོད་དུ་གདན་དྲངས་པ་དེས་གཅིག་ནས་མི་རིགས་ཕན་ཚུན་བར་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཕན་ཚུན་བར་མཐུན་སྒྲིལ་མཛའ་བཤེས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་བཙུགས་པ་དང་། གཉིས་ནས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་དང་། དཔལ་འབྱོར། ཆོས་ལུགས། རིག་གནས་བཅས་གང་གི་ཐད་ལའང་སྔར་ལས་ལྷག་པའི་གོང་འཕེལ་གསར་པ་ཞིག་ཡོང་རྒྱུར་སྐུལ་མ་ཐེབས་ཡོད།་འཕེལ་གསར་པ་ཞིག་ཡོང་རྒྱུར་སྐུལ་མ་ཐེབས་ཡོད།)
Dictionaries/chos rnam kun btus/7178 + (1.དཔེ་ནམ་མཁའ་གཡའ་དག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་གཞིའི་ཡེ་ … 1.དཔེ་ནམ་མཁའ་གཡའ་དག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་གཞིའི་ཡེ་ཤེས་བཤད་པ།2. དཔེ་ཁྱུང་ཆེན་གཤོག་རྫོགས་ལ་བརྟེན་ནས་གནས་ལུགས་ཀྱི་ལྟ་བ་བཤད་པ།3. དཔེ་རྒྱ་མཚོ་འཁྱིལ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་མཉམ་གཞག་གི་སྒོམ་པ་བཤད་པ།4. དཔེ་སེང་གེའི་སྒྲ་སྐད་ལ་བརྟེན་ནས་རྟོག་དཔྱོད་ཟིལ་གནོན་བཤད་པ།5. དཔེ་དཔག་བསམ་ལྗོན་ཤིང་ལ་བརྟེན་ནས་རྫོགས་པའི་འབྲས་བུ་བཤད་པ།6. མ་བཙལ་ལྷུན་རྫོགས་དོན་དམ་གྱི་གནས་ལུགས་ཐོག་མའི་སངས་རྒྱས་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཆོས་སྐུའི་ཆོས་སྐུ་འཁོར་འདས་ཀྱི་སྤྱི་མེས་ཆེན་པོའི་རང་བཞིན་ནི་རྟོག་གེའི་རིགས་པ་དང་ཐ་སྙད་ཀྱི་དཔེ་དང་ཚིག་གིས་གཏན་ལ་མི་ཕབ་པས་མངོན་སུམ་རང་གནས་སུ་ངོ་སྤྲོད་པའི་བརྡས་མཚོན་པར་བྱེད་པ་བཅས་སོ། །ངོ་སྤྲོད་པའི་བརྡས་མཚོན་པར་བྱེད་པ་བཅས་སོ། །)
Dictionaries/chos rnam kun btus/3384 + (1.དབུས་ཀྱི་པདྨའི་སྡོང་པོས་ནི་སློབ་དཔོན་ཆེན … 1.དབུས་ཀྱི་པདྨའི་སྡོང་པོས་ནི་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་མཚོན་ཏེ་སློབ་དཔོན་གྱི་མཚན་དང་ཆོས་མཚུངས།2.པདྨའི་ལྟེ་བའི་རལ་གྲིས་ནི་འཇམ་དབྱངས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་མཚོན་ཏེ་སྤྲུལ་གཞིའི་མཚན་མ་ཉིད་དོ། ། དེ་གཉིས་ཡོན་མཆོད་རྣམ་པ་ཐ་དད་ཀྱང་ཡེ་ཤེས་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རྟེན་དང་བརྟེན་པའི་ཚུལ་ལམ་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོའི་ཐུགས་ལས་སྐྱེས་པའི་ཆོས་སྲས་རྗེ་འབངས་ཉེར་ལྔར་གྲགས་པའི་གཙོ་བོ་ནི་མི་རྗེ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་ཡིན་པས་པདྨའི་ཟེའུ་འབྲུ་ལས་འཐོན་པའི་ཚུལ་དུ་བཀོད་པའོ། །3.པད་སྡོང་གི་གཡས་ཕྱོགས་ཀྱི་ངང་སེར་མགོ་གཉིས་པས་ནི་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཞི་བ་འཚོ་དང་ཀཱ་མ་ལ་ཤཱི་ལ་སྟེ་པདྨའི་ངང་ཚུལ་གཉིས་མཚོན་ཏེ་ཐུགས་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་དགོངས་པ་གཅིག་པས་ལུས་གཅིག་ལ། གསུང་གི་ཆོས་སོ་སོར་སྟོན་པས་མགྲིན་པ་གཉིས་ཅན། སློབ་དཔོན་གཉིས་ཀའང་རྟེན་སྡོམ་བརྩོན་གྱི་མཆོག་ཏུ་བཞུགས་པས་ངང་སེར་གྱི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པའོ། །4.གཡོན་ཕྱོགས་ཀྱི་ནེ་ཙོ་མགོ་གཉིས་པས་ནི་སྤྲུལ་པའི་ལོ་ཙཱ་བ་སྐ་བ་དཔལ་བརྩེགས་དང་ཅོག་རོ་ཀླུའི་རྒྱལ་མཚན་གཉིས་མཚོན་ཏེ་ཐུགས་དགོངས་གཅིག་ལ་ཆོས་སོ་སོར་སྟོན་པས་ལུས་གཅིག་མགྲིན་པ་གཉིས་ཅན། ནེ་ཙོས་བྱ་སྐད་དང་མི་སྐད་གཉིས་སྨྲ་བ་ལྟར་ལོ་ཙཱ་བས་ཀྱང་རྒྱ་བོད་ཀྱི་སྐད་གཉིས་སྨྲ་བས་ནེ་ཙོའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པའོ། ། དེ་ཐམས་ཅད་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་དབུས་སུ་གནས་པ་ནི་དཔལ་བསམ་ཡས་མི་འགྱུར་ལྷུན་གྱི་གྲུབ་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་འདི་ཉིད་ལ་དུས་དབང་གིས་མེའི་གནོད་པ་འབྱུང་བ་ལུང་བསྟན་པ་ཞི་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ཡིན་ཏེ་ཞལ་བྱང་གི་གཤམ་དུ་གཙུག་ལག་ཁང་འདི་ལ་ཕན་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ཞིག་ཡོད་ཅེས་གསུངས་པས་ཤེས་སོ། །་རྟེན་འབྲེལ་ཞིག་ཡོད་ཅེས་གསུངས་པས་ཤེས་སོ། །)
Dictionaries/chos rnam kun btus/5020 + (1.དམིགས་པ་ནི། དམིགས་པ་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ལ་ … 1.དམིགས་པ་ནི། དམིགས་པ་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ལ་དམིགས་པའོ། །2.རྣམ་པ་ནི། དེ་ལ་དམིགས་ནས་རྣམ་པ་གང་ཟག་རང་སྐྱ་ཐུབ་པའི་རྫས་ཡོད་ཀྱི་ངའམ་ང་ཡི་བར་འཛིན་པའོ། །3.ངོ་བོ་ནི། ངོ་བོ་བསྒྲིབས་ལ་ལུང་མ་བསྟན་ཏེ། ཉོན་མོངས་པས་བསྒྲིབས་ལ་དགེ་མི་དགེ་གང་དུའང་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའོ། །4.གྲོགས་ནི། གྲོགས་སམ་འཁོར་སེམས་བྱུང་ཀུན་འགྲོ་ལྔ་དང་། བདག་ཏུ་རྨོངས་པ། བདག་ཏུ་ལྟ་བ། བདག་ལ་ཆགས་པ། བདག་ཏུ་ང་རྒྱལ་བ་སྟེ་ཉོན་མོངས་པ་བཞི་བཅས་དང་ལྡན་པའོ། ། 5.འཇུག་ལྡོག་ནི། ཉོན་ཡིད་དེ་འཕགས་པའི་མཉམ་བཞག་དང་། འགོག་པའི་སྙོམས་འཇུག མི་སློབ་པའི་སའི་གནས་སྐབས་དེ་དག་མ་གཏོགས་དགེ་མི་དགེ་ལུང་མ་བསྟན་གྱི་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་ཀུན་གཞི་ལ་དམིགས་ནས་རྒྱུན་ལྡན་དུ་འཇུག་ཅིང་། འགོག་པའི་སྙོམས་འཇུག་ཀྱི་དུས་དང་འཕགས་པའི་མཉམ་བཞག་གི་དུས་ནི་རེས་འགའ་བའི་ལྡོག་དུས་དང་། ཐེག་ཆེན་སྒོམ་ལམ་ས་བརྒྱད་པ་ཡན་ཆད་དང་ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་ནི་གཏན་དུ་ལྡོག་པའི་དུས་སོ། །ྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་ནི་གཏན་དུ་ལྡོག་པའི་དུས་སོ། །)
Dictionaries/chos rnam kun btus/2537 + (1.ནད་གཞིའི་མཁྲིས་པ་ཐང་ལ་ལྷགས་པ། 2.མེ་དྲོད … 1.ནད་གཞིའི་མཁྲིས་པ་ཐང་ལ་ལྷགས་པ། 2.མེ་དྲོད་མཁྲིས་པ་གཞན་གྱི་གནས་གྱུར་པ། 3.སྣོད་ཀྱི་མཁྲིས་པ་ཁ་ལུད་ཁ་ཤོར། 4.ཐུན་མོང་མཁྲིས་པ་རྩ་རུ་རྒྱུ་བའོ། །མཁྲིས་པའི་ནད་ཀྱི་རྒྱུ་ནི་རྣམ་པར་མ་གྱུར་པའི་ཉེས་པའམ་ནད་གཞིའི་མཁྲིས་པ་མཚན་ཉིད་བདུན་ལྡན་ཅན་དེ་དང་། སྣོད་ཀྱི་མཁྲིས་པ་དེ་ཡིན་ནོ། །ན་ཅན་དེ་དང་། སྣོད་ཀྱི་མཁྲིས་པ་དེ་ཡིན་ནོ། །)
Dictionaries/chos rnam kun btus/4093 + (1.ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་ཀྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག 2.རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་ཀྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག 3.ཅི་ཡང་མེད་པའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག 4.སྲིད་རྩེའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག འདི་ལ་འདུ་ཤེས་མེད་མེད་མིན་གྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཀྱང་ཟེར་རོ། །)
Dictionaries/chos rnam kun btus/50 + (1.བཀའི་ངོ་བོ། བརྗོད་བྱ་བསླབ་པ་གསུམ་སྟོན། ར … 1.བཀའི་ངོ་བོ། བརྗོད་བྱ་བསླབ་པ་གསུམ་སྟོན། རྗོད་བྱེད་ངག་ཚིག་དྲི་མེད། སྒྲུབ་བྱེད་ཚད་མ་གསུམ་ལྡན། འབྲས་བུ་ཐོག་མཐའ་བར་དུ་དགེ་བ་ཅན་ཡིན་ཏེ། མགོན་པོ་བྱམས་པས། བསླབ་པ་གསུམ་བརྗོད་ངག་ཚིག་དྲི་མ་མེད། ། ཚད་མ་གསུམ་ལྡན་ཐོག་མཐའ་བར་དགེ་བ། ། དེ་ནི་ཆེན་པོར་གསུངས་པ་རྒྱལ་བའི་བཀའ། ། བཟློག་པ་གཞན་གྱི་གཞུང་དུ་ཤེས་པར་བྱ། ། ཞེས་དང་། འདུལ་བ་འོད་ལྡན་ལས། བསླབ་པ་གསུམ་ནི་རབ་སྟོན་ཞིང་། ། ཕྱག་རྒྱ་གསུམ་དང་ཡང་དག་ལྡན། ། ཐོག་མ་བར་དང་མཐར་དགེ་བ། ། སངས་རྒྱས་གསུང་དུ་མཁས་པས་རྟོགས། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། ། འདིར་ཚད་མ་གསུམ་ནི། མངོན་སུམ་རྗེས་དཔག་ལུང་ཚད་མའོ། ། ཡང་ན་རྒྱུད་བླ་མ་ལས། གང་ཞིག་དོན་ལྡན་ཆོས་དང་ཉེར་འབྲེལ་ཞིང་། ། ཁམས་གསུམ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་སྤོང་བྱེད་གསུང་། ། ཞི་བའི་ཕན་ཡོན་སྟོན་པར་མཛད་པ་གང་། ། དེ་ནི་དྲང་སྲོང་གསུང་ཡིན་བཟློག་པ་གཞན། ། ཞེས་པ་ལྟར། བརྗོད་བྱ་དོན་ལྡན་གྱི་ཆོས་དང་ཉེ་བར་འབྲེལ་ཞིང་། བྱེད་ལས་ཁམས་གསུམ་གྱི་ཉོན་མོངས་མྱོང་བའི་ཐབས་སུ་གྱུར་པ། འབྲས་བུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞི་བའི་ཕྱོགས་སུ་གཞོལ་ཞིང་འབབ་པའི་ངག་བདག་རྐྱེན་གཙོ་བོར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བའོ། ། དེའང་ངེས་ཚིག་གི་དབང་དུ་བྱས་ན། སུ་བྷཱ་ཥི་ཏ། ཞེས་ལེགས་པར་གསུངས་པ་སྟེ། རྣམ་བཤད་རིགས་པར་དེ་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཡང་དག་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ལེགས་པར་གསུངས་པའོ། ། ཞེས་སོ། ། དེའི་དོན་ཡང་མདོ་ལས་དམ་པའི་ཆོས་ནི་ཐོག་མར་དགེ་བ་སོགས་དགུ་གསུངས་པ་སྟེ།(1) ཐོག་མར་དགེ་བ་ནི། སློབ་དཔོན་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་ཉན་པ་པོ་རྣམས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་བསྐྱེད་པའོ། །(2) བར་དུ་དགེ་བ་ནི། རབ་ཏུ་སྦྱོར་བ་རྣམས་ཚེགས་ཆུང་ངུས་མཐའ་གཉིས་རྣམ་པར་སྤངས་པ་དབུ་མའི་ལམ་ལ་ཡང་དག་པར་བརྟེན་པའོ། ། (3) ཐ་མར་དགེ་བ་ནི། ཤིན་ཏུ་དྲི་མ་མེད་པ་དང་། ཤིན་ཏུ་མཐར་ཕྱིན་པའི་ཕྱིར་དང་། ཐམས་ཅད་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་དང་། ཤིན་ཏུ་འདོད་ཆགས་བྲལ་བའི་ མཐར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། ། (4) དོན་བཟང་པོ་ནི། ཕན་པ་དང་བདེ་བ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །(5) ཚིག་འབྲུ་བཟང་པོ་ནི། མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པར་ལེགས་པར་སྦྱར་བ་དང་། ཚིག་ཏུ་འདོན་པ་ཟུར་ཕྱིན་པ་དང་ལྡན་པའོ། །(6) མ་འདྲེས་པ་ནི། འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའོ། ། (7) ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ནི། ཚད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་བྱུང་བའོ། །(8) ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི། རང་བཞིན་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། །(9) ཡོངས་སུ་བྱུང་བ་ནི། རྒྱུད་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དང་དགུའོ། །2.བཀའི་དབྱེ་བ་ལ་བཞི་སྟེ།(1) བདག་རྐྱེན་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བཀའ་ལ་དབྱེ་སྒོ་མང་ཡང་གསུང་བ་པོ་བདག་པོའི་རྐྱེན་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་གསུམ་སྟེ།[1] ཞལ་ནས་གསུངས་པའི་བཀའ་ནི། མདོ་སྡུད་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉིད་ཀྱིས་དཔལ་གྱི་མགུར་ནས་གསུངས་པའི་ཚུལ་བསྟན་པ།[2] བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་བཀའ་ལ་གསུམ་སྟེ། ། 〈1〉སྐུས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་བཀའ་ནི། དེའང་སྐུས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་བཀའ་རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོའི་སྤྱི་བོར་ཕྱག་བཞག་ནས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པས་མདོ་སྡེ་ས་བཅུ་པ་འཆད་པའི་སྤོབས་པ་སྐྱེས་ནས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཟླ་བས་དྲིས་པ་ལྟ་བུའོ། །〈2〉གསུང་གིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་བཀའ་ནི། འཇམ་དཔལ་ལ་མ་སྐྱེས་དགྲའི་འགྱོད་པ་སོལ་ཅིག་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པས་འཇམ་དཔལ་གྱིས་མ་སྐྱེས་དགྲའི་འགྱོད་པ་བསལ་བའི་མདོ་བྱུང་བ་ལྟ་བུའོ། ། །〈3〉ཐུགས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་བཀའ་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཟབ་མོ་སྣང་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བཞུགས་ནས། ཤཱ་རིའི་བུ་དང་སྤྱན་རས་གཟིགས་ལ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པས་ཤེས་རབ་སྙིང་པོ་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །གཞན་ཡང་ཡོན་ཏན་དང་ཕྲིན་ལས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་བྱིན་རླབས་འོད་ཟེར་བཀྱེ་བ་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་སྣང་ནས་ཆོས་སྟོན་པ་འབུམ་གྱི་གླེང་གཞི་ལས་བཤད་པ་ལྟ་བུ་དང་། རི་དང་། ཤིང་དང་། བྱ་དང་། པདྨ་དང་། རྔ་བོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་ལས་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ་དབྱངས་འབྱུང་བ་ལྟ་བུ་དང་། ཉན་ཐོས་གང་དག་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་མཐུ་ལས་ཆོས་སྨྲ་བ་དང་། སྐྱེས་པ་དང་། བུད་མེད་དང་། ཁྱེའུ་དང་། བུ་མོ་ལ་སོགས་པའི་འཕྲིན་ལས་ཆེན་པོའི་མཐུས་ཆོས་སྨྲ་བ་དག་ཀྱང་བཀར་བསྡུ་བ་ནི། སྡུད་པ་ལས། རྒྱལ་བའི་ཉན་ཐོས་པ་དག་ཇི་སྙེད་ཆོས་སྟོན་དང་། ། འཆད་དང་རིགས་པ་དག་དང་ལྡན་པར་བརྗོད་པ་དང་། ། མཆོག་འཕགས་བདེ་བ་བྱེད་དང་དེ་ཡི་འབྲས་ཐོབ་པ། ། དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐྱེས་བུའི་མཐུ། ། ཅི་ཕྱིར་ཞེ་ན་རྒྱལ་བས་ཆོས་ཚུལ་གང་བསྟན་པ། ། དེ་ལ་མི་མཆོག་སློབ་མར་བཅས་པས་སྔོན་བསླབས་ཤིང་། ། མངོན་སུམ་བྱས་ནས་བསླབ་པ་ཇི་བཞིན་སྟོན་བྱེད་པ། ། སངས་རྒྱས་མཐུས་བྱེད་རང་གི་སྟོབས་ཀྱི་མཐུས་མ་ཡིན། ། ཅེས་སོ། ། དེས་ན་སྔ་འགྱུར་གཏེར་མའི་ཕྱོགས་སུ་གཏེར་སྟོན་སྤྲུལ་པའི་སྐྱེས་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཤོག་སེར་གྱི་བརྡ་དང་། དག་སྣང་དང་། དགོངས་པའི་རྩལ་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་ལུང་དང་རིགས་པ་འདིས་ཚད་མར་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །[3] རྗེས་སུ་གནང་བའི་བཀའ་ནི། བཀའི་སྡུད་པ་པོ་རྣམས་ཀྱིས། མགོར་གླེང་གཞི། བར་དུ་མཚམས་སྦྱོར། མཐར་མཐུན་འགྱུར་ལ་སོགས་པ་བཀོད་པ་རྣམས་ཏེ། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་པད་དཀར་ལས། ཀུན་དགའ་བོ། དེ་ན་དགེ་སློང་དེ་དག་གིས་ཁྱོད་ལ་དེ་སྐད་དྲིས་པ་དང་འདི་སྐད་ལུང་སྟོན་ཅིག འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པའི་དུས་གཅིག་ན་བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་པོ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནས་ཡུལ་མ་ག་དྷཱ་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལ་བཞུགས། ཞེས་སོགས་ནས། དོན་ཚིག་དང་ཡི་གེ་གང་དང་གང་དག་གིས་རྣམ་གྲངས་གང་དང་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་གླེང་གཞི་དང་བཅས་པ་དང་། རྒྱུ་དང་བཅས་པ་དང་། རྐྱེན་དང་བཅས་པ་དང་། དོན་བཟང་པོ་དང་། ཚིག་འབྲུ་བཟང་པོ་རྒྱས་པར་སྟོན་ཅིག མདོ༌སྡེའི་མཇུག་ཏུའང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་བསྩལ་ནས་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པའི་འཁོར་ཡི་རངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། ། ཞེས་བྲིས་ཤིག ཀུན་དགའ་བོ་ཆོས་ཀྱི་ཚུལ་འདི་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པར་བསྡུ་བར་བྱའོ། །ཞེས་དང་། ལུང་ལས་ཀྱང་། གནས་མ་དྲན་ན་གྲོང་ཁྱེར་དྲུག་པོ་གང་རུང་སྨྲོས་ཤིག ཅེས་སོགས་རྗེས་སུ་གནང་བར་མཛད་པའོ། །(2) བརྗོད་བྱའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་ནི། བརྗོད་བྱའི་དབང་བྱས་རྗོད་བྱེད་སྡེ་སྣོད་གསུམ། ། དེ་ཡང་ཚུལ་ཁྲིམས་འདུལ་བ་ཏིང་འཛིན་མདོ། ། ཤེས་རབ་བསླབ་པ་མངོན་པས་གཙོ་བོར་སྟོན། ། བཀའ་ཐམས་ཅད་བརྗོད་བྱ་བསླབ་པ་གསུམ་གཙོ་བོར་སྟོན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་རྗོད་བྱེད་སྡེ་སྣོད་གསུམ་དུ་དབྱེ་ན། འདུལ་བ། མདོ་སྡེ། མངོན་པ་གསུམ་མོ། ། དེ་ཡང་། ལྷག་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་བརྗོད་བྱའི་གཙོ་བོར་སྟོན་པའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་གསུང་རབ་ནི་འདུལ་བའི་སྡེ་སྣོད། ལྷག་པ་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་བརྗོད་བྱའི་གཙོ་བོར་སྟོན་པའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་གསུང་རབ་ནི་མདོ་སྡེའི་སྡེ་སྣོད། ལྷག་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་བརྗོད་བྱའི་གཙོ་བོར་སྟོན་པའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་གསུང་རབ་ནི་མངོན་པའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དོ། ། དེ་དག་གི་མཚན་གཞི་ནི་རིམ་པ་བཞིན། ལུང་སྡེ་བཞི་སོགས་དང་། ཤེར་ཕྱིན་འབུམ་པ་སོགས་དང་། མངོན་པ་སྡེ་བདུན་སོགས་སོ། ། དེ་དག་གི་མིང་དོན་ཡང་། སྤྱིར་སྡེ་སྣོད་ཅེས་བྱ་བ་ལེགས་སྦྱར་སྐད་དུ་པི་ཊ་ཀ་སྟེ། དེ་གོང་བུ་དང་བྲེ་བོ་ཆེ་ལ་འཇུག་ཕྱིར། དོན་མང་པོ་འདུས་པས་བྲེ་བོ་ཆེ་ལྟ་བུ་སྟེ། བྲེ་བོ་ཆེ་ལ་བྲེའུ་ཆུང་མང་པོ་འདུས་པ་བཞིན་ནོ། ། དེ་ལྟར་ཡང་། སློབ་དཔོན་ཐོགས་མེད་ཀྱིས། ཅིའི་ཕྱིར་སྡེ་སྣོད་ཅེས་བྱ་ཞེ་ན། སྨྲས་པ། བསྡུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དོན་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་རོ། ། ཞེས་སོགས་གསུངས་སོ། ། ནང་གསེས་འདུལ་བའི་མདོ་སོགས་དགུར་དབྱེ་བས། ། དོན་གྱི་དབང་དུ་བསླབ་པའང་དགུ་རུ་འགྱུར། ། ཞེས་སྡེ་སྣོད་གསུམ་པོ་དེ་ལ་ནང་གསེས་འདུལ་བའི་འདུལ་བ། འདུལ་བའི་མདོ་སྡེ་ལ་སོགས་པ་དགུར་དབྱེ་བ་གསུངས་པས། དོན་ཐོབ་ཀྱི་དབང་དུ་བསླབ་པ་གསུམ་ལའང་ནང་གསེས་ཀྱི་དབྱེ་བས་དབུ་རུ་འགྱུར་བར་བཞེད་པ་ཡིན་ནོ། ། དེའང་འདུལ་བའི་སྡེ་སྣོད་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་གཙོ་བོར་སྟོན་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ་འདུལ་བའི་འདུལ་བ་བཅས་པ་དང་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཆེ་ལོང་རྣམས་དང་། འདུལ་བའི་མདོ་སྡེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱ་བའི་རིམ་པ་དང་། འདུལ་བའི་མངོན་པ་དེ་དག་གི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སོ། ། མདོ་སྡེའི་སྡེ་སྣོད་གཙོ་བོར་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་སྟོན་པ་ལས། མདོ་སྡེའི་འདུལ་བ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པའི་ཚོགས་རྣམ་པར་གཞག་པ་དང་། མདོ་སྡེའི་མདོ་སྡེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་། མདོ་སྡེའི་མངོན་པ་ས་དང་ལམ་དང་གཟུངས་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཇི་སྙེད་པ་རྣམས་སོ། ། མངོན་པའི་སྡེ་སྣོད་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་གཙོ་བོར་སྟོན་པ་ལས། མངོན་པའི་འདུལ་བ་ཚེགས་ཆུང་ཞིང་སླ་བའི་ཐབས་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་འདུལ་བ་རྣམས་དང་། མངོན་པའི་མདོ་སྡེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་འཇུག་པའི་ཚུལ་རྒྱ་མཚོ་དང་། མངོན་པའི་མངོན་པ་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་དབང་པོ་རྣམ་ཤེས་སོགས་དང་། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་ཁམས་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཆ་དང་བཅས་པ་རྣམས་སོ། ། གཞན་ཡང་སོ་བྱང་སྔགས་ལ་སྡེ་སྣོད་དགུ། ། མིང་རྐྱང་དང་ནི་ལྷག་དང་ཟབ་སྒྲས་བརྒྱན། ། ཞེས་བཤད་མ་ཐག་པ་དེར་མ་ཟད་སྡེ་སྣོད་གསུམ་པོ་ལ་དབྱེ་ཚུལ་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ། ཐེག་དམན་སོ་ཐར་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་གསུམ། ཐེག་ཆེན་བྱང་སེམས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་གསུམ། གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་དབང་དུ་བྱས་པ་གསུམ་སྟེ་བསྡོམས་པས་སྡེ་སྣོད་དགུ་རུ་འགྱུར་ཞིང་། དེ་དག་ཀྱང་རིམ་པར་འདུལ་མདོ་མངོན་པའི་སྡེ་སྣོད་མིང་རྐྱང་ཙམ་ཕྱིའི་སྡེ་སྣོད་དང་། ལྷག་པའི་བསླབ་པ་གསུམ་སྟོན་པའི་ཆ་ནས་སྟོན་བྱེད་སྡེ་སྣོད་ལའང་ལྷག་པའི་སྒྲ་དོན་གྱིས་ཐོབ་པ་དང་། ཟབ་མོ་ནང་གི་དོན་སྟོན་པས་ཟབ་མོའི་འདུལ་བ་སོགས་ཀྱི་སྒྲས་བརྒྱན་པ་ནང་གི་སྡེ་སྣོད་དེ། འདུལ་དང་མདོ་སྡེ་ཕྱིར་ཤེས་པས། ། ཉན་རང་འབྲས་བུ་ཐོབ་བྱེད་དེ། ། ཟབ་མོའི་མདོ་འདུལ་མངོན་པ་རྣམས། ། སྤྱོད་བྱེད་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་འགྱུར། ། ཞེས་སོགས་འབྱུང་བས་རྒྱལ་བ་གཉིས་པ་རང་བྱུང་ཞབས་ཀྱི་དོན་གྱི་བཞད་པ་ཡང་དག་པའོ། ། མདོ་འདུལ་མངོན་པ་རྒྱུ་མཚན་བཞི་བཞེས་བརྗོད། ། ཅེས་མདོ་འདུལ་མངོན་པ་ཞེས་བྱ་བའང་ངེས་ཚིག་གི་དབང་དུ་བྱས་ན་རྒྱུ་མཚན་བཞི་བཞི་ལྡན་པས་དེར་བརྗོད་པ་སྟེ། དེ་ལ་མདོ་སྡེ་ཞེས་བྱ་བ་སཱུ་ཏྲ་སྟེ་དོན་གྱི་སྡོམ་སྨོས་པ་ཡིན་ལ་དེའང་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། གནས་རྣམས་དང་ནི་མཚན་ཉིད་དང་། ། ཆོས་དོན་སྨོས་ཕྱིར་མདོ་ཡིན་ནོ། ། ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ཡུལ་གང་དུ་གང་ཟག་གང་གི་ཕྱིར་གསུངས་པ་སྨོས་པས་གནས་དང་། ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པའི་མཚན་ཉིད་སྨོས་པས་མཚན་ཉིད་དང་། ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་སྨོས་པས་ཆོས་དང་། དགོངས་པའི་དོན་ཟབ་མོ་དག་སྟོན་པས་དོན་ནོ། ། འདུལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བི་ན་ཡ་སྟེ། མདོ་རྒྱན་ལས།ལྟུང་དང་འབྱུང་དང་ལྡང་བ་དང་། ། ངེས་པར་འབྱུང་དང་གང་ཟག་དང་། ། བཅས་པ་དང་ནི་རབ་དབྱེ་དང་། ། རྣམ་པར་ངེས་ཕྱིར་འདུལ་བ་ཉིད། ། ཅེས་བཞི་ཚན་གཉིས་ཀྱིས་བཤད་པ་ལས། ལྟུང་བ་ནི་ལྟུང་བ་སྡེ་ལྔ་ དང་། ལྟུང་བ་དེ་དག་གང་ལས་འབྱུང་བ་ནི། མི་ཤེས་པ། བག་མེད་པ། ཉོན་མོངས་པ་མང་བ། མ་གུས་པ་རྣམས་དང་། ལྟུང་བ་དེ་དག་ལས་ལྡང་བ་ནི་སྤང་བའི་སེམས་པ་སོར་ཆུད་པ་དང་། ལྟུང་བ་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ནི་ཆད་པའི་ལས་ཁས་ལེན་པ་དང་། རྗེས་ནས་གནང་བ་དང་། བག་ཡངས་སུ་བྱ་བ་དང་། རྟེན་དུ་གྱུར་པ་དང་། ཡང་དག་པ་སོ་སོར་རྟོག་པ་དང་། ཆོས་ཉིད་ཐོབ་པ་རྣམས་སོ། ། དེ་ལྟར་གནས་བཞི་པོ་དེ་སྟོན་པས་འདུལ་བའི་ཕྱིར་རམ། གང་ལ་བརྟེན་ནས་བསླབ་པ་བཅའ་བ་གང་ཟག བསླབ་པ་བཅས་པ་དངོས། དེ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ། ལྟུང་བ་དང་ལྟུང་མེད་རྣམ་པར་ངེས་པ་སྟེ་རྣམ་པ་བཞི་སྨོས་པའི་ཕྱིར་རོ། ། མངོན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཨ་བྷི་སྟེ། མདོ་རྒྱན་ལས། མངོན་དུའི་ཕྱིར་དང་ཡང་དང་ཡང་། ། ཟིལ་གནོན་རྟོགས་ཕྱིར་མངོན་པའི་ཆོས། ། ཞེས་པ་ལྟར་རྒྱུ་མཚན་བཞིས་དེ་ལྟར་བརྗོད་དེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་བདེན་པ་ལ་སོགས་པ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་དང་། ཆོས་རེ་རེ་ལའང་གཟུགས་ཅན་དང་གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་སོགས་ཞིབ་མོར་ཕྱེ་ནས་ཡང་ནས་ཡང་དུ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་དང་། ཕས་རྒོལ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་ཕྱིར་དང་། འདིས་མདོ་སྡེའི་དོན་རྟོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། ། ཐེ་ཚོམ་སྤྱོད་དང་ལྟ་བ་ཕྱིན་ལོག་སྤོང་། ། ཞེས་དེ་ལྟར་སྡེ་སྣོད་གསུམ་པོ་དེ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་གཞག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཞེ་ན། ཐར་པ་སྒྲུབ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤང་བྱའི་གཙོ་བོ་ལམ་གོང་མ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་དང་། རང་ལམ་ལ་སྤྱོད་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་དང་། ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་སྟེ་གསུམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་གི་གཉེན་པོར་ མདོ་འདུལ་མངོན་པའི་སྡེ་སྣོད་གསུམ་གསུངས་པ་སྟེ། སྡེ་སྣོད་དང་པོ་ནི། གང་ཞིག་དོན་གང་ལ་ཐེ་ཚོམ་པ་དེ་ལ་ངེས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བཤད་པ་གང་ཞིག གཉིས་པ་ནི། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་དང་བཅས་པའི་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པ་འདོད་སྲེད་ཀྱི་དབང་གིས་གསོག་འཇོག་བྱེད་པ་སོགས་བཀག་པའི་སྒོ་ནས་འདོད་པ་བསོད་ཉམས་ལ་རྗེས་སུ་སྦྱོར་བའི་མཐའ་སྤོང་བ་དང་། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་ཡོངས་སུ་སྤྱད་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་དག་ཅིང་མ་ཞེན་པར་ལྷག་པར་རྙེད་ན། བརྒྱ་སྟོང་རི་བའི་གོས་ལ་སོགས་པའང་རྗེས་སུ་གནང་བའི་སྒོ་ནས་བདག་ཉིད་དུབ་པ་ལ་སྦྱོར་བའི་མཐའ་སྤོང་བ་སྟེ་མཐའ་གཉིས་སྤོང་བའི་སྤྱོད་པ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་དང་། གསུམ་པ་ནི། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སྟོན་པའི་ཕྱིར། སྡེ་སྣོད་གསུམ་བཞག་གདུལ་བྱའི་དབང་བྱས་ནས། ། ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་སྡེ་སྣོད་གཉིས་སུ་འདུ། ། ཞེས་སྡེ་སྣོད་གསུམ་དུ་ངེས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ན་ཆོས་དོན་བཤད་པ་དང་། ཆོས་དོན་སྒྲུབ་པ་དང་། ཆོས་དོན་འབྲེལ་བའི་གཏམ་གཏན་ལ་དབབ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་དུ་རིམ་པ་བཞིན་དུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་སྡེ་སྣོད་གསུམ་དུ་རྣམ་པར་གཞག་སྟེ། དེ་ལ་ཆོས་དང་དོན་ནི། མདོ་སྡེ་རྒྱན་གྱི་འགྲེལ་བཤད་ལས། མིང་དང་ཚིག་དང་ཡི་གེ་རྣམས་ལ་ནི་ཆོས་ཞེས་བྱའོ། ། དེས་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་། སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ལ་ནི་དོན་ཞེས་བྱའོ། ། ཡང་ན་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་ལ་ནི་ཆོས་ཞེས་བྱའོ། ། དགོངས་པ་བཞི་དང་ལྡེམ་པོ་ངག་བཞི་ལ་ནི་དོན་ཞེས་བྱའོ། ། ཡང་ན་མཐོ་རིས་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་དགེ་བ་བཅུ་ལ་ནི་ཆོས་ཞེས་བྱའོ། ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་བདུན་ལ་སོགས་པ་ལ་ནི་དོན་ཞེས་བྱ་སྟེ་ཞེས་སོགས་བཤད་དོ། ། འདི་དག་ལ་དགོངས་ནས་མདོ་རྒྱུན་དུ། སྡེ་སྣོད་དག་ནི་གསུམ་མམ་གཉིས་ཀྱང་རུང་། ། བསྡུས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་རྒྱུ་ནི་དགུར་འདོད་དོ། ། ཞེས་འབྱུང་ངོ་། ། ཡང་གདུལ་བྱའི་གང་ཟག་གི་དབང་དུ་བྱས་ན། ཐེག་ཆེན་ལ་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་དང་ཐེག་པ་ཆུང་ངུར་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་གཉིས་སུ་ངེས་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་དང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་གཉིས་སུའང་འདུ་བ་ཡིན་ལ། དེའང་བཤད་མ་ཐག་པའི་སྡེ་སྣོད་གསུམ་སོ་སོ་ལ་གཉིས་གཉིས་སུ་དབྱེ་བ་སྟེ། དམན་པ་ལ་མོས་པ་རྣམས་ཀྱི་ངོར་གསུངས་པ་དང་། རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པ་རྣམས་ཀྱི་ངོར་གསུངས་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་སོ། ། དེ་ལ་ཐོགས་མེད་ཞབས་ཀྱིས། གསུམ་པོ་དེ་ཉིད་ཐེག་པ་དམན་པ་དང་། ཐེག་པ་མཆོག་གི་བྱེ་བྲག་གིས་གཉིས་སུ་འགྱུར་ཏེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་དོ། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །(3) རྗོད་བྱེད་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་ནི་གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཏེ།[1]མདོ་སྡེ་ནི། འདུས་བྱས་འདུས་མ་བྱས་རྣམ་ངེས་སུ། དེ་ལ་ཚིག་རྐྱང་ལྷུག་གིས་མདོ་མདོར་བརྗོད་པ་དེ་ནི་མདོའོ། ། ཞེས་བཤད་པ་བཞིན་དུ་སྨོས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཚིག་ལྷུག་པས་དོན་མདོར་བསྟན་པའི་གསུང་རབ་ཡིན་ཞིང་། སྨོས་པའི་ཚུལ་གྱིས་གསུངས་པ་ལ་ཕན་ཡོན་བཅུ་ཡོད་པ་ཀུན་བཏུས་ལས་གསུངས་ཏེ། སྡོམ་ནི། བཞག་དང་བཤད་དང་བཟུང་བར༌སླ། ། གུས་པས་ཚོགས་རྫོགས་ཆོས་ཉིད་རྟོགས། ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་དད་པ་ཐོབ། ། མཐོང་ཆོས་བདེར་གནས་འབེལ་གཏམ་ནུས། ། ཞེས་སོ། །[2]དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པའི་སྡེ་ནི། མདོའི་སྡེ་དེ་ཉིད་ཀྱི་བར་མཐའ་རྣམས་སུ་ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་དབྱངས་ཀྱིས་བསྙད་པ་དག་དང་། བརྟག་པར་བྱ་བ་གཞན་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་གང་ཡིན་པ་རྣམས་སོ། །[3]ལུང་དུ་བསྟན་པའི་སྡེ་ནི། ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་འདས་པ་དང་སྐྱེ་བ་ལུང་སྟོན་པ་རྣམས་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་དགོངས་པ་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ངེས་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་རྣམས་སོ། །[4]ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་སྡེ་ནི། ཚིགས་བཅད་རྐང་པ་གཉིས་པ་ནས་དྲུག་པའི་བར་གྱིས་གསུངས་པ་རྣམས་སོ། །[5]ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་སྡེ་ནི། གཞན་གྱིས་མ་བསྐུལ་བར་ཐུགས་དགྱེས་པའི་ཚུལ་གྱི་ཆེད་དུ་གསུངས་པར་སྣང་བ་རྣམས་སོ། །[6]གླེང་གཞིའི་སྡེ་ནི། གང་ཟག་གི་ཆེད་དུ་གསུངས་པ་དང་། བྱུང་བ་དང་བཅས་པའི་བསླབ་པ་གསུངས་པ་རྣམས་སོ། །[7]རྟོགས་བརྗོད་ཀྱི་སྡེ་ནི། དཔེ་དང་བཅས་ནས་གསུངས་པ་རྣམས་ཏེ། བམ་གཉིས་ལས། ཆོས་ཉན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གོ་ཞིང་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྔོན་བཏགས་པར་བྱུང་བ་གཞན་ལས་དྲངས་ཏེ་དཔེ་རྒྱས་པར་བསྟན་པས་ན་རྟོགས་པ་བརྗོད་པའི་སྡེ་ཞེས་བྱ། ཞེས་སོ། །[8]དེ་ལྟ་བུ་བྱུང་བའི་སྡེ་ནི། སྔོན་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་སོགས་གསུངས་པ་རྣམས་སོ། །[9]སྐྱེས་རབས་ཀྱི་སྡེ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་སྟོན་པ་རྣམས་ཏེ་ཐམས་ཅད་སྒྲོལ་བའི་སྐྱེས་རབས་ལྟ་བུའོ། །[10]ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡེ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ཐེག་ཆེན་འབའ་ཞིག་སྟོན་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་ལ་རྣམ་པར་འཐག་པའི་སྡེ་དང་མཚུངས་པ་དང་བྲལ་བའི་སྡེ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། ། དེའང་ཀུན་བཏུས་ལས། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པ་དང་བདེ་བའི་གནས་ཡིན་པ་དང་། རྒྱུས་པ་དང་། རྒྱ་ཆེ་བ་དང་། ཟབ་པའི་རྣམ་པར་ཆོས་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། ། ཅིའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་འཐག་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་འཐག་པའི་ཕྱིར་རོ། ། ཅིའི་ཕྱིར་མཚུངས་བྲལ་ཞེས་བྱ་ཞེས་ན། མཚུངས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། ། ཞེས་སོ། །[11]རྨད་དུ་བྱུང་བའི་སྡེ་ནི། ཉན་ཐོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་མཁྱེན་པ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་དང་བྱིན་རླབས་སོགས་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་བསྟན་པ་རྣམས་སོ། །[12]གཏན་ལ་ཕབ་པའི་སྡེ་ནི། གང་དུ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཅི་ལྟ་བར་གཏན་ལ་ཕབ་ནས་མདོ་སྡེ་ལ་སོགས་པའི་དོན་གསལ་བར་གསུངས་པ་རྣམས་སོ། ། དེ་ལྟར་གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པོ་རྣམས་སྔར་བཤད་པའི་སྡེ་སྣོད་རྣམས་སུ་སོ་སོར་བསྡུ་ན་འདི་ལྟར་ཤེས་དགོས་ཏེ། མདོའི་སྡེ་ནས་ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་སྡེའི་བར་ལྔ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་མདོ་སྡེའི་སྡེ་སྣོད་དོ། ། དེ་ནས་གླེང་གཞིའི་སྡེ་ལ་སོགས་པ་བཞི་ནི་འདུལ་བའི་སྡེ་སྣོད་དོ། ། དེ་ལ་དང་པོ་ནི་ལྟུང་བ་བསླབ་བྱ་དང་བཅས་པ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་གཙོ་བོ་ཡིན་ལ། ཕྱི་མ་རྣམས་ནི་དེའི་འཁོར་རོ། ། དེ་ནས་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡེ་སོགས་གཉིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མདོ་སྡེའི་སྡེ་སྣོད་ཡིན་ཏེ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཁྱད་པར་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། ། དེ་ནས་གཏན་ལ་དབབ་པའི་སྡེ་གཅིག་པུ་ནི་གཉིས་ཀའི་མངོན་པའི་སྡེ་སྣོད་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །(4)དབང་པོའི་རིམ་པས་དབྱེ་བ་ནི། དབང་པོའི་རིམ་ལས་ཆོས་འཁོར་རྣམ་གསུམ་མམ། ཡང་ན་བཀའ་ཐམས་ཅད་གདུལ་བྱའི་དབང་པོའི་རིམ་པ་དང་སྦྱར་ན་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་དབྱེ་བར་རིགས་ཏེ་མདོ་སྡེ་དགོངས་པ་ངེས་འགྲེལ་གྱི་ལུང་དོན་ཀུན་མཁྱེན་དྲི་མེད་འོད་ཟེར་གྱི་ཞལ་ནས། དེ་ལ་ལས་དང་པོ་བའི་ཚེ་གཟུང་འཛིན་རང་རྒྱུད་པས་བཅིངས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ལས་སེམས་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་སྤང་གཉེན་བླང་དོར་བྱེད་པའི་རིམ་པ་གཙོ་བོར་སྟོན་པས་བདེན་པ་བཞིའི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་དང་། བར་པ་གཉེན་པོ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་དགག་པའི་ཕྱིར་མཚན་ཉིད་མེད་པ་དང་། ཐ་མ་གཤིས་ཇི་ལྟར་གནས་པ་བསྟན་པ་དོན་དམ་རྣམ་པར་ངེས་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་གསུམ་དུ་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། ། དབང་པོའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་ཉན་ཐོས་དང་། རང་སངས་རྒྱས་དང་། བླ་ན་མེད་པའི་ཐེག་པ་སྟེ་གསུམ་ཉིད་མཚན་བརྗོད་ལས། ཐེག་པ་གསུམ་གྱིས་ངེས་འབྱུང་ལ། ། ཐེག་པ་གཅིག་གི་འབྲས་བུར་གནས། ། ཞེས་སོ། ། ། ཐེག་པ་གཅིག་གི་འབྲས་བུར་གནས། ། ཞེས་སོ། །)
Dictionaries/chos rnam kun btus/3597 + (1.བདག་གི་གཞིའི་ཡན་ལག 2.གཞན་གྱི་གཞིའི་ཡན་ལག 3.སེམས་ལ་གཞོལ་བའི་ཡན་ལག 4.སྒྲ་ལ་གཞོལ་བའི་ཡན་ལག་གོ །)
Dictionaries/chos rnam kun btus/8660 + (1.བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་མི་ལྕོག་པ་མེད … 1.བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་མི་ལྕོག་པ་མེད་པའམ་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཟག་མེད།2. བསམ་གཏན་དང་པོའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཟག་མེད་ཙམ་པོ་བ།3. བསམ་གཏན་དང་པོའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཟག་མེད་ཁྱད་པར་ཅན།4. བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཟག་མེད།5. བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཟག་མེད།6. བསམ་གཏན་བཞི་པའི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཟག་མེད།7. གཟུགས་མེད་ཀྱི་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་ཀྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཟག་མེད།8. རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་ཀྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཟག་མེད།9. ཅི་ཡང་མེད་ཀྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཟག་མེད་དོ། །མེད་ཀྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ཟག་མེད་དོ། །)
Dictionaries/chos rnam kun btus/7888 + (1.མཚན་ཉིད་གཞག་པ་ནི། མཐོང་ལམ་དེ་ཉིད་གསར་མཐོ … 1.མཚན་ཉིད་གཞག་པ་ནི། མཐོང་ལམ་དེ་ཉིད་གསར་མཐོང་། ། ཞེས་པ་སྟེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་བགྲོད་པའི་གཞི་གང་ཞིག དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གསར་དུ་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱིས་བསྡུས་པའོ།2. མཚན་གཞི་ངོས་བཟུང་བ་ནི། འདས་པ་ཡི། ། ཞི་ལྷག་མཚུངས་ལྡན། ། ཞེས་པ་སྟེ། ཕྱོགས་གཅིག་སྤོང་བའི་གཉེན་པོ་མཐོང་ལམ་གྱི་མཚན་གཞི་བདེན་པ་བཞི་ལ་བདག་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་སྟེ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའོ། །3. རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ནི། རང་ངོར་དབྱེ་བ་མེད། ། གཙོ་བོར་བྱང་ཆུབ་ཡན་ལག་བདུན་ལ་བསླབ། ། ཅེས་པ་སྟེ། རྟེན་གང་ཟག་གིས་ཕྱེ་ན་ཞུགས་གནས་གཉིས་དང་། ཐེག་པས་ཕྱེ་ན་ཉན་རང་བྱང་སེམས་ཀྱི་མཐོང་ལམ་གསུམ་དང་། ངོ་བོས་ཕྱེ་ན་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་ལ་སོགས་པར་དབྱེར་ཡོད་ཀྱང་དེ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་སྒོ་བསྟུན་པ་ཡིན་ཏེ། མཐོང་ལམ་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་དབྱེ་བ་བྱར་མེད་དོ། ། ལམ་འདིར་དྲན་པ་ཡང་དག་སོགས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་ལ་བསླབ་པའོ། །4. རང་བཞིན་གཏན་ལ་དབབ་པ་ལ་གཉིས་ཏེ།(1)མཐོང་སྤང་སྤོང་ཚུལ་གྱི་རྣམ་གཞག་ནི། མཐོང་སྤང་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བརྒྱད་དགུ་བཅུ་བཞི། ། བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་སོགས་འགག་དང་སྐྱེ་འགྱུར་དང་། ། གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་སྐྱེས་པས་སྤོང་བར་འདོད། ། ལམ་འདིའི་རང་བཞིན་གཏན་ལ་དབབ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ།[1]སྤང་བྱའི་མཚན་ཉིད་ནི། སྤྱིར་ཉོན་མོངས་པ་ཙམ་གྱི་མཚན་ཉིད་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་མ་ཞི་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། བྱེ་བྲག་ཏུ་མཐོང་སྤང་གི་མཚན་ཉིད་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པས་སེམས་རྒྱུད་རབ་ཏུ་ཞི་བར་བྱེད་པའོ། [2]སྤང་བྱའི་རབ་དབྱེ་ལ་གཉིས་ཏེ།<1>ངོ་བོའི་དབྱེ་བ་ནི་གཉིས་ཏེ། རྩ་ཉོན་དང་ཉེ་ཉོན་ནོ། ། རྩ་ཉོན་སྤངས་ན་ཉེ་ཉོན་ཤུགས་ལ་སྤང་བའི་ཕྱིར་དང་པོ་བཤད་ན། འདོད་ཆགས། ཁོང་ཁྲོ། ང་རྒྱལ། མ་རིག་པ། ཐེ་ཚོམ། ལྟ་བ་སྟེ་དྲུག་གོ ། ལྟ་བ་ལ་ལྔ། འཇིགས་ལྟ་མཐར་ལྟ་ལོག་ལྟ་གསུམ། ལྟ་བ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་འཛིན་གཉིས་རྣམས་སོ། །<2>སྤོང་ཚུལ་གྱི་དབྱེ་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། མཐོང་སྤང་དང། སྒོམ་སྤང་ངོ་། ། དང་པོ་ནི། བྱེ་བྲག་སྨྲ་བའི་ལུགས་ལ། མཛོད་ལས། དེ་དག་བཅུ་དང་བདུན་བདུན་བརྒྱད། ། ལྟ་བ་གསུམ་གཉིས་མ་གཏོགས་པ། ། འདོད་ན་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ། ། མཐོང་བས་རིམ་བཞིན་སྤོང་བར་བྱེད། ། ཅེས་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བརྒྱད་དུ་འདོད་ལ། བསྡུ་བར་མཐོང་སྤང་དགུ་བཅུ་རྩ་བཞིར་བཤད་ཅིང་། ཀུན་བཏུས་ལས་འདོད་ཁམས་ན་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལྔ་དང་། ལྟ་བས་བསྡུས་པའི་ལྔ་སྟེ་བཅུ་པོ་བདེན་པ་བཞི་ལ་འཇུག་པས་བཞི་བཅུ། ཁམས་གོང་མ་གཉིས་ན་ཁོང་ཁྲོ་མེད་པས་དགུ་དགུ་དང་། དེ་རྣམས་བདེན་བཞི་ལ་འཇུག་པས་དགུ་བཞི་སོ་དྲུག་ཕྲག་གཉིས་བདུན་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཏེ་བརྒྱ་རྩ་བཅུ་གཉིས་སུ་བཤད་དོ། ། འོ་ན་གཟུགས་མེད་ན་ལུས་ངག་གི་སྤྱོད་པ་སྡིག་པ་དག་གྲོལ་གྱི་རྒྱུར་འཛིན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་འཛིན་བཞི་མི་འཐད་པས་མཐོང་སྤང་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་འགྱུར་ཏེ། དེ་ན་ལུས་ངག་གི་སྤྱོད་པ་འདག་གྲོལ་གྱི་རྒྱུར་འཛིན་པ་མེད་ཀྱང་ལྟ་བ་ལ་རང་གྲོལ་གྱི་རྒྱུར་འཛིན་པ་ཡོད་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་འཛིན་དུ་དོགས་པས་སོ། ། དེ་ལྟ་ན་འདི་ལྟ་བ་མཆོག་འཛིན་དུ་མི་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན། མི་འགྱུར་ཏེ། ལྟ་བ་མཆོག་འཛིན་གྱི་རྣམ་པ་ནི་མཆོག་དང་གཙོ་བོ་ལ་སོགས་པར་འཛིན་པ་ཡིན་ལ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་འཛིན་གྱི་རྣམ་པ་ནི་འདག་གྲོལ་སོགས་འཛིན་པ་ཡིན་པས་འཛིན་སྟངས་མི་འདྲའོ། ། འོ་ན་སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་ཁམས་གསུམ་དུ་གཏོགས་ཀྱང་འགོག་ལམ་ཟག་མེད་དེར་མ་གཏོགས་པས་ཁམས་གསུམ་སོ་སོའི་འགོག་པ་དང་ལམ་ཞེས་བཞག་པ་མི་འཐད་དོ་ཞེ་ན་སྐྱོན་མེད་དེ། བསྡུ་བ་ལས། ཁམས་གསུམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་ཅིང་། དེའང་སྤང་བྱ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འདོད་ཁམས་པ་ཡིན་པས་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་འགག་པ་ལ་འདོད་ཁམས་ཀྱི་འགོག་པ་ཞེས་བཏགས་ཤིང་། དེ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་ཐབས་ལ་འདོད་ཁམས་ཀྱི་ལམ་དུ་བཏགས་ལ། ཁམས་གོང་མ་གཉིས་ཀྱི་འགོག་ལམ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བཏགས་པས་སོ། ། འོ་ན་ཀུན་ལས་བཏུས་པར་མཐོང་སྤང་བརྒྱ་རྩ་བཅུ་གཉིས་དང་། བསྡུ་བར་དགུ་བཅུ་རྩ་བཞིར་བཤད་པ་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། འདི་ལ་ཁ་ཅིག་རིམ་པ་བཞིན་དུ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་དང་མདོ་སྡེ་པའི་ལུགས་ཡིན་ཟེར་ཡང་རགས་པ་དང་ཕྲ་བའི་རྣམ་པར་གཞག་པས་མདོ་ཐ་དད་ཀྱི་དགོངས་པར་འཆད་པ་ལེགས་སོ། །[3]སྤང་བྱ་སྤོང་ཚུལ་ནི། ཉན་ཐོས་པ་དག མཛོད་ལས། འགོག་པར་འགྱུར་བའི་ལམ་གྱིས་ནི། ། དེ་ཡི་སྒྲིབ་པ་རབ་ཏུ་སྤོང་། ། ཞེས་འགག་འགྱུར་གྱི་ལམ་གྱིས་སྤོང་བར་འདོད་ལ། ཐེག་པ་ཐུན་མོང་བ་དེ་ཉིད་འདོན་པ་བསྒྱུར་ཏེ། སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ལམ་གྱིས་ནི། ། དེ་ཡི་སྒྲིབ་པ་རབ་ཏུ་སྤོང་། ། ཞེས་པ་གཉེན་པོ་སྐྱེ་འགྱུར་གྱི་ལམ་གྱིས་སྤོང་བར་འདོད་དོ། ། ཐེག་ཆེན་ཐུན་མོང་མིན་པ་ནི་དོན་དམ་པར་སྤང་བྱ་དང་གཉེན་པོ་མ་གྲུབ་པས་སྐྱེ་འགག་གཉིས་ཀ་མི་འཐད་དེ། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལས། འདི་ལ་བསལ་བྱ་ཅི་ཡང་མེད། ། གཞག་པར་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་མེད། ། ཅེས་དང་། སྤྱོད་འཇུག་ལས། དེ་ལྟར་སྟོང་པའི་དངོས་རྣམས་ལ། ། ཐོབ་པ་ཅི་ཡོད་ཤོར་ཅི་ཡོད། ། ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། ། ཀུན་རྫོབ་ཏུའང་བརྟགས་ན་གཉེན་པས་སྤང་བྱ་སྤོང་བར་མི་འདོད་དེ། སྤང་བྱ་ཡོད་ན་གཉེན་པོ་མེད་ལ། གཉེན་པོ་སྐྱེས་པ་ན་སྤང་བྱ་འགག་པས་དུས་མི་མཉམ་པ་ལ་ཕྲད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། ། མ་བརྟོགས་པའི་བློ་ངོར་ཡེ་ཤེས་སྐྱེས་པ་ལ་སྤང་བྱ་སྤངས་པ་ཞེས་ཐ་སྙད་དུ་འདོགས་ཏེ་སྲང་མདའི་མཐོ་དམའ་བཞིན་ནོ། ། (2)མཐོང་ལམ་སྐྱེ་ཚུལ་གྱི་རྣམ་གཞག་གི་ཁྱད་པར་བཞི་སྟེ།[1]རྟེན་གང་ལ་སྐྱེ་བ་ནི། གླིང་གསུམ་གྱི་སྐྱེས་པ་བུད་མེད་དང་འདོད་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་ལ་སྐྱེ་སྟེ། དབང་པོ་རྣོ་ཞིང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལུང་ཡོད་ལ་སྐྱོ་ཤས་ཆེ་བས་སོ། ། རྣམ་སྨིན་གྱི་ ལས་སྒྲིབ་ཆེན་པོས་བསྒྲིབས་པས་ངན་སོང་གསུམ་དང་། སྐྱོ་ཤས་མེད་པས་སྒྲ་མི་སྙན་དང་ཁམས་གོང་མ་གཉིས་ལ་མི་སྐྱེའོ། །[2]ས་གང་ལ་བརྟེན་པ་ནི། ཉན་ཐོས་ཀྱི་མཐོང་ལམ་བསམ་གཏན་དྲུག་གང་རུང་ལ་བརྟེན་ཏེ། དེ་ལའང་ཆགས་བྲལ་སྔོན་དུ་མ་སོང་ན་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་ལ་དང་། སོང་ན་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞི་ལ་བརྟེན་ནོ། ། འདོད་པའི་ས་ལ་མི་བརྟེན་ཏེ་མཐོང་ལམ་ནི་ཞི་ལྷག་མཚུངས་ལྡན་ཡིན་ལ། འདོད་པ་ནི་ཞི་གནས་ཆུང་ཞིང་རྣམ་གཡེང་ཤས་ཆེ་བས་སོ། ། ལྷག་མཐོང་ཤས་ཆུང་བས་གཟུགས་མེད་ལའང་མི་བརྟེན་ནོ། ། བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་ཉེར་བསྡོགས་སོགས་ལ་འབད་ན་སྐྱེད་དུ་རུང་མོད་ཀྱི་ཞི་གནས་ཤས་ཆུང་བས་སྐྱེ་དཀའོ། ། དེ་ལྟ་ན་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་ལའང་མཚུངས་སོ་ཞེ་ན། མི་མཚུངས་ཏེ། མཐོང་ལམ་སྐྱེ་བ་བསམ་གཏན་གྱི་དངོས་གཞིའི་སེམས་ལ་བརྟེན་དགོས་ལ། དངོས་གཞི་མ་ཐོབ་ན་དང་པོའི་ཉེར་བསྡོགས་ཁོ་ན་སླ་བའི་ཕྱིར་རོ། ། གཉིས་པའི་ཉེར་བསྡོགས་ལ་མི་བརྟེན་ཏེ་དེ་བས་སླ་བའི་དང་པོའི་དངོས་གཞི་ལ་བརྟེན་པས་ཆོག་པས་སོ། ། རང་རྒྱལ་གྱིས་ནི་ཚོགས་སྤྱོད་བསམ་གཏན་ས་དྲུག་གང་རུང་དང་། བསེ་རུ་ལྟ་བུ་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་དངོས་གཞི་ལ་བརྟེན་ནོ། ། འོ་ན་བསེ་རུ་ལྟ་བུ་དེ་ཤི་ནས་འདོད་ཁམས་ཁོ་ནར་སྐྱེ་བར་བཤད་པ་མི་རིགས་ཏེ། བསམ་གཏན་གསུམ་པ་མན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྐྱོན་མེད་དེ། ལས་ཀྱིས་མི་སྐྱེ་ཡང་སྨོན་ལམ་གྱིས་སྐྱེ་བས་སོ། ། བྱང་སེམས་ཀྱིས་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་པ་ཤིན་ཏུ་དག་པ་ལ་བརྟེན་ནོ། ། ཉེར་བསྡོགས་ལ་མི་བརྟེན་ཏེ་དེའི་གོང་དུ་ཆོས་རྒྱུན་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་པས་སོ། །[3]ཚུལ་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པ་ནི། ཐེག་པ་ཐུན་མོང་ལུགས་ལ་ཉན་ཐོས་ཀྱིས་ཡུལ་བདེན་པ་བཞི་ལ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་རྟོགས་ཏེ། དེའང་རྣམ་པར་གཞག་པའི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་པ་མ་ཡིན་གྱི་རྣམ་པར་གཞག་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་དམིགས་པའོ། ། རང་རྒྱལ་གྱིས་གང་ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་བདག་གི་གཟུང་བ་རང་བཞིན་མེད་པར་རྟོགས། བྱང་སེམས་ཀྱིས་བདག་མེད་གཉིས་ཀ་རྟོགས་སོ། ། ཐེག་ཆེན་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལུགས་ལ། ཡུམ་ལས། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ས་ལ་སློབ་པར་འདོད་པས་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་བསླབ་པར་བྱའོ། ། ཞེས་གསུངས་པ་སོགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་འཕགས་པ་ཡབ་སྲས་སོགས་རིགས་ཅན་གསུམ་ཀས་བདག་མེད་རྟོགས་པ་ལ་ཁྱད་པར་མི་བཞེད་དོ། ། [4]སྐད་ཅིག་དུ་ལས་སྐྱེ་བ་གཉིས་ཏེ།<1>ཐེག་པ་ཐུན་མོང་བ་ནི། མཛོད་ལས། འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་ཆོས་མཆོག་ལས། ། ཆོས་ཀྱི་བཟོད་པ་ཟག་པ་མེད། འདོད་སྡུག་བསྔལ་ལའོ་དེ་ལས་ནི། ། དེ་ཉིད་ལ་ཆོས་ཤེས་དེ་བཞིན། ། དུཿཁ་ལྷག་ལ་རྗེས་བཟོད་ཤེས། ། བདེན་པ་གསུམ་ལ་དེ་བཞིན་ནོ། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་ནི་ཆོས་མཆོག་གི་མཇུག་ཏུ་འདོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང་། དེ་ལ་ཆོས་ཤེས་པ། དེ་ནས་ཁམས་གོང་མའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པའི་བཟོད་པ་དང་། དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཤེས་པ་སྟེ་སྐད་ཅིག་མ་བཞི་དང་། བདེན་པ་ལྷག་མ་གསུམ་ལའང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བའི་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་གི་ཟག་མེད་ཤེས་རབ་ཀྱིས་བདེན་པ་མཐོང་བར་འདོད་ལ། དེའང་། མཛོད་ལས། བཟོད་དང་ཤེས་ལ་གོ་རིམ་བཞིན། ། བར་ཆད་མེད་དང་རྣམ་གྲོལ་ལམ། ། དེ་ལ་སྐད་ཅིག་བཅོ་ལྔ་ནི། ། མ་མཐོང་མཐོང་ཕྱིར་མཐོང་བའི་ལམ། ། བཅུ་དྲུག་པ་ལ་དེ་འབྲས་གནས། ། ཞེས་པ་ལྟར། བཟོད་པ་བརྒྱད་ནི་མཐོང་སྤང་གི་ཐོབ་པ་གཅོད་པས་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་དང་། ཤེས་པ་བརྒྱད་ནི་བྲལ་བའི་ཐོབ་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་བས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ལམ་སྟེ། དེ་དག་གི་སྐད་ཅིག་མ་བཅོ་ལྔ་ནི་མཐོང་ལམ་དངོས་ཡིན་ཞིང་བཅུ་དྲུག་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཡིན་པ་དང་རྒྱུན་ཆགས་པའི་ཕྱིར་སྒོམ་ལམ་ཡིན་ནོ། ། ཐོག་ཆེན་དབུ་མའི་ལུགས་ལ་ཆོས་ཉིད་ཀུན་འགྲོའི་ཚུལ་གྱིས་མཐོང་བ་ལ་གསར་མཐོང་རིགས་མི་མཐུན་གྱི་དབྱེ་བ་མེད་པའི་ངོས་ནས་མཐོང་ལམ་སྐད་ཅིག་མ་རུ་བཞག་ལ། སྒྲོ་འདོགས་གཅོད་ཚུལ་དང་བོགས་འདོན་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་སྟེ།དེའང་ཁམས་གསུམ་གྱི་སས་བསྡུས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་སྤང་སྤོང་བའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་ཆོས་བཟོད་བཞི་དང་། དེ་སྤངས་པའི་རྣམ་གྲོལ་ལམ་ནི་ཆོས་ཤེས་བཞི། དེ་རྣམས་ཀྱང་འཕགས་ཆོས་ཕྱི་མ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་མིན་དུ་འཛིན་པའི་སྒྲོ་འདོགས་གཅོད་པའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་རྗེས་བཟོད་བཞི་དང་། དེ་སྤངས་པའི་རྣམ་གྲོལ་ལམ་ནི་རྗེས་ཤེས་བཞིའོ། ། བརྒྱད་སྟོང་འགྲེལ་ཆེན་ལས་འབྲས་བུ་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལ་ལྟོས་ནས་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་དང་། བདེན་པ་སོ་སོ་ལ་ལོག་རྟོག་བསལ་བའི་སྒོ་ནས་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་ཏུ་གསུངས་ཤིང་། ཐུབ་པ་དགོངས་རྒྱན་ལས་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་བཟོད་མཐོང་ལམ་མཚན་ཉིད་པ་དང་། གཞན་རྣམས་བཏགས་པ་བར་གསུངས་ལ། གཞན་ཡང་དབང་པོའི་རིམ་པས་གཅིག་ནས་བཅུ་དྲུག་གི་བར་ཅི་རིགས་པར་སྐྱེ་བར་འདོད་ཅིང་། མངོན་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པའི་དགོངས་པས་ནི་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་རིམ་པ་བཞིན་བར་མ་ཆད་དུ་སྐྱེ་བར་གསལ་ཏེ། གཞན་དུ་ན་ཞུགས་གནས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དང་དབང་པོའི་ས་མཚམས་ལ་སོགས་པ་དང་འགལ་བས་སོ། ། འདིར་སྐད་ཅིག་མ་ཞེས་པ་ནི་ལམ་དེ་དང་དེའི་བྱ་བ་རྫོགས་པ་ལ་སྐད་ཅིག་མར་བྱས་པའི་བྱ་རྫོགས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མའོ། །<2>ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལུགས་ནི། ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཐོབ་པ་ཞེས་གསུངས་པས་དོན་དམ་པར་མཐོང་བའི་ལམ་སྐྱེ་བར་མི་བཞེད་དེ། མདོ་ལས། སྐྱེ་བ་མེད་པ་བདེན་པ་གཅིག་ཡིན་ནོ། ། དེ་ལས་ཁ་ཅིག་བདེན་པ་བཞི་ཞེས་ཟེར། ། བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་འདུག་ནས་བདེན་གཅིག་ཀྱང་། ། གྲུབ་པར་མ་མཐོང་བཞི་ལྟ་ག་ལ་ཞིག ། ཅེས་དང་། རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པ་ལས། གལ་ཏེ་ཆོས་ཤེས་མཇུག་ཐོགས་སུ། ། འདི་ལ་བྱེ་བྲག་ཡོད་ན་ནི། ། ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་དངོས་ལ་ཡང་། ། གང་གི་སྐྱེ་བ་རྣམ་བརྟགས་པ། ། རྣམ་པར་མི་མཁས་དེ་ཡིས་ནི། ། རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པ་དེ་མ་མཐོང་། ། ཞེས་གསུངས་པས་སོ། ། དེ་ལྟར་མདོ་ལས། མཐོང་ལམ་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་དང་བཅུ་དྲུག་ལ་སོགས་སྐྱེ་བར་བཤད་པ་ཅི་ཞེ་ན། དེ་ནི་དངོས་པོར་སྨྲ་བ་རྣམས་རྗེས་སུ་བཟུང་བའི་ཕྱིར་དགོངས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་དགོངས་གཞི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ། དགོས་པ་དངོས་པོ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་རྣམས་གཞུག་པ། དངོས་གནོད་བྱེད་ནི། རྩ་ཤེ་ལས། བདག་ལས་མ་ཡིན་གཞན་ལས་མིན། ། གཉིས་ལས་མ་ཡིན་རྒྱུ་མེད་མིན། ། དངོས་པོ་གང་དང་གང་ན་ཡང་། ། སྐྱེ་བ་ནམ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་མུ་བཞིར་སྐྱེ་བ་བཀག་པས་ཁེགས་སོ། ། གཞན་ཡང་མཐོང་ལམ་སྐད་ཅིག་དུ་ལ་སྐྱེ་དཔྱོད་ན་དུ་ལ་འཇིག་པའང་དཔྱོད་དགོས་པས་ཧ་ཅང་ཐལ་ཏེ། ཡང་རྩ་ཤེ་ལས། འབྱུང་བ་དང་ནི་འཇིག་པ་དག ། མཐོང་ངོ་སྙམ་དུ་ཁྱོད་སེམས་ན། ། འབྱུང་བ་དང་ནི་འཇིག་པ་དག ། གཏི་མུག་ཉིད་ཀྱིས་བསླད་པ་ཡིན། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། ། གལ་ཏེ་བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པ་ཉིད་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མ་དྲོས་པས་ཞུས་པ་ལས། གང་ཞིག་བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པ་དེ་མ་སྐྱེ། ། དེ་ལ་སྐྱེ་བའི་རང་བཞིན་ཡོད་མ་ཡིན། ། རྐྱེན་ལ་རག་ལས་གང་དེ་སྟོང་པ་ཉིད། ། གང་གིས་སྟོང་ཉིད་ཤེས་དེ་བག་ཡོད་ཡིན། ། ཞེས་དང་། འཕགས་པ་ཀླུས། འདི་བརྟེན་འདི་འབྱུང་ཞེས་བྱ་བའི། ། འཇིག་རྟེན་ཚུལ་འདི་འགོག་མི་མཛད། ། རྟེན་འབྱུང་གང་དེ་རང་བཞིན་མེད། ། དེ་ལ་ཡོད་ཅེས་ཇི་ལྟར་ངེས། ། ཞེས་དང་། གང་ཕྱིར་རྟེན་འབྱུང་མ་ཡིན་པའི། ། ཆོས་འགའ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ། ། དེ་ཕྱིར་སྟོང་ཉིད་མ་ཡིན་པའི། ། ཆོས་འགའ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། ། ཞེས་བྱ་བ་སོགས་རྒྱས་པར་གསུངས་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །5. སྤང་རྟོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ནི། ཇི་ལྟ་མངོན་སུམ་ཇི་སྙེད་ཅི་རིགས་རྟོགས། ། མཐོང་སྤང་གི་ས་བོན་རྩ་བ་ནས་སྤངས་པ་དང་ཆོས་ཉིད་ཇི་ལྟ་བའི་དོན་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་ཤིང་ཆོས་ཅན་ཇི་སྙེད་པའི་དོན་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རྟོགས་པ་སྟེ། མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། དེ་ནས་ཆོས་དབྱིངས་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་། ། བྲལ་བ་མངོན་སུམ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པར་འགྱུར། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །6. ཡོན་ཏན་བརྗོད་པ་ནི། འཇིགས་པ་ལྔ་བྲལ་ཡོན་ཏན་བརྒྱ་བཅུ་གཉིས། ། མཐོང་ལམ་པ་ངན་སོང་སོགས་འཇིགས་པ་ལྔ་དང་བྲལ་བ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་བརྒྱ་ཐོབ་པ་སོགས་ཡོན་ཏན་བརྒྱ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་འབྱུང་བའི་ནུས་པ་ཐོབ་པ་ལ་སོགས་པའོ། ། འོན་ཀྱང་དེ་ལ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ང་བདག་གི་ཆ་ད་དུང་ཡོད་པས་དེ་ལས་འབྱུང་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་ལྷན་སྐྱེས་བག་ཉལ་ཡོད་ཅིང་། དེས་ན་གང་ལའང་དངོས་འཛིན་མེད་བཞིན་དུ་བྱེད་དངངས་སྐད་ཅིག་མ་སྐྱེས་བུ་ལ་ཁའི་ཐོ་ཡོར་ལ་དངངས་པ་ལྟ་བུར་ཡོད་པར་འདོད་ལ། དེ་བཞིན་དུ་ཡེངས་དུས་འཁོར་བར་ལྟུང་དོགས་པའི་ཡ་ང་དང་སྙན་གྲགས་འདོད་པའི་ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་ཆ་ཕྲ་མོ་ཡང་ཡོད་མོད། དེའང་སོ་སྐྱེ་བཞིན་གཞི་ཐུག་པ་ནི་མེད་དེ། དྲན་པ་སྐད་ཅིག་མ་ལ་ལྡོག་པས་གཉེན་པོ་བརྟེན་མི་དགོས་པའི་ཕྱིར་མདོར་ན་མཐོང་ལམ་ཐོབ་ནས་རྣམ་རྟོག་སྐྱེ་ཡང་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པར་བཟློག་ཅིང་། ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་དབང་བྱས་པ་ཡིན་པས་དེ་ཡན་ཆད་ལམ་ལ་འབད་རྩོལ་མི་དགོས་པར་ཤུགས་ཀྱིས་བགྲོད་པ་ཡིན་ཏེ་མདའ་མཐེབ་ཤུགས་ཀྱིས་བགྲོད་པ་དང་འདྲའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །7. བྱེད་ལས་གང་ཡིན་ནི། སྲིད་ལས་གྲོལ་ཞིང་མྱང་འདས་ས་གནོན་བྱེད། ། སྤང་བྱ་ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་སྤངས་ཤིང་འཁོར་བར་འཕེན་པའི་རྒྱུ་ཟད་པས། སྲིད་པ་ལས་གྲོལ་ཞིང་འཁོར་བ་གཏན་དུ་སྤངས་ཏེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ས་གནོན་པར་བྱེད་པའོ། །8. ངེས་ཚིག་བསྟན་པ་ནི། ཟག་མེད་དགེ་བ་སྤོང་གཉེན་དང་པོར་བསྐྱེད། ། སྤྲོས་བྲལ་མངོན་སུམ་མཐོང་བ་ངེས་ཚིག་གོ ། ཟག་པ་དངོས་ཀྱི་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་ཟག་མེད་ཀྱི་དགེ་བ་དང་། མཐོང་སྤང་གི་ཉོན་མོངས་པ་རྩ་བ་ནས་སྤོང་བར་བྱེད་པས་སྤོང་བའི་གཉེན་པོ་དང་། འཕགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཐོག་མ་ཡིན་པས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སེམས་དང་པོར་བསྐྱེད་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ། སྔོན་མ་མཐོང་བའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཆོས་ཉིད་སྤྲོས་བྲལ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བའི་ལམ་ཡིན་པས་མཐོང་ལམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེའི་ངེས་ཚིག་གི་དོན་ནོ། ། འོ་ན་སྔར་སྦྱོར་ལམ་གྱི་སྐབས་ཀྱི་རྟོགས་པ་དང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། མཐོང་ལམ་གྱི་རྟོགས་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་རང་གི་མཚན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་ཡིན་ལ། སྦྱོར་ལམ་གྱི་རྟོགས་པ་ནི་དེའི་ཆ་ང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཉིད་ཕྱོགས་ཙམ་རྟོགས་པའོ། །་ལམ་གྱི་རྟོགས་པ་ནི་དེའི་ཆ་ང་མཐུན་པའི་ཆོས་ཉིད་ཕྱོགས་ཙམ་རྟོགས་པའོ། །)
Dictionaries/chos rnam kun btus/8001 + (1.མིག་གི་རྣམ་ཤེས། 2. རྣ་བའི་རྣམ་ཤེས། 3. སྣའི་རྣམ་ཤེས། 4. ལྕེའི་རྣམ་ཤེས། 5. ལུས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས། 6. ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས། 7. ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་རྣམ་ཤེས། 8. ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་སོ། །)
Dictionaries/chos rnam kun btus/8002 + (1.མིག་གི་རྣམ་ཤེས། 2. རྣ་བའི་རྣམ་ཤེས། 3. སྣའི་རྣམ་ཤེས། 4. ལྕེའི་རྣམ་ཤེས། 5. ལུས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས། 6. ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས། 7. ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་རྣམ་ཤེས། 8. ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་སོ། །)
Dictionaries/chos rnam kun btus/2202 + (1.འཕེལ་བའི་རྒྱུ་ངོས་བཟུང་བ་ནི། དེ་ལྟར་ཆགས་ … 1.འཕེལ་བའི་རྒྱུ་ངོས་བཟུང་བ་ནི། དེ་ལྟར་ཆགས་ནས་འཕེལ་བའི་ཚུལ་བསྟན་པ། ། མངལ་ཆགས་འཕེལ་བའི་རྒྱུ་ནི་ལྟེ་བར་སྟེ། ། བུ་སྣོད་གཡས་གཡོན་རྩ་དང་ལྟེ་བ་འབྲེལ། རྩ་གཉིས་བསམ་བསེའུ་བཅུད་ཀྱི་རྟེན་དང་འབྲེལ། ། དེ་ཕྱིར་མ་ཡི་ཁ་ཟས་དྭངས་མ་ཡིས། ། རིམ་གྱིས་མངལ་དུ་རྣམ་པར་འཕེལ་འགྱུར་ཏེ། ། དཔེར་ན་རྫིང་ཡུར་ཆུ་ཡིས་ཞིང་སྐྱེད་འདྲ། ། ཞེས་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་བཤད་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་རྟེན་འབྲེལ་དེ་རྣམས་ཚོགས་པ་ལས་ལུས་དེ་ལྟར་ཆགས་ནས་དེ་ཉིད་རིམ་པར་འཕེལ་ཞིང་ཆེར་སྐྱེད་པའི་ཚུལ་དཔེ་དོན་གཉིས་སུ་སྦྱར་ཏེ་མདོར་བསྡུས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བསྟན་པར་བྱ་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་ཡང་མངལ་དུ་ཆགས་པའི་ལུས་ཅན་དེ་ཉིད་རིམ་པར་ཆེས་ཆེར་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུའམ་གཞི་དངོས་ནི་མངལ་གནས་རང་ཉིད་ཀྱི་ལྟེ་བ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། ཅི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མའི་བུ་སྣོད་ཀྱི་གཡས་གཡོན་དུ་རྩ་གཉིས་ཡོད་པ་དེའི་སྣེ་མངལ་གནས་ཀྱི་ལྟེ་བར་ཟུག་ནས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་འབྲེལ་བ་དང་། བུ་སྣོད་གཡས་གཡོན་གྱི་རྩ་གཉིས་པོ་དེའི་ཡས་སྣེ་གྱེན་ཕྱོགས་སུ་བསམ་བསེའུ་ཞེས་པ་ལུས་ཟུངས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དྭངས་མའི་བཅུད་ཀྱི་ཡང་སྙིང་གསོག་པའི་སྣོད་དམ་རྟེན་དེ་དང་འབྲེལ་ནས་ཡོད་པ་དེའི་ཕྱིར། མས་རོ་དྲུག་གི་ཁ་ཟས་གང་དང་གང་ཟོས་པའི་དྭངས་མའི་བཅུད་དེ་ཡིས་ཕོ་བའི་གནས་ནས་རིམ་པས་ལུས་ཟུངས་བདུན་པོ་སོ་སོར་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འཕེལ་བ་ལས་འབྱུང་བའི་ཐ་མའི་བཅུད་ཆེན་པོ་དེ་ཉིད་བསམ་བསེའུ་ནས་རྩ་གཉིས་པོར་བརྒྱུད་དེ་མངལ་གནས་ཀྱི་ལྟེ་བར་ཞུགས་པ་ཡིས་མངལ་གནས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཟུངས་སྟོབས་རིམ་གྱིས་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ཆུ་རྒྱུན་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་ལས་རིམ་པར་བསགས་པའི་རྫོང་དང་འདྲ་བའི་བསམ་བསེའུ་ནས་ཡུར་བ་དང་འདྲ་བའི་རྩའི་སྦུབས་གཉིས་པོ་བརྒྱུད་ཆུ་དང་འདྲ་བའི་དྭངས་མའི་རྒྱུན་འབྱུང་བ་དེས་ཞིང་ས་དང་འདྲ་བའི་མངལ་གནས་དེའི་ལོ་ཏོག་དང་འདྲ་བའི་ཁམས་རྣམས་འཕེལ་ཞིང་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། བུད་མེད་རྣམས་མངལ་སྦྲུམ་པའི་རིང་ཟླ་མཚན་མི་འབྱུང་བ་ཡང་དེའི་རྐྱེན་གྱིས་ཡིན་པར་བཤད་དོ། །2.འཕེལ་ཚུལ་དངོས་བསྟན་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། (1)ཟླ་བ་དང་པོའི་འཕེལ་ཚུལ་བཤད་པ་ནི། དེ་ཡང་བདུན་ཕྲག་སུམ་ཅུ་རྩ་བརྒྱད་ཀྱིས། ། རླུང་གིས་བསྒྱུར་ནས་ཟླ་དགུར་འཕེལ་འགྱུར་ཏེ། ། ཟླ་བ་དང་པོའི་བདུན་ཕྲག་དང་པོའི་དུས། ། འོ་མར་རུ་མ་བླུག་འདྲ་ཁུ་ཁྲག་འདྲེས། ། བདུན་ཕྲག་གཉིས་པར་ནུར་ནུར་པོ་རུ་འགྱུར། ། བདུན་ཕྲག་གསུམ་པ་ཞོ་ཆགས་ལྟ་བུར་སྣང་། ། ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཞག་བདུན་ཕྲག་སུམ་ཅུ་རྩ་བརྒྱད་ལྷག་ཙམ་རིང་རླུང་རྣམས་ཀྱི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་རིམ་པར་བསྒྱུར་ཏེ་ཟླ་བ་དགུ་ཡི་བར་དུ་འཚར་ཞིང་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་བདུན་ཕྲག་སུམ་ཅུ་རྩ་བརྒྱད་ཀྱི་བར་དུ་ཇི་ལྟར་འཕེལ་ལམ་ཞེ་ན། མངལ་དུ་ཁུ་ཁྲུག་གཉིས་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཚོགས་པའི་སྐད་ཅིག་མ་དེ་ནས་བརྩིས་པའི་ཟླ་བ་དང་པོ་ལ་བདུན་ཕྲག་བཞི་ལྷག་ཙམ་ཡོད་པའི་ཁོངས་ནས་བདུན་ཕྲག་དང་པོའི་དུས་སུ་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སྲོག་ཆེན་པོའི་རླུང་ཞེས་བྱ་བ་ཞིག་འཕྲོས་ནས་དེའི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་ཞོའི་དོན་དུ་འོ་མ་བསྐོལ་བར་རུ་མ་བླུགས་ཏེ་དཀྲུགས་པ་དང་འདྲ་བར་ཁུ་ཁྲག་གཉིས་ཀྱི་རྡུལ་ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་དབྱེར་མེད་རོ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པར་བྱེད་པ་དང་། བདུན་ཕྲག་གཉིས་པའི་སྐབས་སུ་ཀུན་ཏུ་སྡུད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་སྔ་མ་ལས་ཅུང་ཟད་སྐ་ཞིང་ནུར་ནུར་པོར་འགྱུར་བར་བྱེད་པ། བདུན་ཕྲག་གསུམ་པ་ལ་མཛོད་ཀ་ཞེས་བྱ་བའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་གོང་གི་ནུར་ནུར་པོ་དེ་ཞོ་ཆགས་ཟིན་པ་ལྟ་བུར་སྣང་བ་སྐ་བའི་རང་བཞིན་ཅན་དུ་འགྱུར་བར་བྱེད་པ་བཅས་ཡིན་ནོ། ། (2)ལྟེ་བསྒྱུར་གྱི་ཐབས་བསྟན་པ་ནི། སྐྱེས་བུ་འདོད་པས་དུས་འདིར་ཐབས་བསྟེན་ཏེ། ། མཚན་མ་གསལ་བར་མ་གྱུར་གོང་དུ་བྱ། ། འདི་སྟོབས་ལྡན་པས་ལས་ཀྱང་ཟིལ་གནོན་ནུས། ། ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་སྐྱེས་པ་བུ་ཕོ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་དུས་སྐབས་འདི་ཉིད་ཁོ་ནར་ལྟེ་བ་བསྒྱུར་བའི་ཐབས་བསྟེན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཐབས་འདི་ནི་མངལ་གནས་དེ་ལ་ཕོ་མོ་སོ་སོའི་མཚན་མ་གསལ་བར་མ་འགྱུར་བའི་གོང་དུ་བྱ་དགོས་པ་ལས་དེ་ལས་འདས་ན་བསྒྱུར་བར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། ། ཞལ་ལུང་དུ་འདི་ལས་སྔ་བར་ཡང་བྱ་རུང་ངོ་ཞེས་གསུངས་སོ། ། དེས་ན་ལྟེ་བ་བཙན་ཐབས་སུ་བསྒྱུར་བའི་ཐབས་སམ་ཆོ་ག་འདི་ཉིད་འཆད་འགྱུར་གྱི་ལག་ལེན་རྣམས་ཚུལ་བཞིན་དུ་བྱས་ན་འདི་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ནུས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་དོན་གྱིས་བུ་མོར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་ལས་འཛོམས་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ལས་སྐྱེ་བ་གཅིག་གི་རིང་ལ་ལས་དེ་ཉིད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ནས་བུ་ཕོར་བསྒྱུར་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །བྱེ་བྲག་ལྟེ་བ་བསྒྱུར་བའི་ཐབས་ལ་ཡང་གསུམ་སྟེ། [1]རྟེན་འབྲེལ་དང་རྫས་ཀྱིས་བསྒྱུར་བ་བསྟན་པ། [2]སྨན་དང་སྲུང་བས་བསྒྱུར་བ། [3]མངལ་སྲུང་བའི་ཐབས་བསྟན་པའོ། ། (དེ་དག་གི་རྩ་འགྲེལ་ཡིག་ཐོར་གྱི་རྐྱེན་པས་རེ་ཞིག་བཏང་སྙོམས་བྱས་པ་ཞིབ་པར་མཁྱེན་འདོད་ན་གཞུང་འདིར་གཟིགས་པར་ཞུ་) (3)ཟླ་བ་གཞན་གྱི་འཕེལ་ཚུལ་བསྟན་པ་ལ་བཞི་སྟེ།[1]ཟླ་བ་དང་པོའི་མཇུག་ཏུ་མཚན་མ་དོད་ཚུལ་རྟགས་དང་བཅས་པ་བསྟན་པ་ནི། བཞི་པ་གོར་གོར་མེར་མེར་ནར་ནར་པོ། ། དེ་ལས་ཕོ་མོ་མ་ནིང་རིམ་པར་འགྱུར། ། དེ་རྟགས་དཀུ་ལྕི་ལུས་རིད་ཡི་ག་འགག ། གཡལ་རླུང་སྐྱིད་སྐྱུར་ནུ་མ་སྐྱེ་བ་དང་། ། སྐྱུར་ལ་དགའ་ཞིང་སྙིང་ལ་སྣ་ཚོགས་འདོད། ། དེ་བཀག་མངལ་འཇིག་གཟུགས་མི་སྡུག་པར་འགྱུར། ། དེ་བས་གནོད་པའང་ཕན་བསྲེས་ཅུང་ཟད་བྱིན། ། ཞེས་པ་སྟེ། བདུན་ཕྲག་བཞི་པ་ལ་རབ་ཏུ་འབྱེད་པ་ཞེས་པའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་སྔ་སོར་ཁུ་ཁྲག་གཉིས་ཞོ་ལྟར་ཆགས་པ་དེ་ལས་འགྱུར་ནས་གོར་གོར་རམ་ཅུང་ཟད་ས་ཞིང་འདྲིལ་བའི་རྣམ་པ་དང་། ཡང་ན་སླ་ཞིང་མེར་མེར་པོའི་རྣམ་པ། ཡང་ན་དབྱིབས་ནར་ནར་པོ་བཅས་གང་རུང་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ཞིང་། དེ་དག་ལས་དང་པོར་འགྱུར་ན་བུ་ཕོ་དང་། གཉིས་པ་ལྟར་མེར་མེར་པོ་འགྱུར་ན་བུ་མོ། གསུམ་པ་ལྟར་ནར་ནར་པོར་འགྱུར་ན་མ་ནིང་བཅས་སུ་རིམ་པ་ལྟར་འགྱུར་བ་ཡིན་ལ་དེ་དག་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་བའི་ཚེ་ན་བུད་མེད་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་ཤིང་གསལ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན། ། དེའི་རྟགས་སུ་དཀུའམ་མངལ་ཁ་ཅུང་ལྷོད་ཅིང་ཚང་ར་སོགས་ལུས་སྨད་ལྕི་བ་དང་། ལུས་གློ་བུར་དུ་རིད་པ་དང་། སྐྱུགས་མེར་ལངས་ཏེ་ཟས་ཀྱི་ཡི་ག་འགགས་པ། གཡལ་མང་ཞིང་བུ་ཀླུང་ཡང་ཡང་བྱེད་འདོད་པ། འགྲོས་ཀྱིས་དུབ་པ་ལྟར་སྒྱིད་པ་སྒྱུར་བ། ནུ་མ་སྔར་བས་ཆེར་རྒྱས་པ། ཟས་སྐོམ་སྐྱུར་བའི་རིགས་ལ་ལྷག་པར་དགའ་ཞིང་། མདོར་ན་མངལ་གནས་ཀྱི་ལུས་ཅན་དེའི་དབང་གིས་བུད་མེད་དེ་ཉིད་སྙིང་ལ་ཟས་སྐོམ་སྣ་ཚོགས་བཟའ་འདོད་པ་ཞིག་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ། ཇི་ལྟར་འདོད་པའི་ཟས་སྐོམ་རྣམས་མ་བྱིན་པར་བཀག་པར་འགྱུར་ན་མངལ་གནས་དེ་ཉིད་འཇིག་ཅིང་འཆི་བར་འགྱུར་ལ། གལ་ཏེ་འཆི་བར་མ་གྱུར་ནའང་དམུས་ལོང་དང་། སྒུར་པོ་སོགས་གཟུགས་མི་སྡུག་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་བས་ན་འདོད་པ་བྱེད་པའི་ཟས་སྐོམ་དེ་རིགས་བུད་མེད་དེ་ཉིད་ཀྱི་ནད་གཞིའམ་ལུས་ཁམས་ལ་གནོད་པ་ཞིག་སྣང་ཡང་། བཤུལ་ཆགས་དང་། མཛོ་རྟོལ་གྱི་ཤ་མ་གཏོགས་དེ་མིན་མ་བུ་གཉིས་ཀར་ཕན་ཞིང་འཕྲོད་པའི་ཟས་སྐོམ་འགའ་ཞིག་དང་མཉམ་དུ་བསྲེས་ནས་ཅུང་ཟད་རེ་བྱིན་པར་བྱ་དགོས་པ་ཡིན་ཏེ། ཟླ་ཟེར་ལས། འདི་ཡི་སྙིང་ནི་མ་ལས་སྐྱེས། ། མ་ཡི་སྙིང་ཡང་དེ་དང་ནི། འབྲེལ་བས་དེའི་ཕྱིར་སྦྲུམ་མ་འདིའི། ། སྲེད་པ་དགག་པར་མི་བྱའོ། ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །[2]དུས་རིམ་དང་པོའི་འཕེལ་ཚུལ་ནི། ཟླ་བ་གཉིས་པ་བདུན་ཕྲག་ལྔ་པ་ལ། ། མངལ་གནས་ལུས་ཀྱི་དང་པོ་ལྟེ་བ་ཆགས། ། དྲུག་པ་ལྟེ་བ་ལ་བརྟེན་སྲོག་རྩ་ཆགས། ། བདུན་པར་མིག་གི་དབང་པོ་གཟུགས་སུ་དོད། ། བརྒྱད་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མགོ་དབྱིབས་ཆགས། ། དགུ་པ་ལུས་དབྱིབས་ཁོག་པ་སྟོད་སྨད་ཆགས། ། ཞེས་པ་སྟེ། ཟླ་བ་གཉིས་པ་ལ་སྔ་མའི་ཞག་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་བསྣན་པས་བདུན་ཕྲག་ལྔ་ཡོད་པ་དག་གོང་གི་སྟེང་དུ་བརྩེགས་པའི་བདུན་ཕྲག་ལྔ་པའི་སྐབས་སུ་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་རླུང་ཞེས་པའི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་མངལ་གནས་དེ་ཉིད་སྔར་གྱི་གོར་གོར་མེར་མེར་སོགས་གང་རུང་གི་རྣམ་པ་དེ་ལས་འདས་ནས་མཁྲེགས་ཤིང་མཁྲང་འགྱུར་གྱི་ཞག་ཅེས་བྱ་ཞིང་། དེ་ལྟར་མཁྲང་འགྱུར་གྱི་ཞག་འདིའི་སྐབས་སུ་མངལ་གནས་ཀྱི་སེམས་ཅན་དེའི་ལུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཀྱི་ནང་ནས་དང་པོ་ཁོ་ནར་རྩ་རླུང་ཐམས་ཅད་སྐྱེད་པའི་རྩ་བ་ལྟ་བུར་གྱུར་པའི་ལྟེ་བའི་རྩ་འདབ་ཀྱི་རྣམ་པ་དེ་ཉིད་ཆགས་འགྱུར་གྱི་ཚིགས་པ་བཅུ་དྲུག་པའི་ཐད་དུ་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་དང་། བདུན་ཕྲག་དྲུག་པར་ཟས་ཞེས་པའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་ལྟེ་བའི་རྩ་འདབ་ཀྱི་དབུས་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྲོག་པ་རྩ་ཞེས་འཕར་རྩ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡོང་པོ་སྲོག་གི་རླུང་གི་རྟེན་དེ་ནི་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་དང་ཟབ་མོ་ནང་དོན་གྱི་དགོངས་པ་ལྟར་མེས་ཞལ་ལས་རང་སོར་ཕྱེད་དང་བཅུ་གསུམ་ཞེས་གསུངས་ཀྱང་དེ་ནི་འཁོར་ལོ་དྲུག་གི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་གསུངས་པ་ཡིན་ལ། འདིར་ནི་འཁོར་ལོ་བཞི་དང་ཤུགས་བསྟན་བཅས་ལྔ་ལས་མེད་ཕྱིར་མངལ་གནས་རང་ཉིད་ཀྱི་རང་སོར་བཅུ་དྲུག་བར་གྱེན་ཕྱོགས་སུ་གྱེས་པ་དང་འབྲེལ། དེའི་ཡར་སྣེ་ཚིགས་པ་བརྒྱུད་པའི་ཐད་དུ་སྙིང་ཁམས་ཀྱི་རྩ་འདབ་མ་བཞི་པའི་རྣམ་པ་དང་བཅས་པ་ཆགས་པ་དང་། བདུན་ཕྲག་བདུན་པར་འཁྱིལ་བར་བྱེད་པ་ཞེས་པའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་སྙིང་ག་ནས་སྲོག་པ་རྩ་དེ་རང་སོར་བཅུ་བཞི་ཚད་ཙམ་གྱེན་དུ་སོང་སྟེ་ཨན་སྟོང་ཚིགས་པ་དང་པོའི་ཐད་དུ་མགྲིན་པའི་རྩ་འཁོར་ཆགས་པ་འདིར་དངོས་སུ་མ་བསྟན་ཀྱང་ཤུགས་བསྟན་དུ་གོ་དགོས་པ་དང་། དེ་ནས་སླར་ཡང་རླུང་དེའི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་གྱེན་ཕྱོགས་སུ་རང་སོར་བཅུ་དྲུག་བར་གྱེས་ཏེ་ཡར་སྣེ་སྤྱི་བོའམ་མགོ་བོའི་རྩ་འདབ་མིག་གི་དབང་པོ་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་དབྱིབས་དོད་པ་དང་། དེ་དང་དུས་མཉམ་དུ་ལྟེ་བ་ནས་སྲོག་པ་རྩ་དེ་ཐུར་དུ་རང་སོར་བཅུ་བཞི་བར་གྱེས་ཏེ་མར་སྣེ་གསང་གནས་ཀྱི་རྩ་འདབ་དང་བཅས་པ་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་དང་། བདུན་ཕྲག་བརྒྱད་པར་བཟློག་ཅིང་བསྒྱུར་བར་བྱེད་པ་ཞེས་པའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་མགོ་བོའི་རྩ་འདབ་མིག་གི་དབང་པོ་དང་བཅས་པ་ཆགས་ཤིང་། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མགོ་བོའི་དབྱིབས་ཙམ་ཆགས་པར་འགྱུར་བ་དང་། བདུན་ཕྲག་དགུ་པར་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ཞེས་པའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་ཡན་ལག་བཞི་པོ་རྣམས་མ་གཏོགས་པའི་ལུས་བྱིངས་ཀྱི་དབྱིབས་སམ་ཁོག་པ་སྟོད་སྨད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཕལ་ཆེར་ཆགས་པར་འགྱུར། དུས་སྐབས་འདིའི་རིང་སྲོག་རྩའི་ནུས་པས་ལུས་དཀྱུས་གཅིག་ཏུ་ཆགས་པའི་ཐོག་མའི་རིམ་པའོ། །[3]དུས་རིམ་གཉིས་པའི་འཕེལ་ཚུལ་ནི། ཟླ་བ་གསུམ་པ་བདུན་ཕྲག་བཅུ་པ་ལ། ། དཔུང་པ་གཉིས་དང་དཔྱི་གཉིས་འབུར་དུ་དོད། ། བཅུ་གཅིག་དབང་པོ་དགུ་ཡི་གཟུགས་དབྱིབས་དོད། ། བཅུ་གཉིས་པ་ལ་དོན་ལྔའི་གཟུགས་དབྱིབས་དོད། ། བཅུ་གསུམ་པ་ལ་སྣོད་དྲུག་གཟུགས་དབྱིབས་དོད། ། ཟླ་བ་བཞི་པ་བདུན་ཕྲག་བཅུ་བཞི་ལ། ། དཔུང་རྐང་བརླ་རྐང་བཞི་ཡི་གཟུགས་དབྱིབས་དོད། ། བཅོ་ལྔ་པ་ལ་རྐང་ལག་རྗེ་ངར་དོད། ། བཅུ་དྲུག་པ་ལ་སོར་མོ་ཉི་ཤུ་དོད། ། བཅུ་བདུན་ཕྱི་ནང་འབྲེལ་བའི་རྩ་རྣམས་ཆགས། ། ཞེས་པ་སྟེ། ཟླ་བ་གསུམ་པ་ནས་ཞག་གསུམ་གོང་དུ་བཅད་པའི་ལྷག་མ་བདུན་ཕྲག་བཞི་ཡོད་པ་དག་གོང་གི་སྟེང་དུ་བརྩེགས་པའི་བདུན་ཕྲག་བཅུ་པར་སྲ་བར་བྱེད་པ་ཞེས་པའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་ཉའི་རྣམ་པ་དེ་ལས་དཔུང་པ་གཉིས་དང་དཔྱི་རུས་གཉིས་འབུར་དུ་དོད་པ་དང་། བདུན་ཕྲག་བཅུ་གཅིག་པར་རྡོ་རྗེ་ཞེས་པའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་དབང་པོའི་སྒོ་དང་བཅས་པའི་བུ་ག་དགུའི་གཟུགས་དབྱིབས་རྣམས་དོད་པ་ཡིན་ནོ། །འདིར་གཟུགས་དབྱིབས་ཞེས་པ་རྣམས་ནི་དེ་དང་དེའི་གཟུགས་དབྱིབས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཙམ་ཆགས་པའི་དོན་ཡིན་གྱི་གཟུགས་དངོས་སུ་གསལ་བར་ཆགས་པའི་དོན་མ་ཡིན་ནོ། ། བདུན་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་པ་ལ་ཡོན་པོའི་སྒོ་ཞེས་པའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱི་དོན་ལྔའི་གཟུགས་དབྱིབས་རྣམས་དོད་ལ། བདུན་ཕྲག་བཅུ་གསུམ་པ་ལ་བཀྲེས་ཤིང་སྐོམ་པ་ཞེས་པའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་སྣོད་དྲུག་གི་གཟུགས་དབྱིབས་རྣམས་དོད་དོ། ། ཟླ་བ་བཞི་པ་ལ་བདུན་ཕྲག་བཞི་ལྷག་ཙམ་ཡོད་པ་རྣམས་གོང་གི་སྟེང་དུ་བརྩེགས་པའི་བདུན་ཕྲག་བཅུ་བཞི་པ་ལ་སྐུད་པའི་སྒོ་ཞེས་པའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་དཔུང་པའི་རྐང་གཉིས་དང་བརླའི་རྐང་གཉིས་ཏེ་རྐང་བཞི་པོའི་གཟུགས་དབྱིབས་རྣམས་དོད་པ་དང་། བདུན་ཕྲག་བཅོ་ལྔ་པ་ལ་པད་མ་ཞེས་པའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་རྐང་པ་དང་ལག་པའི་རྗེ་ངར་བཞི་པོའི་གཟུགས་དབྱིབས་རྣམས་དོད་ཅིང་། བདུན་ཕྲག་བཅུ་དྲུག་པ་ལ་བདུད་རྩི་འགྲོ་བ་ཞེས་པའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་རྐང་ལག་གཉིས་ཀྱི་སོར་མོ་ཉི་ཤུ་པོའི་གཟུགས་དབྱིབས་རྣམས་དོད་ལ། བདུན་ཕྲག་བཅུ་བདུན་པར་འབྲི་གདོང་ཞེས་པའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་ཡན་ལག་དང་བཅས་པའི་ལུས་ཁམས་ཀྱི་ཕྱི་ནང་དུ་འབྲེལ་ཞིང་མངོན་པའི་ཚུ་བཅུ་དྲུག་དང་། མི་མངོན་པའི་རྩ་གྲངས་མེད་པ་རྣམས་ཆགས་པ་ནི་བར་དུ་ཆགས་པའི་རིམ་པའོ། ། [4]དུས་རིམ་གསུམ་པའི་འཕེལ་ཚུལ་ནི། ཟླ་ལྔ་བདུན་ཕྲག་བཅོ་བརྒྱད་ཤ་ཚིལ་ཆགས། ། བཅུ་དགུ་པ་ལ་ཆུ་བ་རྒྱུས་པ་ཆགས། ། ཉི་ཤུ་པ་ལ་རུས་དང་རྐང་མར་ཆགས། ། རྩ་གཅིག་པ་ལ་ཕྱི་ཡི་པགས་པ་གཡོགས། ། དེ་ནས་ཟླ་དྲུག་བདུན་ཕྲག་རྩ་གཉིས་ལ། ། དབང་པོ་སྒོ་དགུའི་བུ་ག་རྣམ་པར་བྱེ། ། རྩ་གསུམ་སྐུ་དང་བ་སྤུ་སེན་མོ་སྐྱེ། ། རྩ་བཞི་པ་ལ་དོན་སྣོད་གསལ་བར་སྨིན། ། དེ་དུས་བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པར་འགྱུར། ། རྩ་ལྔ་པ་ལ་རླུང་གི་རྒྱུ་བ་འབྱུང་། ། རྩ་དྲུག་པ་ལ་སེམས་ཀྱི་དྲན་པ་གསལ། ། དེ་ནས་ཟླ་བདུན་བདུན་ཕྲག་རྩ་བདུན་ནས། ། སུམ་ཅུའི་བར་གྱིས་ཐམས་ཅད་གསལ་རྫོགས་འགྱུར། ། ཟླ་བ་བརྒྱད་པ་བདུན་ཕྲག་སོ་གཅིག་ནས། ། སོ་ལྔའི་བར་གྱིས་ཐམས་ཅད་ཆེར་འཕེལ་བྱེད། ། མ་དང་བུ་གཉིས་ཐང་རེ་གཟི་མདངས་འཕོ། ། ཞེས་པ་སྟེ། ཟླ་བ་ལྔ་པ་ལ་བདུན་ཕྲག་བཞི་ལྷག་ཙམ་ཡོད་པ་དེ་དག་གོང་གི་སྟེང་དུ་བརྩེགས་པའི་བདུན་ཕྲག་བཅོ་བརྒྱད་པར་བརྟན་པར་འགྱུར་བ་ཞེས་པའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་ཤ་དང་ཚིལ་རྣམས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཕལ་ཆེར་ཆགས་པར་བྱེད་པ་དང་། སྲོག་གི་རླུང་ལས་དྲི་མ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་རླུང་འཕྲོས་ནས་ཞེས་ཞལ་ལུང་དུ་གསུངས་པ་ལྟར་རམ། བདུན་ཕྲག་བཅུ་དགུ་པ་ལ་སྔ་མའི་རླུང་གི་སྟོབས་ཀྱིས་ཆུ་བ་ཆེ་ཆུང་དང་རྒྱུས་པའི་རང་བཞིན་རྣམས་ཆགས་ཤིང་། བདུན་ཕྲག་ཉི་ཤུ་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་སྲ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་རུས་པའི་བྱེ་བྲག་རྣམས་དང་རྐང་མར་གྱི་དབྱིབས་རྣམས་ཆགས་པར་བྱེད་ལ། བདུན་ཕྲག་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པ་ལ་ཡང་དག་པར་སྐྱེད་པ་ཞེས་པའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་ཕྱིའི་པགས་པ་འོ་མ་བསྐོལ་བའི་སྤྲིས་མ་ལྟ་བུས་གཡོགས་པར་འགྱུར་རོ། ། དེ་ནས་ཟླ་བ་དྲུག་པ་ལ་སྔ་མའི་ཞག་ལྷག་མ་གཉིས་དང་ཕྱི་མའི་ཞག་གསུམ་ཡར་བསྣན་པས་བདུན་ཕྲག་ལྔ་བྱུང་བ་དག་གོང་གི་སྟེང་དུ་བརྩེགས་པའི་བདུན་ཕྲག་རྩ་གཉིས་པ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྒྱལ་བ་ཞེས་པའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་དབང་པོ་ལྔ་དང་བཅས་པའི་སྒོ་དགུའི་བུ་ག་རྣམས་སོ་སོར་རྣམ་པར་བྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང་། བདུན་ཕྲག་རྩ་གསུམ་པར་ཡོངས་སུ་དག་པར་འཛིན་པ་ཞེས་པའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་སྐྲ་དང་བ་སྤུ་སེན་མོ་བཅས་ཀྱི་དབྱིབས་རྣམས་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཞིང་། བདུན་ཕྲག་རྩི་བཞི་པ་ལ་འཕྱོ་བའམ་སྤྲིན་འཛིན་ཞེས་པའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་སྔར་ཆགས་ཟིན་པའི་དོན་སྣོད་རྣམས་གསལ་བར་སྨིན་ཅིང་། དེའི་དུས་སུ་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་པ་ཡང་ཚོར་ཞིང་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་སྒོ་ནས་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། བདུན་ཕྲག་རྩ་ལྔ་པ་ལ་གྲོང་ཁྱེར་འཛིན་པ་ཞེས་པའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་བུ་ག་རྣམས་ལ་རླུང་གི་རྒྱུ་བ་ཡང་འབྱུང་བ་(འབུམ་ནག་གསལ་སྒྲོན་ལས། རླུང་གི་རྒྱུ་བ་སྟེ་དབུགས་ཆགས་ཞེས་གསུངས་སོ་)དང་། བདུན་ཕྲག་རྩ་དྲུག་པ་ལ་སྐྱེ་བ་མངོན་པར་གྲུབ་པ་ཞེས་པའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་སེམས་ཀྱི་དྲན་པ་ཡང་ཅུང་ཟད་གསལ་བ་ཞིག་འབྱུང་ལ། དེ་ནས་ཟླ་བ་བདུན་པ་ལ་བདུན་ཕྲག་ བཞི་ཡོད་པ་དེ་དག་གོང་གི་སྟེང་དུ་བརྩེགས་པའི་བདུན་ཕྲག་རྩ་བདུན་ནས་རྩ་བརྒྱད་རྩ་དགུ་སུམ་ཅུའི་བར་དུ་རིམ་བཞིན་དུ་རླུང་སྨན་ཡོན་ཆེན་པོ་དང་། མེ་ཏོག་འཛིན། མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ། ལྕགས་ཀྱི་སྒོ་ཞེས་པ་བཅས་ཀྱི་བྱེད་པས་སྔར་ཇི་ལྟར་ཆགས་པ་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་གསལ་ཞིང་ཆ་ཤས་ཕྲ་མོ་རྣམས་ཀྱང་གྲུབ་སྟེ་ཡོངས་སུ་ཛོགས་པར་འགྱུར་རོ། ། ཟླ་བ་བརྒྱད་པ་ལ་ཕྱི་མའི་ཞག་ལྔ་ཡར་བསྣན་པས་བདུན་ཕྲག་ལྔ་ཡོད་པ་དག་གོང་གི་སྟེང་དུ་བརྩེགས་པའི་བདུན་ཕྲག་སོ་གཅིག་ནས་སོ་ལྔའི་བར་དུ་མེ་ཏོག་སྡུད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་རླུང་གི་ནུས་པ་གཅིག་པུས་ཚིགས་ཟིན་པའི་ལུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཐམས་ཅད་ཆེས་ཆེར་འཕེལ་བར་བྱེད་ལ་དུས་འདིའི་སྐབས་སུ་མའི་ཁ་ཟས་བཅུད་ཆེ་ཆུང་གི་དབང་གིས་མ་དང་བུ་གཉིས་ཐེངས་རེས་མོས་ཀྱིས་གཟི་མདངས་འཕོ་བ་སྟེ། སྐབས་འགར་མ་གཟི་མདངས་ཆེ་ལ་བུ་གཟི་མདངས་ཆུང་བ་དང་། སྐབས་འགར་བུ་གཟི་མདངས་ཆེ་ལ་མ་གཟི་མདངས་ཆུང་བ་བཅས་མ་བུ་ཕན་ཚུན་གཟི་མདངས་འཕོ་རེས་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞིང་དུས་དེར་ཕལ་ཆེར་བཙའ་བའི་སྐབས་སུ་བབ་མེད་མོད། འོན་ཀྱང་རྐྱེན་འགའ་ཞིག་གིས་བཙས་པ་ཡང་སྲིད་པས་གལ་ཏེ་མ་གཟི་མདངས་ཆེ་བའི་སྐབས་སུ་བཙས་ན་མ་འཚོ་ཡང་བུ་འཆི་བ་དང་། བུ་གཟི་མདངས་ཆེ་བའི་སྐབས་སུ་བཙས་ན་བུ་འཚོ་ཡང་མ་འཆི་བ་དག་འབྱུང་བ་མ་ཟད་སྐབས་འདིར་མངལ་གནས་ཀྱི་ལུས་ཅན་དེའི་དབང་གིས་མ་ལ་ལུས་སྐྲངས་པ་སོགས་ཀྱི་ནད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བས་དེ་དག་གསོ་བའི་ཐབས་མན་རྒྱུད་ཀྱི་མོ་ནད་གསོ་བའི་སྐབས་དང་བསྡུས་པ་རྩ་འགྲེལ་སོགས་ལས་རྒྱས་པར་བསྟན་པས་དེར་ཤེས་པར་བྱའོ། །3.རྫོགས་པའི་དུས་བསྟན་པ་ནི། ཟླ་བ་དགུ་པ་བདུན་ཕྲག་སོ་དྲུག་ནས། ། མངོན་པར་མི་དགའ་སྐྱོ་བའི་འདུ་ཤེས་འབྱུང་། ། སོ་བདུན་པ་ལ་ལོག་པའི་འདུ་ཤེས་སྐྱེ། སོ་བརྒྱད་མགོ་མཇུག་ལོག་སྟེ་མངལ་ནས་འབྱིན། ། འོན་ཀྱང་ཁྲག་ཟགས་པ་ན་འཕེལ་མི་འགྱུར། ། མངལ་རྒྱས་ཟླ་བ་ཚང་ཡང་བཙའ་བར་དཀའ། ། རླུང་གིས་དཀུ་བཀབ་ཟླ་བ་ཚང་ཡང་འགོར། ། ཞེས་པ་སྟེ། ཟླ་བ་དགུ་པ་ནས་ཞག་ལྔ་གོང་དུ་བཅད་པའི་འཕྲོས་བདུན་ཕྲག་གསུམ་ལྷག་ཙམ་ཡོད་པ་དག་གོང་གི་སྟེང་དུ་བསྣན་པའི་བདུན་ཕྲག་སོ་དྲུག་པའི་ཉིན་ཞག་དང་པོ་ནས་བཟུང་མངལ་གནས་ཀྱི་བྱིས་པ་དེ་རང་གི་གནས་ལ་མི་གཙང་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། དྲི་མི་ཞིམ་པའི་འདུ་ཤེས། མངོན་པར་མི་དགའ་བའི་འདུ་ཤེས་ཏེ་ཡོངས་སུ་སྐྱོ་བའི་འདུ་ཤེས་བཞི་ཡིད་ལ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། ། བདུན་ཕྲག་སོ་བདུན་པ་ལ་གནས་གཞན་དུ་འཕོ་བར་འདོད་ནས་མགོ་མཇུག་ལོག་པའམ་ཕྱིར་ཕྱོགས་པའི་འདུ་ཤེས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། ། བདུན་ཕྲག་སོ་བརྒྱད་པར་ཐོག་མའི་རྐྱེན་ཞེས་པའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས་མགོ་མཇུག་སྒྱུར་བའམ་ལོག་སྟེ་མངལ་གྱི་ཕུགས་ནས་ཕྱིར་འབྱིན་ཅིང་བཙའ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པར་འགྱུར་རོ། ། འོན་ཀྱང་འདིར་བཙའ་བར་མི་ནུས་པའི་རྒྱུ་གསུམ་ཡོད་དེ་བྱིས་པ་དེ་ཉིད་མངལ་དུ་གནས་པའི་རིང་མའི་ལུས་ནས་ཁྲག་མང་དུ་ཟགས་པའི་རྐྱེན་བྱུང་ན་དེས་མངལ་གནས་ཀྱི་ལུས་ཁམས་འཕེལ་བར་མི་ནུས་པ་དུས་སུ་བཙའ་མི་ཐུབ་པ་དང་། ཡང་ན་མངལ་གནས་ཀྱི་ལུས་འཚོ་ཆེས་ཏེ་ཆེར་རྒྱས་པ་ན་ཟླ་བའི་གྲངས་ཚང་ཡང་བཙའ་དཀའ་བ་དང་། འགྲེལ་ཆེན་དག་ཏུ་བུད་མེད་དེའི་ལུས་ཧ་ཅང་འཚོ་ཆེས་པས་མངལ་གྱི་སྒོ་ཆེར་རྒྱས་པར་འགྱུར་བས་ཟླ་བ་དགུ་ཚང་ཡང་བཙའ་དཀའ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། ། ཡང་ན་ཐུར་སེལ་རླུང་གིས་དཀུའམ་མངལ་གྱི་སྒོ་ནས་བཀག་པ་ན་ཟླ་བ་དགུ་ཡི་གྲངས་ཚང་ཡང་ཕྱིར་བཙའ་རུ་མི་འདོད་པར་ནང་དུ་འགོར་བ་བཅས་དེ་ལྟར་རྐྱེན་གསུམ་པོས་གེགས་བྱས་ཏེ་བྱིས་པ་དུས་སུ་བཙའ་བར་མི་ནུས་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དོ། ། སྙིང་པོ་བསྡུས་པ་ལས། ཟླ་དགུ་འདས་ནས་སྣུམ་བཅས་པའི། ། འབྲས་ཆེན་ཤ་ཁུ་བླུད་པ་བསྔགས། ། སྣུམ་མང་ནས་ཐུག་སྦྱིན་པའམ། ། སྔར་བཤད་པ་ཡི་འཇམ་རྩི་བཏང་། ། དེ་ཉིད་ལ་བཅུག་རས་བལ་ནི། ། མཚན་མར་རྟག་ཏུ་གཞུག་པར་བྱ། ། རླུང་འམ་འོ་མ་སྐོལ་བའི་ཆུ། ། གྲང་བས་ཉིན་རེ་བཀྲུས་ན་ཕན། ། བློ་དགུ་ཕན་ཆད་ལུས་ལ་ནི། ། སྣུམ་མེད་པར་ནི་མི་བཞག་གོ ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་ཚེའམ་དེའི་གོང་ནས་ལག་ལེན་དེ་དག་བྱ་བ་དང་། ཡང་ན་རྟག་ཏུ་ལྟེ་བ་དང་། ཆུ་སོ། བརླ་ནང་སོགས་སུ་ཞུན་མར་བྱུག་ན་སྐྱེ་བའི་ཚེ་རླུང་འཇོམས་ཤིང་སྐྱེ་སླ་ལ་ཟུག་ཆུང་བ་ཡིན་ནོ། །ུང་འཇོམས་ཤིང་སྐྱེ་སླ་ལ་ཟུག་ཆུང་བ་ཡིན་ནོ། །)
Dictionaries/chos rnam kun btus/150 + (1.རྒྱུད་སྟོད་གྲྭ་ཚང་ནི། རྗེ་ཀུན་དགའ་དོན་གྲ … 1.རྒྱུད་སྟོད་གྲྭ་ཚང་ནི། རྗེ་ཀུན་དགའ་དོན་གྲུབ་ཀྱིས་རབ་བྱུང་བརྒྱད་པའི་ཤིང་རྟ་(1474)ལོར་རྒྱུད་ཀྱི་བཤད་པ་བཙུགས་པ་ནས་དཔལ་ལྡན་སྟོད་རྒྱུད་གྲྭ་ཚང་དུ་གྲགས་པ་འདི་ཉིད་ཆགས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ནས་འདུས་ཚོགས་ཀྱང་ཇེ་འཕེལ་དུ་སོང་། དུས་དེར་བྱམས་པ་གླིང་དང་ཆུམས་མདའ་སོགས་སུ་བཞུགས་ཤིང་། རྗེ་ཀུན་དགའ་དོན་གྲུབ་ཀྱི་སྐུ་ཚེའི་སྨད་ཙམ་ལ་ལྷ་སའི་སྐྱིད་ཆུ་རྒྱས་ནས་ཆུ་ལོག་གི་ཉེན་ཁ་ཆེན་པོ་བྱུང་ནས་སྡེ་པ་སྐྱིད་ཤོད་པས་རྗེ་ཀུན་དགའ་དོན་གྲུབ་ཆུ་བཟློག་ཏུ་ཕེབས་དགོས་ཚུལ་ཞུས་པ་ལྟར་ཆུ་བཟློག་མཛད་པར་ཕན་ནུས་མངོན་གསལ་ཐོན་ཏེ་ལྷ་སའི་གྲོང་མི་ཁྲི་སྟོང་མང་པོ་སྲོག་གི་འཇིགས་པ་ལས་སྐྱབས་པའི་ལེགས་འབུལ་དུ་རྒྱུད་སྟོད་ལྷ་སར་ཕེབས་སྐབས་ཀྱི་བཞུགས་གནས་སུ་ར་མོ་ཆེའི་འདུ་ཁང་དེ་ཕུལ་སྐད།། འདི་གར་ཐོས་བསམ་མཛད་པ་པོ་ནི་དབུས་གཙང་མདོ་ཁམས་སོགས་ནས་ཕེབས་པའི་གྲྭ་རྒྱུན་ཐོས་བསམ་སློབ་གཉེར་དོན་དུ་གཉེར་བ་རྣམས་ཡིན། ཁོང་རྣམས་ཐོག་མར་གྲྭ་ས་ཆེན་པོ་གསུམ་(སེ་འབྲས་དགེ་གསུམ)་གང་རུང་དུ་སྒྲིག་ཞུགས་གནང་ནས་གཞུང་ཆེན་བཀའ་པོད་ལྔར་སྦྱངས་པ་མཐར་ཕྱིན་གནང་སྟེ་ཐུན་མོང་ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པ་ལ་ལེགས་པར་བསླབས། དེ་ནས་རྒྱུད་གྲྭར་འབྲས་བུ་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་མན་ངག་མཐར་ཐུག་རྣལ་འབྱོར་བླ་ན་མེད་པའི་རྩ་རྒྱུད་ཀྱི་དོན་རང་རང་བཤད་རྒྱུད་ཀྱིས་གསལ་བར་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་པཎ་གྲུབ་ཀྱི་གཞུང་རྣམ་དག་རྣམས་ལ་འཆད་ཉན་གྱིས། གསང་སྔགས་སྒྲས་ཟིན་ཙམ་མ་ཡིན་པར་དགོངས་པ་ཅན་གྱི་གཞུང་ཚིག་གིས་ངེས་དོན་གྱི་སྙིང་པོ་སྦས་ཏེ་བསྟན་པ་རྣམས་ལ་སྒྲོ་འདོགས་ལེགས་པར་བཅད་དེ་རྒྱུད་སྡེ་རྒྱ་མཚོའི་ཚིག་དོན་ལ་མི་འཇིགས་པའི་གདེངས་ཐོབ་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱུད་སྡེའི་སྙིང་པོ་ཉམས་བཞེས་གནང་གི་ཡོད། རྒྱུད་སྟོད་གྲྭ་ཚང་གི་སྒྲིག་གཞིའི་མི་སྣའི་ཁོངས་སུ་མཁན་པོ་དང་། བླ་མ་དབུ་མཛད། བྱང་འདྲེན་ཆེ་མོ། རྒྱུད་གཞུང་བྱང་འདྲེན། དགེ་སྐོས། བླ་མ་དཀོན་གཉེར། བླ་མ་ཞལ་བལྟ་བ། ལག་བདེ་དབུ་མཛད། ཚོགས་འདུ་བ་སྟེ་ལས་སྣེ་ཐོན་ཟིན། ཕྱག་མཛོད་སོགས་ཡོད། དེ་དག་གི་གནང་སྒོ་ནི་མཁན་པོས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་གཙོ་འགན་བཞེས་རྒྱུ་དང་། བླ་མ་དབུ་མཛད་ཀྱིས་སྒྲིག་ལམ་གནོན་འདོམས་དང་ཚོགས་འདུའི་འགོ་མཛད་རྒྱུ། བྱང་འདྲེན་གྱིས་འདོན་ཆོས་ཁག་གི་དབུ་བསྐུལ་དང་རྟ་འདུར་དབྱངས་སོགས་འཐེན་གཏོང་གནང་རྒྱུ། དགེ་སྐོས་ཀྱིས་རྒྱུན་གཏན་གྱི་སྒྲིག་ལམ་གནོན་འདོམས་ཐོག་རང་ཐག་མ་ཆོད་པ་རྣམས་བླ་མ་དབུ་མཛད་ལ་དགོངས་སྐོར་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ཚོགས་སུ་སྐྱབས་ཞུ་དང་སྙན་སེང་། གྲོང་ཆོག་གཏོང་རྒྱུ་སོགས་གནང་དགོས། རྒྱུད་གཞུང་བྱང་འདྲེན་གྱིས་བྱང་འདྲེན་ཆེ་མོ་ཚོགས་སུ་ཕེབས་མེད་ན་འདོན་པ་སྐུལ་རྒྱུ་དང་། བྱང་འདྲེན་ཆེ་མོའི་ཕྱག་རོགས་ཞུ་རྒྱུ། ཕྱག་མཛོད་ལྔ་པོས་གྲྭ་ཚང་གི་དཔལ་འབྱོར་འདུ་འགོད་ཀྱི་འགན་འཁུར་རྒྱུ། ཆབ་རིལ་དང་། ཆོས་ར་དཀོན་གཉེར་གྱིས་དགེ་སྐོས་ཀྱི་ཕྱག་གཡོག་ཞུ་རྒྱུ། ཞལ་བལྟ་བས་ལག་བདེ་(ཇ་ཐུག་ཞུ་མཁན་)ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔའི་འགོ་བྱེད་རྒྱུ་སོགས་ཡིན། གྲྭ་ཚང་གི་འོག་ཏུ་ཨ་མདོ་དང་། མི་ཉག རོང་པོ། ཕུ་ཁང་། གྲགས་པ་བཅས་ཁང་ཚན་ལྔ་ཡོད་པར་ཁང་ཚན་སོ་སོར་ཡང་ཁང་ཚན་དགེ་རྒན་རེ་དང་མི་ཚན་དགེ་རྒན་རེ་ཡོད། ལས་སྣེ་ཆེ་གྲས་བསྐོ་གཞག་དང་གྲྭ་ཚང་གི་ལས་དོན་གལ་ཆེའི་རིགས་ཚོགས་འདུ་བ་སྟེ་ལས་སྣེ་ཐོན་ཟིན་རྣམས་ཚོགས་འདུ་འཚོགས་ནས་གྲོས་བསྡུར་བྱས་རྗེས་བླ་མ་དབུ་མཛད་ཀྱིས་ཐག་གཅོད་གནང་དགོས་པ་ཡིན། གདན་ས་གསུམ་པོ་གང་རུང་ཞིག་ལ་སྒྲིག་ཞུགས་ཟིན་ནས་གཞུང་ཆེན་བཀའ་པོད་ལྔ་བརྒལ་བརྟག་ལེགས་པར་ཟིན་པའི་དགེ་བཤེས་དང་། ཡང་ན་གདན་སར་བཞུགས་ནས་མཚན་ཉིད་ལ་སྦྱངས་པ་མ་གནང་ཡང་རྒྱུད་དོན་ལ་སྦྱངས་བརྩོན་གནང་འདོད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན་རྒྱུད་གྲྭར་ཞུགས་ཆོག་པ་ཡིན་ཞིང་ཁོང་ཚོར་བསྐྱེད་རིམ་པ་ཞེས་ཟེར་ཞིང་། མཁན་པོ་དང་། བླ་མ་དབུ་མཛད། དགུན་ཆོས་དགེ་སྐོས་རྣམས་དགེ་བཤེས་ཀྱིས་གནང་དགོས་ལ། བྱང་འདྲེན་ཆེ་མོ་དང་། དགེ་སྐོས་གཞན་གཉིས་བསྐྱེད་རིམ་པས་གནང་དགོས། དགེ་སྐོས་བྱས་ཟིན་པའམ་ཡང་ན་དགེ་སྐོས་བླུས་པ་(གཏོང་སྒོ་བཏང་ནས་དགེ་སྐོས་བྱེད་མི་དགོས་པ་)རྣམས་ལ་ལས་སྣེ་ཐོན་ཟིན་ཞེས་དམིགས་བསལ་གནས་ར་འགའ་མ་གཏོགས་རྒྱུན་གཏན་ཚོགས་ལ་ཕེབས་མི་དགོས། གཞིས་ཁག་གི་སྡེ་པ་(གཞིས་ཀ་བླ་མ་ཟེར་)རྣམས་ཕྱག་མཛོད་ཁང་ནས་བསྐོ་གཏོང་བྱེད་ཅིང་། ཕྱག་མཛོད་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་འགྲོ་སྟངས་ཅུང་མཁས་པ་ཞིག་འོས་འཛུགས་བྱས་ཏེ་ཁང་ཚན་རེ་ནས་གྲྭ་པ་འགའ་ཞིག་རེ་བསྡུས་ཐོག་མགོན་པོར་ཟན་བརྟག་ཕུལ་རྗེས་མི་ལས་འགན་འཁུར་བྱེད་དགོས་པ་དང་། ཕྱག་མཛོད་མི་ལྔ་ནས་མི་གསུམ་ལྷ་སར་གཏན་བཞུགས་དང་མི་གཅིག་གཙང་སྲིད་གཞིས་སྡོད། གཅིག་གིས་ཆོས་ཐོག་གཉེར་པ་བྱེད་དགོས། འགན་འཁུར་དུས་ཚོད་ལོ་ལྔ་རེ་ཡིན་པ་དེའི་རིང་ཕྱག་མཛོད་འཁྱུར་ནས་རྩིས་སྤྲོད་མ་ཟིན་བར་གྲྭ་ཚང་དང་འདོད་པ་གཅིག་ལྟ་བུ་ཡིན། ཕྱག་མཛོད་ཟུར་པར་ལས་སྣེ་ཐོན་ཟིན་གྱི་དམིགས་བསལ་མེད། འོན་ཀྱང་སྐབས་རེ་ལས་སྣེ་ཐོན་ཟིན་གྲས་ནས་ཕྱག་མཛོད་བྱེད་མཁན་ཡང་ཡོད། ཕྱག་མཛོད་ཁང་ནི་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པའི་སྐུ་དུས་སུ་གསར་འཛུགས་གནང་ཞིང་། དེའི་གོང་རྒྱུད་པའི་དཔལ་འབྱོར་དོ་དམ་དེ་བླ་བྲང་ཞེས་མཁན་པོ་ནས་གནང་སྲོལ་ཡོད་པར། བར་སྐབས་ཤིག་གཏོང་སྒོ་གཏོང་ཕྱོགས་དང་། སྤྱི་འཇོག་སོགས་ཀྱི་ཐད་འཐུས་སྒོ་ཚང་པོ་ཞིག་མ་བྱུང་སྟབས་མཁན་པོ་དང་བླ་མ་དབུ་མཛད་བར་ཐུགས་མ་མཐུན་ནས་གཞུང་གཏུགས་བྱས་པར་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པས་བཀའ་བཅད་གནང་དོན་དུ་མཁན་པོ་དང་བླ་མ་དབུ་མཛད་ལ་སྐལ་འཕར་འོས་འཚམས་ལས་རྒྱུད་གྲྭའི་དཔལ་འབྱོར་འདུ་འགོད་རྣམས་ཕྱག་མཛོད་ཁང་གསར་བཙུགས་ཀྱིས་ཁང་ཚན་ལྔ་པོ་སོ་སོ་ནས་མི་རེ་བསྐོ་གཏོང་བྱས་པ་དེ་ཚོས་ཕྱག་མཛོད་ཀྱི་འགན་འཁུར་ལོ་ལྔ་རེ་བྱེད་དགོས་པའི་རིང་ཕྱག་མཛོད་ཁང་དུ་གཏན་སྡོད་བྱ་དགོས་པ་ལས་རང་ཤག་ཏུ་བསྡད་མི་ཆོག་པ་དང་། བཟའ་བཏུང་ཚང་མ་ཕྱག་མཛོད་ཁང་རང་ནས་བྱེད་དགོས།ཕྱག་མཛོད་ཀྱི་ལས་འགན་གཙོ་བོ་ནི་ཆོས་གཉིས་དང་། ཆོས་ཐོག་ཁག་གི་གཏོང་རྩ་སྐྱེད་འབབ་གཏོང་བསྡུ། རྒྱུན་ཚོགས་དང་ཆོས་ཐོག་སོ་སོའི་གཏོང་སྒོ་གཏོང་རྒྱུ། ཆོས་ཕོགས་རྒྱག་རྒྱུ་སོགས་དཔལ་འབྱོར་འདུ་འགོད་ཀྱི་ལས་ཀ་རྣམས་བྱེད་དགོས་ཀྱི་ཡོད། ཕྱག་མཛོད་གསར་པའི་འོས་མི་རྣམས་མགོན་པོའི་མདུན་ཟན་བརྟག་ཞུས་ནས་གང་དོན་པ་དེར་བསྐོ་གཞག་བྱས་རྗེས་གསར་པ་དེས་ལས་འཁུར་བླངས་པ་དང་རྙིང་པ་རྣམས་བདེ་གསལ་ཞེས་པའི་ཁང་པ་དེར་སྤོ་སྡོད་ཀྱིས་རྩིས་སྤྲོད་མ་ཟིན་པར་ཕྱག་མཛོད་ཁང་དང་སྐྱིད་སྡུག་གཅིག་བྱེད་དགོས་ཤིང་། ཕྱག་མཛོད་རྩིས་སྤྲོད་ཟིན་རྗེས་རང་ཤག་ཏུ་བསྡད་ཆོག་པ་ཡིན་འདུག རྒྱུད་གྲྭར་ཞུགས་དུས་རྒྱུད་ཆས་དགེ་རྒན་དང་། སྙན་སེང་དགེ་རྒན། ཁྲིད་མཁན་དགེ་རྒན། དཔེ་ཆའི་དགེ་རྒན་བཅས་ཡོད་དགོས་ཤིང་། རྒྱུད་ཆོས་དགེ་རྒན་ནས་ཞྭ་གོས་ལྷམ་སོགས་རྒྱུད་ཆས་རྣམས་ག་སྒྲིག་དགོས་པ་སྟེ། རྒྱུད་གྲྭར་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ་རྒྱུད་ཆས་ཞེས་གཟན་གཤམ་སྟོད་འགག་སོགས་གྲྭ་པ་སྤྱི་མཚུངས་ཐོག་ད་དུང་ཆབ་བླུག་གཟེར་བྱེད་ཤིང་གི་རལ་གྲི་དང་། རྒྱུད་གི། ཆབ་བླུག་གི་འདོགས་ལུང་ལ་ལྕགས་ཀྱི་ཐེལ་ཙེ་ཆུང་ངུ་ཞིག རྒྱབ་འཇོག་དང་མདུན་འཇོག་ཅེས་རྩམ་སྣོད་ཚོགས་ཁུག་གཉིས། གདིང་བ། འབོག་ཐགརྒྱུད་ཕོར། ཞྭ་མོ་རྩེ་ཞྭ། ཟླ་གམ། དགེ་སློང་ཚོར་ཆོས་གོས་སོགས་དགོས་པ་ཡིན་ལ། ལོ་རེ་རྒྱུད་ཆོས་རྒྱུག་སྤྲོད་ཅེས་གྲྭ་བགྲེས་གཞོན་དབྱེར་མེད་ཀྱི་རྒྱུད་ཆས་ལ་མཁན་པོ་དང་། བླ་མ་དབུ་མཛད། དགེ་སྐོས་བཅས་ནས་ཞིབ་བཤེར་ཐེངས་རེ་གནང་སྲོལ་ཡོད། གཞན་ཡང་སྙན་སེང་དགེ་རྒན་གྱིས་བྱ་སྤྱོད་ཚུལ་མཐུན་བྱ་རྒྱུའི་ཁག་ཐེག་བྱེད་དགོས་པ། ཁྲིད་དགེ་རྒན་གྱིས་སྒྲིག་ལམ་ཀུན་སྤྱོད་སློབ་སྟོན་བྱེད་དགོས། དཔེ་ཆའི་དགེ་རྒན་གྱིས་འདོན་ཆོས་རྟ་འདུར་དབྱངས་སོགས་བསླབ་དགོས་པ་ཡིན། དགེ་རྒན་ནི་རྒྱུད་དུ་ཞུགས་ནས་ལོ་བཞི་ཡན་ཕྱིན་པ་ཞིག་གིས་བྱེད་དགོས་ལ་གསར་ཞུགས་མ་བྱས་གོང་སྙན་སེང་དགེ་རྒན་དེས་གཟའ་འཁོར་གསུམ་གྱི་ནང་མཁན་པོར་སྙན་སེང་ཐེངས་གསུམ་འབུལ་དགོས། རྒྱུད་དུ་ཞུགས་པའི་ཆ་རྐྱེན་འཛོམས་མེད་ཚེ་སྙན་སེང་གསུམ་པ་མ་ཕུལ་གོང་སྙན་སེང་འཐེན་ཆོག ཚོགས་སུ་གདིང་བ་བཏིང་བའི་ཉིན་ནས་རྒྱུད་པའི་གྲས་སུ་ཚུད་པ་ཡིན། དེ་མིན་རྒྱུད་སྟོད་ཀྱི་སྒྲིག་ལམ་དང་ཆོས་ཐོག་གི་སྐོར་སོགས་ཞིབ་པ་《རྒྱུད་སྟོད་ཀྱི་སྒྲིག་ཡིག་གསེར་གྱི་ཐེམ་སྐས་》དང་། ཕུར་ལྕོག་ངག་དབང་བྱམས་པས་མཛད་པའི་《གྲྭ་ས་ཆེན་པོ་བཞི་དང་རྒྱུད་པ་སྟོད་སྨད་ཆགས་ཚུལ་》སོགས་ལ་གསལ།2. སྨད་རྒྱུད་གྲྭ་ཚང་ནི། རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་དངོས་སློབ་འཕྲིན་ལས་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་བུ་ཆེན་བཞིའི་ཡ་གྱལ་རྗེ་བཙུན་ཤེས་རབ་སེང་གེས་དངོས་སུ་འཆད་ཉན་གྱི་རྒྱུན་འཛུགས་པར་མཛད་པ་སྟེ། རབ་བྱུང་བདུན་པའི་ས་ཕག་(1419)ལོར་རྗེ་ཙོང་ཁ་པས་འགྲེལ་པ་བཞི་སྦྲགས་ཀྱི་གླེགས་བམ་ཕྱག་ཏུ་བསྣམས་ནས་ཁྱེད་ཅག་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁྲོད་ན་དཔལ་གསང་བ་འདུས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་བཤད་སྲོལ་འཛིན་ནུས་པ་སུ་ཡོད་ཅེས་བཀའ་ལན་འགའ་ཞིག་སྩལ་བ་ན། མཁས་པ་གཞན་སུས་ཀྱང་ཞལ་གྱིས་བཞེས་མ་ནུས་པའི་ཚེ་རྗེ་ཤེས་རབ་སེང་གེས་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པར་མཛད་པས་རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་ཤིན་ཏུ་དགྱེས་ཏེ་གསང་བ་འདུས་པའི་གསེར་སྐུ་དང་། འགྲེལ་པ་བཞི་སྦྲགས་ཀྱི་གླེགས་བམ། ཆོས་རྒྱལ་གྱི་ཞལ་འབག འཆམ་གོས། དབྱུག་ཏོ། ཞགས་པ་སོགས་གནང་ནས་སྔགས་ཀྱི་བསྟན་པའི་བདག་པོར་མངའ་གསོལ། དེ་ནས་ལོ་ཤས་རྗེས་གསང་ཕུ་མཐོང་སྨོན་གྲྭ་ཚང་གི་བླ་མའི་མཛད་འཁུར་དེ་རྗེ་དགེ་འདུན་གྲུབ་ལ་གཏད་དེ་རྗེ་ཤེས་རབ་སེང་གེ་ཉིད་གཙང་ཤོབ་སྟོད་ལྷུན་པོ་རྩེར་བྱོན་པས་སི་ཏུ་བསོད་ནམས་དཔལ་དང་བདག་མོ་ཤཱཀྱ་དཔལ་གྱིས་སྦྱིན་བདག་མཛད་དེ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་ཕྱག་ལེན་བཞིན་སྒྲུབ་དཀྱིལ་བཞེངས་མཆོད་དང་གསང་བ་འདུས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་བཤད་རྒྱུན་བཙུགས། སྲིད་རིན་ཆེན་རྩེ་པས་སྦྱིན་བདག་མཛད་དེ་སྲིད་གཞུང་དུ་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ཞེས་པའི་གྲྭ་ཚང་བཏབ་པས་གཙང་གི་སྲད་རྒྱུད་ཅེས་རྒྱུད་སྟོད་རྙིང་པར་གྲགས་པ་བྱུང་། ལྷུན་པོ་རྩེའི་བླ་རབས་བཞི་པ་འཕགས་འོད་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་སོགས་ཀྱིས་ཆོས་ཞུས་ཤིང་ཞབས་ལ་གཏུགས་པར་ཆོས་རྒྱལ་གྱི་ཞལ་འབག་དང་། འཆམ་གོས་སོགས་ཀྱང་རྟེན་དུ་བསྩལ། སྲད་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་དུ་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གསང་བ་འདུས་པའི་འཆད་ཉན་འཛུགས་པར་མཛད་ནས་འདུལ་ནག་དཔལ་ལྡན་བཟང་པོ་འཆད་ཉན་པར་བསྐོ་གཞག་མཛད་དེ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པས་གནང་བའི་འགྲེལ་པ་བཞི་སྦྲགས་ཀྱི་གླེགས་བམ་བསྩལ། དེ་ནས་དབུས་ཕྱོགས་སུ་ཕེབས་ཏེ་ཆུ་གླང་( 1433 ) ལོར་དགའ་ལྡན་དུ་རྒྱུད་ཀྱི་འཆད་ཉན་བཙུགས་པར་དབུས་ཀྱི་རྒྱུད་སྨད་ཅེས་སུ་གྲགས། དེ་ནས་བཟུང་རྗེ་ཤེས་རབ་སེང་གེ་དཔོན་སློབ་རྣམས་ཕྱོགས་ཕྱོགས་སུ་ཆོས་བར་བཏེགས་ནས་དབྱར་སོས་གཉིས་རྒྱུད་འགྲེལ་གྱི་བཤད་པ་དང་། སྟོན་དུས་གསང་བ་འདུས་པའི་རྫོགས་རིམ་རིམ་ལྔ་གདན་རྫོགས་ཀྱི་དམར་ཁྲིད་དང་། སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་གི་ཁྲིད། ནཱ་རོ་ཆོས་དྲུག འཁོར་ལོ་སྡོམ་པའི་རྫོགས་རིམ་རྣལ་འབྱོར་ཆེན་པོའི་ཁྲིད། དེའི་རྫོགས་རིམ་རིམ་པ་ལྔའི་ཁྲིད། རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་ཀྱི་རྫོགས་རིམ་རྣལ་འབྱོར་བཞིའི་ཁྲིད་རྣམས་འདེབས་པར་མཛད་པ་འདི་རྣམས་ལ་ཁྲིད་ཆེན་དྲུག་ཏུ་གྲགས་པ་དང་། དེའི་སྟེང་འཁོར་ལོ་ཆེན་པོའི་རྫོགས་རིམ་གྱི་ཁྲིད་དང་། གསང་འདུས་ཡེ་ཤེས་ཞབས་ལུགས་ཏེ་འཇམ་དཔལ་རྡོ་རྗེའི་རིམ་གཉིས་ཀྱི་ཁྲིད་བསྣན་ནས་ཁྲིད་ཆེན་བརྒྱད་དུ་ཡང་གྲགས་པ་དེའི་སྟེང་བྱང་ཆུབ་ལམ་གྱི་རིམ་པའི་ཁྲིད་དང་། དབུ་མ་ཐལ་འགྱུར་བའི་ལྟ་ཁྲིད་ཀྱང་འདེབས་པར་མཛད། དེ་ལྟར་ལོ་བཅུ་གསུམ་བསྐྱངས་ནས་རྒྱུད་ཀྱི་འཆད་ཉན་སྦྱིན་པ་དཔལ་ལ་གཏད་དེ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པས་གནང་བའི་གསང་འདུས་ཀྱི་གསེར་སྐུ་དེ་རྒྱུད་སྨད་གྲྭ་ཚང་གི་རྟེན་དུ་གནང་། རྗེ་ཤེས་རབ་སེང་གེ་འདས་རྗེས་དེའི་ཕྱག་སྲོལ་ཉམས་པ་མེད་པར་རྒྱུད་ཆེན་སྦྱིན་པ་དཔལ་དང་གྲགས་བཟང་སོགས་ཀྱིས་བསྐྱངས་ཏེ་ལོ་ལྟར་ཆོས་བར་བཏེགས་སྲོལ་ཡང་རབ་བྱུང་བཅུ་དྲུག་པའི་ས་ཕག་(1959)ལོ་བར་ཡོད། སྔོན་དུས་གནས་གཞི་གཙོ་བོ་དགའ་ལྡན་དུ་ཡིན་འདུག་ཀྱང་། སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བཅུ་དྲུག་པའི་སྨད་ནས་གནས་གཞི་ལྷ་སར་ཆགས་པ་ཡིན་སྐད། འགའ་ཞིག་གི་གསུང་སྲོལ་ལ་ལྷ་ས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ནུབ་ངོས་སྡེ་དཔོན་དགའ་བཞི་བའི་ཁང་པ་རྡོ་རིང་ཞེས་པ་དེ་རྒྱུད་སྨད་འདུས་ཚོགས་བཞུགས་པ་རྗེས་སུ་ད་ལྟའི་རྒྱུད་ཁང་དུ་གཞི་ཕབ་སྐད་འདུག་ཀྱང་ཡིག་ཆ་མ་མཐོང་། ཡང་རེ་འགས་ལྷ་སའི་ཀླུ་སྦུག་སེང་གེ་ཤག་ཅེས་པ་དེ་ཐོག་མར་རྒྱུད་སྨད་ཀྱི་འདུ་ཁང་ཡིན་པ་དེ་ནས་ད་ལྟའི་རྒྱུད་ཁང་དུ་སྤོས་ཟེར་ཡང་ངག་འགྲོས་ཙམ་ཡིན། ད་ལྟའི་རྒྱུད་ཁང་ལྕང་ལོ་ཅན་ནི་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པའི་ནང་དགའ་ལྡན་ཁྲི་ཐོག་ལྔ་བཅུ་པ་བྱ་བྲལ་དགེ་འདུན་ཕུན་ཚོགས་རྒྱུད་སྨད་ཀྱི་མཁན་པོ་གནང་སྐབས་བདེ་ཆེན་གསང་སྔགས་མཁར་གྱི་རྒྱུད་སྨད་ཆོས་ཐོག་འདུ་ཁང་དང་། ལྷ་སའི་རྒྱུད་སྨད་འདུ་ཁང་གསར་རྒྱག་མཛད་ཅེས་རྣམ་ཐར་དུ་གསལ་ཞིང་། རྒྱུད་སྨད་ལྷ་སར་གཏན་བཞུགས་གནང་ཡུལ་རྒྱུད་ཁང་ལྕང་ལོ་ཅན་གྱི་འདུ་ཁང་ཀ་བ་བཞི་བཅུ་ཞེ་གཉིས་(ཀ་རིང་བཞི་ཚུད་)གཙང་ཁང་ཐོག་ས་གསུམ་ལོན་པའི་ཀ་རིང་བརྒྱད་དང་ཀ་ཐུང་བརྒྱད་ཅན་ཡོད་པའི་ཤར་ངོས་མགོན་ཁང་ཀ་བ་དགུ། གཙང་ཁང་གི་ཐོག་ས་གཉིས་པའི་ཞལ་རས་ལྷ་ཁང་མདུན་སྒྲོལ་མ་ལྷ་ཁང་ཀ་ཐུང་དྲུག་ཅན། གཙང་ཁང་ཐོག་ས་བཞི་པའི་སྟེང་ནུབ་ངོས་རྒྱལ་བའི་གཟིམ་ཆུང་དང་། ཤར་ངོས་མཁན་པོའི་གཟིམ་ཆུང་ལེ་ལག་དང་བཅས་པ། དབུས་སུ་སློས་བླངས་ཁང་ཀ་བ་བརྒྱད་ལྡན། འདུ་ཁང་གི་མདུན་སྒོ་མཆོར་སྟེང་རབ་གསལ་ཀ་བ་གཉིས་ཡོད་པ་ནི་ཕྱག་མཛོད་ཁང་ཡིན། གྲྭ་ཁང་སྟེང་མཆོད་པ་ཁང་དང་། ཕྱག་མཛོད་ཁང་གི་རུང་ཁང་(ཐབ་ཚང་)མཛོད་ཁང་སོགས་ཁང་མིག་བཅུ་གྲངས་སྐོར། གྲྭ་ཁང་གི་ནུབ་ངོས་ཁྲི་ཐོག་ཁང་ཞེས་སྔོན་དུས་ལྕང་སྐུ་བཞུགས་གནས་ཐོག་ཚད་བཞི་ལྡན། གྲྭ་ཁང་གི་ཤར་ལྷོར་རུང་ཁང་། གྲྭ་ཁང་གི་མདུན་དུ་རྡོ་གཅལ། དེའི་ནུབ་ངོས་ཆོས་རྭ་སོགས་དང་། གྲྭ་ཁང་གི་ཕྱི་སྒོའི་ནུབ་ངོས་སུ་གྲྭ་ཤག་ཐོག་ས་གཉིས་ལྡན་ར་སྒོར་དང་བཅས་པ་གསུམ་བཅས་ཡོད་ལ་དེ་མིན་ཁྲོམ་གཟིགས་ཁང་གི་བྱང་(དེང་སྐབས་པེ་ཅིན་ལམ་གྱི་ལྷོ་)དུ་རྒྱུད་སྨད་ཁང་གསར་ཞེས་ཁང་པ་གསུམ་ཐོག་སྒོ་ར་དང་བཅས་ཡོད། འདུ་ཁང་གི་དབུས་སུ་མཁན་པོའི་བཞུགས་ཁྲི་དང་། དེའི་གཡས་ངོས་སུ་རྗེ་ཤེས་རབ་སེང་གེའི་འདྲ་སྐུ། མཁན་ཁྲིའི་གཡས་ཀྱི་ཀ་བའི་ངོས་སུ་རྗེ་ཙོང་ཁ་པས་རྗེ་ཤེས་རབ་སེང་གེར་གནང་བའི་གསང་འདུས་ཀྱི་གསེར་(ཟངས་)སྐུ་མཐོ་གང་ཙམ་བྱིན་ཅན། གདོང་གྲལ་གྱི་ནུབ་ངོས་གྲལ་འགོར་བླ་མ་དབུ་མཛད་ཀྱི་བཞུགས་ཁྲི། གཙང་ཁང་གི་སྒོ་གཡས་གཡོན་དུ་དངུལ་གདུང་གཉིས། འདུ་ཁང་གི་གྱང་ལྡེབས་ཤར་ནུབ་ཏུ་ཡི་དམ་གྱི་བྲིས་སྐུ་སྣ་ཚོགས་དང་། གཞུང་སྒོའི་ཤར་ངོས་སུ་རྣམ་སྲས་ཀྱི་བྲིས་སྐུ་གསུམ་དང་ནུབ་ངོས་མགོན་པོ་དང་ཆོས་རྒྱལ་ཕྱི་ནང་གི་བྲིས་སྐུ། དགེ་བསྐོས་ཀྱི་ཁྲི། སེང་གཡབ་ཀྱི་ངོས་སུ་ཐུབ་དབང་། རྗེ་ཙོང་ཁ་པ། རྗེ་ཤེས་རབ་སེང་གེ་སོགས་ཀྱི་བྲིས་སྐུ། གཙང་ཁང་ནང་རྗེ་ཡབ་སྲས་གསུམ་གྱི་སྐུ་བརྙན་ཐོག་ཚད་གསུམ་ཡོད་པ་དང་། རྣམ་སྲས་སྐུ་བརྙན། དེ་མིན་སྐུ་བརྙན་ཆེ་ཆུང་དུ་མ། བཀའ་འགྱུར་སོགས་གླེགས་བམ་དུ་མ་ཀུན་དགའ་ར་བ་དང་བཅས་པ་མགོན་ཁང་ནང་འཇིགས་བྱེད་ཐོག་ཚད་ཉིས་ལྡན་གཙོ་བཞུགས་ཀྱི་གསང་བདེ་མགོན་ཆོས་ལྷ་མོ་སོགས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན། བར་ཐོག་སྒྲོལ་མ་ལྷ་ཁང་ནང་རྟེན་གཙོ་སྒྲོལ་ལྗང་གི་ལྡེབས་བྲིས་གསུང་བྱོན་མར་གྲགས་པ་དང་། ལྕང་སྐྱ་རོལ་པའི་རྡོ་རྗེའི་ཐུགས་དམ་རྟེན་བདེ་མཆོག་གི་ལི་སྐུ་སོགས་མང་པོ། ། ཐོག་ས་གསུམ་པའི་ཞལ་རས་ལྷ་ཁང་ནང་གྲུབ་དབང་བསམ་གྲུབ་རྒྱ་མཚོའི་དངུལ་གདུང་དང་འདྲ་སྐུ་སོགས། ཐོག་ས་བཞི་པའི་བློས་སླངས་ཁང་ནང་རྟེན་གཙོ་རྒྱལ་བ་བྱམས་པ་སྤྲུལ་སྐུའི་ཆ་ཆོས་ཀྱི་བཞུགས་སྟངས་ཅན་ཐོག་ཚད་མ་དང་འཁོར་ཉེ་སྲས་བརྒྱད་བཅས་ཀྱི་འཇིམ་སྐུ་དང་། རྟ་མགྲིན་ཁམས་གསུམ་ཟིལ་གནོན་དང་། འཇམ་དཔལ་ན་ག་རའི་འཇིམ་སྐུ་ཁྲུ་གང་ལྷག་ཙམ་རེ་སོགས་སྐུ་བརྙན་མང་པོ། ཀ་བའི་བར་དུ་གསེར་ཟངས་ལས་གྲུབ་པའི་གསང་འདུས་བློས་སླངས་དང་། ཙནྡན་དམར་པོ་ལས་གྲུབ་པའི་འཇིགས་བྱེད་དང་བདེ་མཆོག་གི་བློས་སླངས་བཅས་ཡོད། རྒྱུད་སྨད་གྲྭ་ཚང་གི་སྒྲིག་གཞིའི་ཐད། དབུ་འཛིན་གཙོ་བོ་མཁན་པོ་དང་། དེ་བཞིན་བླ་མ་དབུ་མཛད། བྱང་འདྲེན། དགེ་སྐོས། དཀོན་གཉེར། དུང་མཁན་བཅས་ཏེ་ལས་སྣེ་དྲུག་ཅེས་ཟེར། མཁན་པོས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་གཙོ་འགན་བཞེས་རྒྱུ་དང་། བླ་མ་དབུ་མཛད་ཀྱིས་བཅའ་ཡིག་བཞིན་སྒྲིག་ལམ་གནོན་འདོམས་དང་། གྲྭ་ཚང་ཚོགས་འདུའི་འགོ་འཛིན་སོགས་གནང་རྒྱུ། བྱང་འདྲེན་ཆེ་མོས་ཚོགས་གཞུང་དུ་འདོན་པ་རྟ་འདུར་དབྱངས་གསུམ་དང་རོལ་མོ་དཀྲོལ་རྡུང་སོགས་རྒྱུན་གཏན་དང་དམིགས་བསལ་ཆོས་ཐོག་ཁག་ལ་ཚོགས་ཐེངས་སོ་སོར་ཇི་ལྟར་རྒྱས་བསྡུས་དགོས་པ་རྣམས་དབུ་བསྐུལ་མཛད་རྒྱུ་དང་། བྱང་འ་དྲིན་གཞོན་པས་བྱང་འདྲེན་ཆེ་མོར་ཕྱག་རོགས་ཞུ་རྒྱུ། དགེ་སྐོས་ཀྱིས་རྒྱུན་གཏན་གྱི་སྒྲིག་ལམ་གནོན་འདོམས་ཐོག་རང་ཐག་མ་ཆོད་པ་རྣམས་བླ་མ་དབུ་མཛད་ལ་དགོངས་སྐོར་ཞུ་རྒྱུ། ཚོགས་སུ་སྐྱབས་ཞུ་དང་སྙན་སེང་ཞུ་རྒྱུ་སོགས་གནང་དགོས། དཀོན་གཉེར་དང་ཆབ་རིལ་གྱིས་དགེ་སྐོས་ཀྱི་ཕྱག་གཡོག་ཞུ་རྒྱུ། ཞལ་ལྟ་བས་ལག་བདེའི་འགོ་དང་ཇ་ཐུག་གཏོང་ཚོད་སོགས་ཡིན། གྲྭ་ཚང་གི་དཔལ་འབྱོར་འདུ་འགོད་བྱེད་རྒྱུ་སོགས་ཕྱག་མཛོད་ཁང་ནས་བྱེད་ཅིང་གཞིས་ཁག་སོ་སོར་གཞིས་ཀ་བླ་མ་(གཞིས་སྡོད་)གཏོང་རྒྱུ་དང་། ལོ་འཁོར་གཏོང་ཡོང་རྩིས་རྒྱག སྦྱིན་བདག་ཆེ་ཆུང་ལ་སྣེ་ལེན་ཞུ་རྒྱུ། གཞུང་གི་ལས་ཁུངས་ཁག་ནས་གཏོང་སྒོ་ཞུ་རྒྱུ་དང་རུང་ཁང་དུ་ཞལ་བལྟ་བར་རྩིས་སྤྲོད་རྒྱུ། གཞུང་གི་ཡིག་ཆ་འབྱོར་ནི་ཁུངས་སུ་སྐྱེལ་རྒྱུ། ཆོས་ཐོག་སོ་སོའི་གཏོང་སྒོ་ཞལ་བལྟ་བར་རྩིས་སྤྲོད་རྒྱུ་སོགས་ཡིན། ཕྱག་མཛོད་རྣམས་ནི་ཁང་ཚན་ལྔ་ནས་གྲྭ་པ་བསྐྱེད་རིམ་པ་ཕ་ཡུལ་དབུས་པ་ཡིན་པའི་མི་རེ་འཛུགས་དགོས་པ་དང་། འགན་འཁུར་དུས་ཚོད་ལོ་ལྔ་རེ་ཡིན་འདུག རྒྱུད་སྨད་གྲྭ་ཚང་ལ་ཁང་ཚན་ཚ་བ་དང་། གསེར་ཀོང་། ཨ་མདོ། ཏྲེ་ཧོར། རྒྱལ་རོང་བཅས་ལྔ་དང་། ཚ་བ་ཁང་ཚན་ལ་འབྲོག་མི་དང་། ལྡན་མ་སོགས་མི་ཚན་བཅུ་དྲུག་དང་། ཨ་མདོ་ཁང་ཚན་ལ་བྱ་ཁྱུང་དང་། གཙང་པ་སོགས་བཞི། ཏྲེ་ཧོར་ལ་དཀར་མཛེས་དང་། ལྔ་པ་སོགས། རྒྱལ་རོང་ལ་དར་མདོ་སོགས་མི་ཚན་ཡོད་ལ་ཁང་ཚན་སོ་སོར་ཁང་ཚན་སྤྱི་རྒན་ཞེས་གྲྭ་པ་རྒན་པ་རེ་ཡོད་པ་བཅས་སོ། །ྤྱི་རྒན་ཞེས་གྲྭ་པ་རྒན་པ་རེ་ཡོད་པ་བཅས་སོ། །)
Dictionaries/chos rnam kun btus/4321 + (1.རྒྱུའི་ཡན་ལག་ཚོགས་པ་ལས་ལུས་ཆགས་པའི་དཔེ་ད … 1.རྒྱུའི་ཡན་ལག་ཚོགས་པ་ལས་ལུས་ཆགས་པའི་དཔེ་དོན་བསྟན་པ་ནི། དང་པོ་ཕ་མའི་ཁུ་ཁྲག་སྐྱོན་མེད་པ། ། རྣམ་ཤེས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་བསྐུལ་ནས། ། འབྱུང་ལྔ་ཚོགས་པ་མངལ་དུ་ཆགས་པའི་རྒྱུ། ། དཔེར་ན་གཙུབ་ཤིང་དག་ལས་མེ་འབྱུང་མཚུངས། ། ཞེས་པ་སྟེ། ཐོག་མར་ལུས་ཆགས་པའི་ཉེར་ལེན་གྱི་དངོས་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕའི་ཁུ་བ་དང་མའི་ཁམས་དམར་རམ་ཁྲག་དེ་གཉིས་ལ་རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་རྐྱང་པ་ལྡན་འདུས་ཀྱི་ཉེས་པ་མ་སྙོམས་པའི་ནད་ཀྱི་སྐྱོན་མེད་པ་དང་། བར་མ་དོར་རྒྱུ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མངོན་དུ་གྱུར་ཅིང་སྐྱེ་བའི་གནས་ཡོངས་སུ་འཚོལ་བ་དང་དེ་ཉིད་འདུ་འཕྲོད་དུ་ཞུགས་པའི་ཕ་མ་དེ་གཉིས་ཀྱི་བུར་སྐྱེ་བའི་ལས་ཀྱི་འཕྲོ་དང་ལྡན་པས་ལས་ཀྱི་རླུང་ཤུགས་དྲག་པོས་རབ་ཏུ་བསྐུལ་ནས་ཕ་མ་གཉིས་འདུ་འཕྲོད་བྱུང་བའི་གནས་དེར་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འཛོམས་ནས་འགའ་ཞིག་ནི་འཇིགས་པས་སྐྱབས་འཚོལ་བ་དང་། འགའ་ཞིག་ནི་དགའ་སྤྲོས་འཇུག་པར་འདོད་པ་བཅས་མངལ་དུ་འཇུག་པ་ལ་མངོན་པར་ཕྱོགས་པ་དང་། ཕ་མའི་ཁུ་ཁྲག་ལ་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པའི་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་འབྱུང་བ་ལྔའི་ཆ་ཤས་བཅས་རྒྱུ་རྐྱེན་མཐའ་དག་གནས་གཅིག་ཏུ་ཚོགས་ཤིང་འདུས་པ་ལས་མངལ་དུ་བུ་ཆགས་པ་ཡིན་ཏེ། དགའ་བོ་མངལ་འཇུག་ལས། དགའ་བོ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་མེ་འདོད་པའི་སྐྱེས་བུས་མེ་ཤེལ་ཕྱུང་ནས་ཉི་མ་ལ་བཞག་སྟེ་བ་ལང་གི་ལྕི་བ་སྐམ་པོའི་སྟེང་དུ་བཞག་ན་གདོད་མེ་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་ཕ་མའི་ཁུ་ཁྲག་རྒྱུ་རྐྱེན་འདུས་པ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་གདོད་མ་ལ་མངོན་པར་གྲུབ་བོ། ། ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་རོ། ། མངལ་དུ་ཞུགས་པ་དེ་ལའང་ལས་དང་། བག་ཆགས། སྐྱེ་གནས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དང་། རྒྱུ་རྐྱེན་རྟེན་འབྲེལ་ལས་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དག་ཀྱང་འབྱུང་བ་འགྱུར་བ་ཡོད་དེ། སྙིང་པོ་བསྡུས་པའི་རང་འགྲེལ་དུ། དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དབང་པོའི་ཡུལ་ལས་འདས་པ་མའི་མངལ་དུ་ཇི་ལྟར་འཇུག་ཏུ་རུང་ཞེ་ན། དེ་ནི་མངོན་སུམ་གྱིས་དཔེས་བསྟན་ཏེ། ཇི་ལྟར་མེ་ཤེལ་ལ་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་གྱིས་ཕོག་པའི་དབང་གིས་རྩྭ་དང་ཤིང་ལ་སོགས་པ་བསྲེག་པར་སྣང་བ་ཡང་། ཤིང་ཡང་མེ་ཤེལ་ལ་རེག་པར་མི་སྣང་ལ། མེ་ཤེལ་ཡང་ཤིང་ལ་རེག་པ་མ་མཐོང་མོད་ཀྱང་ཚིག་པར་སྣང་བ་བཞིན་དུ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མའི་མངལ་དུ་ཞུགས་པའང་མི་སྣང་བའི་སྒོ་ནས་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ལྔ་ནི། སེམས་ཅན་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་གཅིག་ན་སྐྱེ་བ་རྣམ་པ་དུ་མར་སྣང་བ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མཐུན་པའི་དཔེས་བསྟན་ཏེ་ཇི་ལྟར་སྤྲ་ཚིལ་དང་། ཟངས་མོ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་གཅིག་ལས་གཟུགས་ཐ་དད་པ་སྣ་ཚོགས་དགའ་མགུར་བྱར་ཡོད་དེ། ཅིར་ཡང་སྣང་བ་དང་འདྲ་བར་རང་བཞིན་གཅིག་པ་ལས་ཀྱང་ཐ་དད་པ་སྣང་རུང་ངོ་། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། ། དཔེར་ན་ཕོ་ཤིང་གཙུབས་ཤིང་མེ་ལྕགས་དང་། མོ་ཤིང་གཙུབས་གཏན་མེ་རྡོ། སྤྲ་བ་དུལ་མ་རླན་མེད་པ། སྐྱེས་བུའི་ལག་པས་དེ་དག་རྡེབ་པའི་རྩོལ་བ་བཅས་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཚོགས་པ་དེ་དག་ལས་མེ་འབྱུང་བ་དང་རྣམ་པ་དུ་མའི་སྒོ་ནས་འདྲ་བ་ཡིན་ཏེ། སྙིང་པོ་བསྡུས་པའི་འགྲེལ་པར། དང་པོ་ཕ་མའི་ཁུ་ཁྲག་ལ་རླུང་ལ་སོགས་པའི་ནད་ཀྱི་སྐྱོན་མེད་པ་དང་། ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལྡན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། དེ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་ལྔ་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་དབང་པོའི་ཡུལ་ལས་འདས་པ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་དེ་དག་སྐད་ཅིག་མངལ་དུ་ཚོགས་ཤིང་འདུས་པ་ནི་རུམ་དུ་ཆགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་གཙུབས་ཤིང་དང་། གཏན་པ་དང་། སྤྲ་བ་དང་། སྐྱེས་བུའི་ལག་གི་རྩོལ་བ་བཅས། འདི་དག་ཚོགས་པ་ལས་མེ་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །2.རྒྱུའི་ཡན་ལག་མ་ཚོགས་པ་ལས་ལུས་མི་ཆགས་པར་བསྟན་པ་ལ་གསུམ་སྟེ།(1)ནད་ཡོད་ན་འབྱུང་ལྔ་ཚོགས་ཀྱང་རྒྱུར་མི་འགྱུར་བར་བསྟན་པ་ནི། ཁུ་ཁྲག་རླུང་གིས་རྩུབ་ནག་རོ་བསྐ་ལ། ། མཁྲིས་པས་རོ་སྐྱུར་མདོག་སེར་དྲི་མ་མན་མ། ། བད་ཀན་སྐྱ་འབྱར་རོ་མངར་བསིལ་བ་སྟེ། ། ཁྲག་གིས་རུལ་ཏེ་བད་རླུང་དུམ་བུར་ཆད། ། ཁྲག་མཁྲིས་རྣག་འདྲ་བད་མཁྲིས་མདུད་པ་ཅན། ། རླུང་མཁྲིས་སྐམ་ཞིང་འདུས་པ་བཤང་གཅི་འདྲ། ། འདི་དག་སྐྱོན་རེས་ས་བོན་བྱེད་མི་ནུས། ། ཞེས་པ་སྟེ། བུའི་ཉེར་ལེན་དུ་གྱུར་པའི་ཕ་མའི་ཁུ་ཁྲག་གཉིས་ལ་རྣམ་པར་གྱུར་པའི་རླུང་གི་ནད་ཀྱིས་སྐྱོན་དུ་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་དེའི་རྟགས་སུ་ཁུ་ཁྲག་གཉིས་ཀྱི་རེག་བྱ་རྩུབ་པ་དང་། ཁ་དོག་ནག་པ། རོ་བསྐ་བ་བཅས་འབྱུང་བ་དང་། རྣམ་པར་འགྱུར་བའི་མཁྲིས་པའི་ནད་ཀྱི་སྐྱོན་ཡོད་པའི་རྟགས་སུ་སྐྱུར་བ་དང་། མདོག་སེར་བ། ཉ་རུལ་བ་ལྟ་བུའི་དྲི་མནམ་པ་བཅས་འབྱུང་བ། རྣམ་པ་འགྱུར་བའི་བད་ཀན་གྱི་ནད་ཀྱི་སྐྱོན་ཡོད་པའི་རྟགས་སུ་ཁ་དོག་སྐྱ་བ། ངོ་བོ་འབྱར་བག་ཆེ་བ། རོ་མངར་བ། རེག་བྱ་བསིལ་བ་བཅས་འབྱུང་བ་ཡིན་ཅིང་། དེ་ལྟར་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་གསུམ་སོ་སོས་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བྱ་བ་བྱེད་པའི་དོན་གྱིས་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་ཁྲག་གི་ནད་ཀྱི་སྐྱོན་ཡོད་ན་རུལ་ཞིང་མྱུག་པ་ལྟར་གྱུར་པ་དང་། བད་རླུང་གཉིས་ལྡན་གྱི་སྐྱོན་ཡོད་ན་དུམ་བུ་དུམ་བུར་ཆད་དེ་གཅིག་ཏུ་མི་འདུ་བ་དང་། ཁྲག་མཁྲིས་གཉིས་ལྡན་གྱི་སྐྱོན་ཡོད་ན་རྣག་སྨིན་པ་དང་འདྲ་བ་ཤིན་ཏུ་ཉོག་པར་འགྱུར་བ། བད་མཁྲིས་གཉིས་ལྡན་གྱི་སྐྱོན་ཡོད་ན་མདུད་པ་ཅན་ཏེ་གོང་བུ་གཅིག་ཏུ་འདྲིལ་བ། རླུང་མཁྲིས་གཉིས་ལྡན་གྱི་སྐྱོན་ཡོད་ན་ཁུ་ཁྲག་གཉིས་རང་རང་གི་གནས་སུ་སྐམ་པའི་རྣམ་པའམ་ཟད་པར་འགྱུར་ནས་མི་འབྱུང་ལ། ཉེས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་འདུས་པའི་སྐྱོན་ཡོད་ན་བཤང་གཅི་གཉིས་ཀྱི་དྲི་དང་འདྲ་བ་བཅས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །མདོར་ན་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་སྐྱོན་དེ་དག་རེ་རེ་ཙམ་ཡོད་པས་ཀྱང་དབང་པོ་ཡན་ལག་ཚང་ཞིང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དྭངས་པའི་བུའི་ས་བོན་གྱི་དོན་ཚུལ་བཞིན་བྱེད་མི་ནུས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་བུ་འདོད་པའི་ཕོ་མོ་དག་གིས་དེ་དག་ལྷན་ཅིག་མ་འདུས་པའི་སྔོན་རོལ་དུ་ཁུ་ཁྲག་གཉིས་ལ་ནད་ཀྱི་སྐྱོན་ཡོད་མེད་ལེགས་པར་བརྟགས་ནས་ཉེས་པའི་སྐྱོན་ཡོད་ན་དེ་རྣམས་སེལ་བར་བྱ་དགོས་པ་སྟེ། འདིར་སེལ་ཐབས་དངོས་སུ་མ་བསྟན་ཀྱང་། སྙིང་པོ་བསྡུས་པར། རླུང་ལ་སོགས་པས་གནོད་གྱུར་པ། ། རང་གི་སྨན་གྱིས་གསོ་བར་བྱ། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་མན་རྒྱུད་ཀྱི་གསང་ནད་གསོ་བའི་སྐབས་སུ་ཇི་སྐད་བཤད་པ་བཞིན་དུ་གསོ་བར་བྱ་དགོས་སོ། །(2)ལས་མ་འཛོམས་ན་རྒྱུར་མི་རུང་བར་བསྟན་པ་ནི། ལས་མ་འཛོམས་ན་རྣམ་ཤེས་མི་འཇུག་སྟེ། ཞེས་པ་སྟེ། ཉེར་ལེན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཁུ་ཁྲག་གཉིས་ལ་ནད་ཀྱི་སྐྱོན་དེ་དག་མེད་ནའང་བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་དེས། སྤྱིར་མི་རུ་སྐྱེ་འགྱུར་གྱི་ལས་བསགས་ཡོད་པ་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་འདུ་འཕྲོད་དུ་ཞུགས་པའི་ཕ་མ་དེ་གཉིས་ཀྱི་བུར་སྐྱེ་འགྱུར་གྱི་ལས་བསགས་ཡོད་ན་ནི་ལས་འཛོམས་པ་ཡིན་པས་མངལ་དུ་འཇུག་པར་འགྱུར་ལ་དེ་ལས་བཟློག་སྟེ་ཕ་མ་དེ་གཉིས་ཀྱི་བུར་སྐྱེ་བའི་ལས་མ་འཛོམས་ན་ནི། ཕོ་མོ་འདུ་འཕྲོད་ལ་ཞུགས་ཤིང་། བར་སྲིད་མངོན་དུ་གྱུར་ཀྱང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་མངལ་དུ་མི་འཇུག་སྟེ་དེ་གཉིས་ཀྱི་བུར་སྐྱེ་བའི་ལས་ཀྱི་རྒྱུ་མ་ཚང་བའི་ཕྱིར། མདོ་ལས། འཇིག་རྟེན་འདི་དག་ནི་ལས་ཀྱི་སྐྱེས་པ། ལས་ཀྱི་བགོ་སྐལ་ལ་སྤྱོད་པའོ། ། ཞེས་དང་། མཛོད་ལས། འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་ལས་ལས་སྐྱེས། ། ཞེས་དང་། སྐྱེས་རབས་ལས་ཀྱང་། ལས་མེད་ན་ནི་སྐྱེ་བའི་མཚམས་མི་སྦྱོར། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ལས་མ་འཛོམས་ན་མངལ་དུ་ཆགས་པ་མི་འགྱུར་རོ། ། (3)འབྱུང་ལྔ་མ་འཛོམས་ན་རྒྱུར་མི་འགྱུར་བའི་ཚུལ་བསྟན་པ་ནི། ས་མེད་མི་འགྲུབ་ཆུ་མེད་སྡུད་མི་ནུས། ། མེ་མེད་མི་སྨིན་རླུང་མེད་འཕེལ་མི་འགྱུར། ། ནམ་མཁའ་མེད་པར་འཕེལ་བའི་གོ་མི་འབྱེད། ། ཅེས་པ་སྟེ། ཁུ་ཁྲག་གཉིས་ལ་ནད་ཀྱི་སྐྱོན་མེད་པ་དང་ལས་འཛོམས་ནའང་ས་སོགས་འབྱུང་བ་ལྔ་ཀ་མ་ཚང་ན་ཡང་ལུས་ལྷན་ཅིག་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་མི་འགྲུབ་པ་སྟེ། ཁུ་ཁྲག་གཉིས་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཚོགས་པ་དེའི་ཚེ་དེར་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་སའི་རང་བཞིན་གྱི་ནུས་པ་དེ་མེད་ན་འབྱུང་བ་གཞན་རྣམས་ཡོད་ཀྱང་ལུས་སུ་མི་འགྲུབ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་སྲ་བ་སོགས་གཟུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཕལ་ཆེར་ས་ལས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ཆུའི་རང་བཞིན་གྱི་ནུས་པ་དེ་མེད་ན་འབྱུང་བ་གཞན་རྣམས་ཡོད་ཀྱང་གཅིག་ཏུ་བསྡུ་བར་མི་ནུས་ཏེ་གོར་གོར་མེར་མེར་སོགས་ཆུ་ཡིས་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་རོ། ། དེ་བཞིན་དུ་མེ་ཡི་རང་བཞིན་གྱི་ནུས་པ་དེ་མེད་ན་འབྱུང་བ་གཞན་རྣམས་ཡོད་ཀྱང་རིམ་པར་མི་སྨིན་ཏེ་སྨིན་པ་ནི་མེ་ཡིས་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། ། དེ་བཞིན་དུ་རླུང་གི་རང་བཞིན་གྱི་ནུས་པ་དེ་མེད་ན་འབྱུང་བ་གཞན་རྣམས་ཡོད་ཀྱང་ལྕི་ཞིང་འཐས་པར་གནས་ནས་ཆེར་སྐྱེས་ཅིང་འཕེལ་བར་མི་ནུས་ཏེ་སྐྱེས་ཤིང་འཕེལ་བ་ནི་རླུང་གིས་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། ། དེ་བཞིན་དུ་ནམ་མཁའ་སྟོང་པའི་ཆ་ཤས་ཀྱི་རང་བཞིན་དེ་མེད་ན་འབྱུང་བ་གཞན་རྣམས་ཡོད་ཀྱང་ཆེར་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པའི་གོ་སྐབས་མི་འབྱེད་པར་བཀག་པའི་ཕྱིར་རོ། ། 3.ཁུ་ཁྲུག་སྐྱོན་མེད་པ་ལས་མངལ་ཇི་ལྟར་ཆགས་ཚུལ་བསྟན་པ་ལ་དྲུག་སྟེ།(1)ཁུ་ཁྲག་སྐྱོན་མེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་བསྟན་པ་ནི། ཁུ་བ་དཀར་ལྕི་མངར་ལ་མང་བ་དང་། ཟླ་མཚན་ཚོས་ཁུ་རི་བོང་ཁྲག་འདྲ་བ། ། བཀྲུས་ན་དག་འགྱུར་སྐྱོན་མེད་མངལ་ཆགས་བྱེད། ། ཅེས་པ་སྟེ། སྐྱེས་པའི་ཁུ་བ་མདོག་སྦྲང་རྩི་ལྟར་དཀར་ཞིང་འོད་འཚེར་བ། ངོ་བོ་ལྕི་ཞིང་རོ་བསྐ་མངར་དང་ལྡན་པ། བོངས་མང་དུ་འབྱུང་བ་བཅས་དང་། བུད་མེད་ཀྱི་ཟླ་མཚན་དེ་ཡང་རེས་འགའ་རྒྱ་སྐྱེགས་ཀྱི་ཁུ་བ་ལྟར་སྨུག་པ་དང་། ཡང་ན་རེས་འགར་རི་བོང་གི་ཁྲག་དང་འདྲ་བར་མདོག་དམར་ལ་ངོ་བོ་དྭངས་པར་གོས་ལ་འགོས་པ་རྣམས་ཆུ་གྲང་གིས་བཀྲུས་ན་ཁྲག་གི་ཤུལ་མེད་ཅིང་དག་པར་འགྱུར་བ་བཅས་ནི་ཁུ་ཁྲག་གཉིས་ཀ་ལ་ནད་ཀྱི་སྐྱོན་མེད་པའི་རྟགས་ཡིན་པས་དེས་མངལ་ཆགས་པའི་ས་བོན་གྱི་དོན་ཚུལ་བཞིན་དུ་བྱེད་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་མན་རྒྱུད་དུ། མོ་གཤམ་ཟླ་མཚན་མང་ལ་མདོག་མི་འགྱུར། ། ཞེས་བཤད་པས་འདིར་ཟླ་མཚན་སྨུག་པོ་དང་དམར་པོ་རེས་མོས་ཀྱི་འབབ་པར་བཤད་པ་ནི་མངལ་ཆགས་པའི་ས་བོན་སྐྱོན་མེད་ཡིན་ན། ཟླ་མཚན་གྱི་མདོག་འགྱུར་བ་ཅན་ཞིག་ཡིན་དགོས་པར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། ། (2)ཟླ་མཚན་འབྱུང་བའི་དུས་བསྟན་པ་ནི། བུད་མེད་བཅུ་གཉིས་ལོན་ནས་ལྔ་བཅུའི་བར། ། དྭངས་མ་ལས་བྱུང་ཟླ་རེར་བསགས་པའི་ཁྲུག རྩ་ཆེན་གཉིས་ནས་ནག་ཅིང་དྲི་བྲལ་བ། ། རླུང་གིས་མངལ་གྱི་སྒོར་འབྱིན་ཞག་གསུམ་འཛག ། ཅེས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་བཤད་པའི་ཟླ་མཚན་དེ་ཡང་སྦྲུམ་མ་མ་གཏོགས་བུད་མེད་རྣམས་སྤྱིར་བཏང་ཙམ་དུ་ལོ་ན་བཅུ་གཉིས་ལོན་པའི་དུས་ནས་སམ། བྱེ་བྲག་ཏུ་བུད་མེད་སོ་སོའི་ལུས་ཟུངས་དང་། རྩ་རླུང་གི་སྟོབས་ནམ་རྫོགས་མཚམས་ནས་ལོ་ངོ་ལྔ་བཅུ་ཡས་མས་ལུས་ཀྱི་སྟོབས་འབྲི་བ་ལ་ཕྱོགས་པའི་པར་ཟས་སྐོམ་གྱི་དྭངས་མ་རྣམས་ལས་རིམ་བཞིན་བྱུང་བའི་ཐ་མ་ཁམས་དཀར་དམར་གྱི་ཆ་ཤས་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་དམར་ཆ་དེ་བསམ་བསེའུ་ནས་བུ་སྣོད་གཡས་གཡོན་དུ་འབྲེལ་བའི་རྩ་ཆེན་གཉིས་པོ་བརྒྱུད་ཟླ་བ་རེ་རེ་བཞིན་མངལ་ལམ་བུ་སྣོད་ཀྱི་ནང་དུ་(མེས་ཞལ་དང་བི་སྔོན་ལས་བསམ་བསེར་གསོག་པའི་ཁྲག་ཡིན་ཞེས་གསུངས་)རིམ་པར་གསོག་པ་ཁྲག་ཐུམ་དུ་གྱུར་ནས་སླར་དུས་ལ་བབས་པ་ན་ཁྲག་ཐུམ་དེ་ཉིད་བུ་སྣོད་ནས་རྣག་སྨིན་པ་ལྟ་བུར་རྡོལ་ཏེ་ཐོག་མར་ཁ་དོག་ཀྱང་ཅུང་ཟད་གནག་ཅིང་(བཀླགས་པས་ཀུན་ཤེས་ལས། རྣག་པ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་གྱིས་ཞེས་བཤད།)དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་ཞིག་ཐུར་སེལ་རླུང་གིས་མངལ་གྱི་སྒོར་འབྱིན་ནས་ཞག་གསུམ་མམ་ལྔའི་བར་འཛག་པ་ཡིན་ཅིང་། ཁམས་དམར་དེ་ཉིད་ཟླ་བ་རེ་རེ་བཞིན་དེ་དང་དེའི་དུས་ཚིགས་སུ་ནད་ཀྱི་སྐྱོན་མེད་ན་ངེས་པར་འབྱུང་བས་ན་དེར་ཟླ་མཚན་ཞེས་བྱ་ཞིང་། གཞན་ཡང་སྙིང་པོ་བསྡུས་པར། བུད་མེད་ཀྱི་ཟླ་མཚན་ཟླ་བ་གཅིག་ལ་ལན་གསུམ་འབྱུང་ཞེས་གསུངས་འདུག་ཀྱང་དེ་ནི་རང་ལུགས་དང་མི་མཐུན་པས་ཡིག་ནོར་མིན་ནམ་སྙམ། ཡིག་ནོར་མ་ཡིན་ཟེར་ན་ཡུལ་ལུང་སོ་སོའི་ཁྱད་པར་གྱི་རྐྱེན་བྱེད་པའམ། ཡང་ན་གནམ་གཤིས་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལས་བྱུང་བ་ཡོད་སྲིད་པ་ཡིན་ནམ་སྙམ། དེའང་བུ་མོ་ལོ་ན་བཅུ་གཉིས་མ་ལོན་གོང་དུ་དྭངས་མ་རྣམས་རང་རང་གི་གསོ་སྐྱེད་ཀྱི་བྱ་བས་མངལ་དུ་གསོག་པའི་སྐབས་མེད་ལ། ལོ་ན་ལྔ་བཅུ་ཐལ་ནས་འབྱུང་བ་ཉམས་ཏེ་ལུས་སྟོབས་བྲི་ཞིང་གསོལ་པའི་རྒྱུ་མེད་པའི་དབང་གིས་ཟླ་མཚན་མི་འབྱུང་ལ་བུ་ཆགས་པའི་ནུས་པའང་མེད་དོ། ། འདི་ཐུན་མོང་སྤྱི་ཙམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་གྱི་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བཅུ་གཉིས་དང་ལྔ་བཅུ་ཁོ་ནར་ཟླ་མཚན་འབྱུང་བ་དང་ཚད་པ་ཡི་ངེས་པ་མེད་ཏེ། བུད་མེད་སོ་སོའི་ལུས་ཁམས་སྟོབས་ཆེ་ཆུང་གི་ཁྱད་པར་ལས་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ཡང་མང་དུ་འབྱུང་ངོ་། །མན་རྒྱུད་ལས། ལུས་ཟུངས་ཕྱི་མ་ཁུ་བ་དཀར་དམར་གཉིས། ། ཟླ་མཚན་དམར་པོ་བཅུ་གསུམ་ལོན་ནས་འཛགས། ། མངལ་ནང་ཁུ་བ་འཛིན་ཅིང་ཤ་ལུས་སྐྱེད། ། ཅེས་བཅུ་གསུམ་གསུངས་པ་ནི་མངལ་ཆགས་ནས་འགོ་འཛིན་པ་དང་། འདིར་བཅུ་གཉིས་ཞེས་པ་སྐྱེས་ནས་འགོ་འཛིན་པའི་ཁྱད་པར་ཡིན་པ་ལས་དོན་གཅིག་གོ །(3)དེའི་རྟགས་བསྟན་པ་ནི། དེ་རྟགས་ཉམས་ཆུང་བཞིན་རས་ངན་པ་དང་། ། ནུ་མ་རྐེད་པ་འགུལ་བ་མིག་དཀུ་གཡོ། ། སྐྱེས་པ་འདོད་པ་ཟླ་མཚན་ལྡན་པའི་རྟགས། ། ཞེས་པ་སྟེ། བུད་མེད་རྣམས་ལ་ཟླ་མཚན་དེ་ལྡན་པའི་རྟགས་སུ་ལུས་ཀྱི་ཉམ་ཤེད་དེ་ནམ་རྒྱུན་ལས་ཆུང་ཞིང་བཞིན་རས་ཅུང་ཟད་རིད་པས་མདོག་ངན་པར་སྣང་བ་དང་། ནུ་མ་ཆེར་སྐྱེ་བ། རྐེད་པ་འགུལ་ཞིང་ན་བ། མིག་ལྕིབས་དང་། དཀུ་ཞེས་པ་རྐེད་པ། ཚང་ར། ལྟོ་བ། རྒྱུ་ཞབས། མངལ་བཅས་ཀྱི་མིང་ཡིན་ལ་སྐབས་ཐོབ་སྦྱར་དགོས་པས་ད་ལམ་འདིར་མངལ་ཁ་གཡོ་ཞིང་སྦོས་པ། ཆགས་པས་གཟིར་ཏེ་སྐྱེས་པ་དང་འཁྲིག་པར་འདོད་པ་བཅས་ནི་ཟླ་མཚན་ལྡན་པའི་རྟགས་ཡིན་ནོ། ། པར་གཞིའི་དཀྱུས་སུ། ཟླ་མཚན་ལྡན་པ་སྐྱེས་པ་འདོད་པའི་རྟགས། ། ཞེས་བྱུང་ཡང་། དེ་ནི་ཡིག་ནོར་ཡིན་པ་མངོན་ཏེ་ད་ལྟ་འདིར་སྐྱེས་པ་འདོད་པའི་རྟགས་འཆད་པ་མ་ཡིན་ལ། ཟླ་མཚན་ལྡན་པའི་རྟགས་འཆད་པའི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གོང་ལྟར་བཤད་ན་བདེ་བར་སེམས་ལ་སྐྱེམས་འགྲེལ་ལས་ཀྱང་དེ་ལྟར་བཤད་པ་ཉིད་ལེགས་པར་བཤད་པའོ། །(4)མངལ་ལེན་པའི་དུས་དང་ཕོ་མོའི་འགྱུར་ཚུལ་བསྟན་པ་ནི། དང་པོའི་ཞག་གསུམ་བཅུ་གཅིག་བུ་མི་ལེན། ། མངལ་ཁ་བྱེ་ནས་ཞག་ནི་བཅུ་གཉིས་བར། ། གཅིག་གསུམ་ལྔ་བདུན་དགུ་ལ་བུར་འགྱུར་ཏེ། ། གཉིས་དང་བཞི་དྲུག་བརྒྱད་ལ་བུ་མོར་འགྱུར། ། ཉི་མ་ནུབ་པའི་པད་མའི་ཁ་ཟུམ་བཞིན། ། བཅུ་གཉིས་འདས་ནས་ཁུ་བ་མངལ་མི་སྡོད། ། ཅེས་ཚིགས་རྐང་སྔ་ཕྱི་ཅུང་ཟད་བསྒྱུར་ནས་འཆད་ན་གོ་བདེ་བས་དང་པོའི་ཞག་གསུམ་སྟེ་ཟླ་མཚན་ལྡན་བཞིན་པའི་ཞག་གསུམ་ལ་བུ་མི་ལེན་ཞེས་མངལ་ཆགས་པར་མི་འགྱུར་ལ། སྐབས་དེར་འཁྲིག་པ་སྤྱོད་པའང་སྨད་དེ་ཕ་མ་གཉིས་ཀའི་ལུས་ལ་གནོད་པས་སྐབས་དེར་འཁྲིག་པ་སྤྱོད་མི་རུང་ཞིང་སྤྱད་ཀྱང་བུ་མི་ལེན་པ་སྟེ་མངལ་ཆགས་པར་མི་འགྱུར་ལ་སྤྱིར་བཏང་ཞག་གསུམ་ཟླ་མཚན་ཕྱིར་བབས་ཟིན་ནས་ཀྱང་། ད་དུང་དེ་ནས་བརྩིས་པའི་ཞག་བཅུ་གཅིག་བར་དུ་ལའང་བུ་མི་ལེན་ཞེས་མངལ་ཆགས་པར་མི་འགྱུར་བ་སྟེ་བུའི་ས་བོན་ཁམས་དམར་དེ་ད་དུང་ཐོག་མར་གསོག་བཞིན་པའི་གསར་པ་ཡིན་པས་མ་སྨིན་པའི་ཕྱིར་མདོར་ན་ཟླ་མཚན་ལྡན་ནས་ཞག་བཅུ་བཞིའི་རིང་ལ་མངལ་ཆགས་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་། ཞག་བཅུ་བཞི་འདས་ནས་མངལ་ཁ་བྱེ་བ་སྟེ་བུའི་ས་བོན་ཁམས་དམར་དེ་ཤེད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ནས་སྨིན་པའི་དུས་ཡིན་སྟབས་དེ་ནས་བརྩིས་པའི་ཞག་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་རིང་བུ་ཆགས་པའི་དུས་ཡིན་པས་རིགས་རྒྱུད་འདོད་པ་དག་གིས་སྐབས་འདིར་ཕ་མ་གཉིས་ཀས་ཟས་སྤྱོད་ལེགས་པར་བསྟེན་ལ། ཁྲུས་དང་གཙང་སྦྲ་ལེགས་པར་བྱས་ཏེ་ཕོ་མོ་གཉིས་འདུ་འཕྲོད་ལ་ཞུགས་ན་དུས་དེའི་ནང་མངལ་ཆགས་པར་འགྱུར་བས་དེ་ལྟར་བུ་ལེགས་པར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་བྱ་བའི་ཐབས་བཞིན་ཚུལ་བཞིན་དུ་སྤྱད་པར་བྱའོ། ། ཞག་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་དུས་དེ་འདས་ནས་འཁྲིག་པ་སྤྱད་ཀྱང་ཁུ་བ་མངལ་དུ་མི་སྡོད་པ་སྟེ་མངལ་ནང་ཁམས་དམར་དེ་རྙིང་ནས་ཁྲག་རོ་བསགས་པ་དེ་མང་དུ་སོང་ནས་ཞག་བཞི་ལྔའི་མཚམས་ནས་ཕྱིར་རྡོལ་རན་པས་ཁུ་བ་དེ་མངལ་དུ་འཛིན་པའི་ནུས་པ་ཡོངས་སུ་བྲལ་བས་ཕྱིར་དོན་པར་འགྱུར་རོ། ། དཔེར་ན་ཉི་མར་བསྟེན་ནས་ཁ་འབྱེད་པའི་མེ་ཏོག་པད་མའི་ཁ་ཉི་མ་ནུབ་པ་དང་ཟུམ་འགྲོ་བ་བཞིན་དུ་ཞག་གྲངས་བཅུ་གཉིས་པོ་འདས་ནས་མངལ་གྱི་ཁ་ཟུམ་པར་འགྱུར་བའོ། ། འདིར་བཅུ་གཉིས་འདས་ནས་མངལ་ཁ་ཟུམ་པར་གསུངས་པ་ནི་སྤྱི་ཙམ་དུ་གསུངས་པ་ཡིན་ལ། བྱེ་བྲག་བུད་མེད་སོ་སོའི་ལུས་ཁམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་མི་འདྲ་བ་ལས་མངལ་ཁ་ཟུམ་པའི་ཞག་གྲངས་ཀྱང་མི་འདྲ་བ་རེ་ཡོད་པ་སྟེ། ལ་ལར་ཞག་བཅུ་གཉིས་མ་ཚང་གོང་ནས་མངལ་ཁ་ཟུམ་འགྲོ་བ་དང་འགའ་ཞིག་ཞག་བཅུ་གཉིས་འདས་ཀྱང་མི་ཟུམ་པ་དག་ཀྱང་ཡོད་དོ། ། འདིར་ཟླ་མཚན་ཐོག་མར་བབས་པ་ནས་ཞག་བཅུ་བཞིའི་རིང་བུ་མི་ལེན་པ་ཞེས་གཅིག་ཏུ་མི་བརྗོད་པར་དང་པོའི་ཞག་གསུམ་དང་ཞིག་བཅུ་གཅིག་གཉིས་སོ་སོར་ཕྱེ་ནས་བརྗོད་པར་དགོས་པ་ཅི་ཡོད་སྙམ་ན་དང་པོའི་ཞག་གསུམ་དམིགས་བསལ་དུ་བཤད་པ་ནི་ཟླ་མཚན་འབབ་བཞིན་པའི་དུས་ཡིན་པས་སྐབས་དེར་མངལ་མི་ཆགས་པར་མ་ཟད་འཁྲིག་པ་སྤྱོད་པའང་སྨད་ཅེས་བཤད་ལ་མངལ་ཆགས་ནས་ཕོ་མོའི་འགྱུར་ཚུལ་བསྟན་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་ས་བོན་ཁམས་དམར་དེ་མ་སྨིན་པའི་ཞག་བཅུ་བཞི་ཡོལ་ནས་བརྩིས་པའི་ཞག་དང་པོ་དང་གསུམ་པ་ལྔ་པ་བདུན་པ་དགུ་པ་རྣམས་སུ་འཁྲིག་པ་སྤྱད་ཚེ་བུ་ཕོར་འགྱུར་བ་དང་། དེ་བཞིན་ཞག་གཉིས་པ་བཞི་པ་དྲུག་པ་བརྒྱུད་པ་རྣམས་སུ་འཁྲིག་པ་སྤྱད་ན་བུ་མོར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། ། ཞེས་འདིའི་སྐབས་བུ་ཕོར་འགྱུར་བ་དང་བུ་མོར་འགྱུར་བ་ནི་རང་རང་གི་རྒྱུ་རྐྱེན་སྣ་ཚོགས་པ་ཞིག་འཛོམས་དགོས་པ་ལས་རྒྱུ་རྐྱེན་རེ་རེ་ཙམ་གྱིས་ཕོ་མོར་འགྱུར་ནུས་པ་མིན་ཏེ་གཙོ་བོ་ཕ་མའི་ཁམས་དཀར་དམར་ལ་ཁུ་བའི་ཆའམ་བུར་འགྱུར་བའི་ཁམས་མང་ན་བུར་འགྱུར་བ་དང་། ཟླ་མཚན་ནམ་བུ་མོར་འགྱུར་བའི་ཁམས་མང་ན་བུ་མོར་འགྱུར་བ་ཡིན། ཞག་གྲངས་ཁོ་ནས་ཕོ་མོར་འགྱུར་བའི་ངེས་པ་བྱེད་མི་ཐུབ་ཀྱང་རྒྱུ་རྐྱེན་རྟེན་འབྲེལ་རྣམས་འཛོམས་ན་འཁྲིག་པ་སྤྱོད་དུས་དེ་ལྟ་བུས་ཀྱང་རྒྱུ་རྐྱེན་གཞན་དང་ལྷན་དུ་ཕོ་མོར་འགྱུར་བའི་རྐྱེན་བྱེད་ནུས་པ་ལས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་གཅིག་གསུམ་ལྔ་བདུན་དགུར་བུར་འགྱུར་བ་དང་གཉིས་དང་བཞི་དྲུག་བརྒྱུད་པར་བུ་མོར་འགྱུར་བའི་ངེས་པ་མེད་དོ། ། (5)སྐྱེ་གནས་ཀྱི་འགྱུར་ཚུལ་བསྟན་པ་ནི། ཁུ་བ་མང་བ་བུ་རུ་སྐྱེ་འགྱུར་གྱི། ། ཟླ་མཚན་མང་བ་བུ་མོར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། ཆ་མཉམ་མ་ནིང་བྱེ་ལས་མཚེ་མར་སྐྱེ། སྐྱེ་གནས་མི་མཐུན་པ་དང་གཟུགས་མི་སྡུག ། འདི་དག་གནོད་པའི་དྲི་མས་སྐྱེ་བར་འགྱུར། ། ཞེས་པ་སྟེ། མངལ་དུ་ཕ་མ་གཉིས་ཀྱི་ཁུ་ཁྲག་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཚོགས་པ་དེའི་ཚེ་བུའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཁུ་བའི་ཆ་མང་ན་བུ་ཕོ་རུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ། ཟླ་མཚན་སྟེ་བུ་མོར་གྱུར་པའི་ཁུ་བའི་ཆ་མང་ན་བུ་མོར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང་། ཁུ་ཁྲག་མང་ཉུང་ཆ་མཉམ་པའི་ཚེ་མ་ནིང་སྟེ་མཚན་མེད་མ་ནིང་དང་། མཚན་གཉིས་མ་ནིང་དང་། འགྱུར་བ་མ་ནིང་སོགས་གང་ཡང་རུང་བར་འགྱུར་བ་དང་། ཁུ་ཁྲག་གཉིས་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པས་མེར་མེར་པོ་དེ་ཉིད་རླུང་གི་བྱེད་པ་འགའ་ཞིག་གིས་དུམ་བུ་གཉིས་སམ་གསུམ་དུ་ཕྱེས་པ་ལས་གྲངས་ཇི་ཙམ་བྱེ་བ་ལས་ནི་དེ་ཙམ་གྱི་མཚེ་མར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ཡང་གཉིས་ཀར་ཁུ་བའམ་ཁམས་དཀར་གྱི་ཆ་ཤས་ཆེ་ན་མཚེ་དཀར་དང་། གཉིས་ཀར་ཁམས་དམར་གྱི་ཆ་ཤས་ཆེ་ན་མཚེ་ནག གཅིག་ཁམས་དཀར་གྱི་ཆ་ཤས་ཆེ་བ་དང་། གཅིག་ཤོས་ཁམས་དམར་གྱི་ཆ་ཤས་ཆེ་བ་ལས་མཚེ་ཁྲ་ཞེས་ཕོ་མོ་གཉིས་སུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། སྙིང་པོ་བསྡུས་པ་ལས། ཁུ་ཁྲག་རླུང་གིས་དུ་མར་ཕྱེ། ། ཇི་ལྟ་བ་ལས་མཚེ་མར་འབྱུང་། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །(6)མངལ་ཆགས་པའི་རྟགས་བསྟན་པ་ནི། མངལ་ཆགས་མཚན་མས་ས་བོན་འཛིན་པ་དང་། ། འདོད་པ་ངོམས་ཤིང་ལུས་སྙོམས་ལྕི་བ་ཡིན། ། ཞེས་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་བཤད་པའི་ས་བོན་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་བར་མ་དོའི་སྲིད་པ་དེ་ཉིད་མངོལ་དུ་ཆགས་ཤིང་གནས་པའི་མཚན་མའམ་རྟགས་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཕོ་མོ་གཉིས་འཁྲིག་པར་ཞུགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ས་བོན་དེ་ ཉིད་མངལ་གྱི་ནང་དུ་འཛིན་ནས་ཕྱིར་མི་འབྱུང་བ་དང་། དེས་བུད་མེད་དེ་རེ་ཞིག་འདོད་པ་ངོམས་ཤིང་ཚིམ་པ། གློ་བུར་དུ་བྱ་བ་གང་ལ་ཡང་མི་སྤྲོ་བར་སྐྱིད་པ་སྐྱུར་བ་སྟེ་ལུས་སྙོམས་པ་དང་། ལུས་སྔར་ལས་ལྕི་ཞིང་དུབ་པ། ཡན་ལག་འདར་བ། སྙིང་གི་འཕར་གྲངས་ཅུང་མགྱོགས་སུ་འགྲོ་བ། བ་སྤུ་ལྡང་བ་སོགས་ཀྱི་མངོན་རྟགས་དེ་རྣམས་ལྡན་པར་གྱུར་ན་མངལ་ཆགས་པའི་རྟགས་ཡིན་པ་ཤེས་པར་བྱའོ། །4.རྒྱུ་ལས་འབྲས་བུ་སྐྱེད་ཚུལ་བསྟན་པ་ནི། ཕ་ཡི་ཁུ་བས་རུས་པ་ཀླད་གཞུང་སྐྱེད། ། མ་ཡི་ཟླ་མཚན་ཤ་ཁྲག་དོན་སྣོད་སྐྱེད། རང་གི་སེམས་ལས་དབང་པོའི་རྣམ་ཤེས་འབྱུང་། ། ས་ལས་ཤ་དང་རུས་པ་སྣ་དྲི་སྐྱེད། ། ཆུ་ལས་ཁྲག་དང་ལྕེ་རོ་རླན་པ་སྐྱེད ། མེ་ལས་དྲོད་དང་མདོག་གསལ་མིག་གཟུགས་སྐྱེད། ། རླུང་ལས་དབུགས་དང་པགས་པ་རེག་བྱ་སྐྱེད། ། མཁའ་ལས་བུ་ག་རྣ་བ་སྒྲ་སྐྱེད་འགྱུར། ། གོམས་པས་བྱ་བ་ལ་འཇུག་སྣང་བ་མཆེད། ། རྒྱུ་རྐྱེན་རྟེན་འབྲེལ་འཛོམས་པས་ལུས་སུ་འགྲུབ། ། ཅེས་པ་སྟེ། སྤྱིར་རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཚོགས་པ་ལས་གྲུབ་ནའང་གང་ཤས་ཆེ་བའི་དབང་གིས་གཙོ་བོར་སྨོས་པ་ནི། མངལ་དུ་ཆགས་པའི་ཁུ་ཁྲག་སེམས་གསུམ་དང་། དེའི་རང་བཞིན་འབྱུང་བ་ལྔ་པོ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་ཕ་ཡི་ཁུ་བ་དེས་མངལ་གནས་དེ་ཉིད་ཀྱི་རུས་པ་དང་། ཀླད་པ། གཞུང་པ་བཅས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དང་། དེ་བཞིན་མ་ལས་བྱུང་བའི་ཟླ་མཚན་ནམ་ཁམས་དམར་དེས་ཤ་དང་། ཁྲག དོན་སྣོད་རྣམས་བཅས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ། མངལ་དུ་གནས་པའི་སེམས་ཅན་རང་གི་སེམས་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ལྔ་དང་། དེ་ལ་བརྟེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཚོགས་དྲུག་སྐྱེད་ཅིང་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། ། གོང་དུ་ཟླ་མཚན་ཆད་པའི་དུས་ནས་ཞག་ཡ་དང་ཟུང་གི་ཁྱད་པར་ལས་བུ་དང་བུ་མོ་འབྱུང་བར་བཤད་ནས་དེ་མ་ཐག་འདིར་ཁུ་བ་མང་བ་ལས་བུ་དང་། ཟླ་མཚན་མང་བ་ལས་བུ་མོར་འགྱུར་ཞེས་པ་འདི་ལ་གོ་བ་ཇི་ལྟར་ལེན་དགོས་སམ་སྙམ་ན། འདི་གཉིས་ཀ་ལ་རྒྱུ་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་བའི་ནུས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་རེ་ཡོད་པས་གསུངས་པ་ཡིན་མོད་ཀྱང་། གོང་མ་ནི་རྐྱེན་ཙམ་ཡིན་པས་གཙོ་བོ་མ་ཡིན་ལ། འདིར་གསུངས་པ་ནི་དངོས་རྒྱུ་ཉེར་ལེན་ཡིན་པས་ཕྱི་མ་ཉིད་གཙོ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། བུ་འབྱུང་བའི་ཐབས་རོ་ཙ་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཁུ་བ་འཕེལ་བའི་ཐབས་འབའ་ཞིག་ཏུ་འབྱུང་བའང་དོན་འདིའི་གནད་ཀྱིས་སོ། ། འོན་ཀྱང་འདི་གཉིས་ག་ལས་ནི་ལས་ཉིད་དབང་བཙན་པ་ཡིན་ཏེ། བསགས་པའི་ལས་ཀྱི་ཆུ་ཀླུང་བཟློག་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་ནའོ། དེ་དག་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ངོས་ནས་མཚོན་ན། སའི་རང་བཞིན་གྱི་ཡོན་ཏན་དེ་ལས་ལུས་ཁམས་ཀྱི་ཤ་དང་རུས་པ་སོགས་སྲ་བའི་ཆ་ཤས་རྣམས་དང་། ཁྱད་པར་དུ་སྣ་དྲི་འཛིན་གྱི་དབང་པོའི་རྟེན་གཟུགས་དབྱིབས་ཟངས་ཀྱི་མོ་ཁབ་གཤིབས་པ་ལྟ་བུ་རྣམས་སྐྱེད། ཆུའི་རང་བཞིན་གྱི་ཡོན་ཏན་དེ་ལས་ལུས་ཁམས་ཀྱི་ཁྲག་དང་ཆུ་སེར་དང་། ཁྱད་པར་དུ་ལྕེ་རོ་འཛིན་གྱི་དབང་པོའི་རྟེན་གཟུགས་དབྱིབས་ཟླ་བ་བཀས་པ་ལྟ་བུ་དང་། རླན་ཞིང་གཤེར་བའི་ཆ་ཤས་རྣམས་སྐྱེད་པ། མེའི་རང་བཞིན་གྱི་ཡོན་ཏན་དེ་ལས་ལུས་ཁམས་ཀྱི་དྲོད་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཀུན་སྐྱེད་ཅིང་མདོག་དང་མདངས་ཀྱང་རབ་ཏུ་གསལ་བར་བྱེད་པ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་མིག་གཟུགས་འཛིན་པའི་དབང་པོའི་རྟེན་གཟུགས་དབྱིབས་ཟར་མའི་མེ་ཏོག་ལྟ་བུ་སྐྱེད་པ། རླུང་གི་རང་བཞིན་གྱི་ཡོན་ཏན་དེ་ལས་ཕྱི་ནང་དུ་རྒྱུ་བའི་དབུགས་དང་དབུགས་ཀྱི་ཆ་ཤེས་རྣམས་དང་། ཁྱད་པར་དུ་ལུས་བྱ་འཛིན་གྱི་དབང་པོའི་རྟེན་གཟུགས་དབྱིབས་ཀྱི་རེག་བྱ་རེག་ན་འཇམ་གྱི་པགས་པ་ལྟ་བུ་སྐྱེད་པ། ནམ་མཁའི་རང་བཞིན་གྱི་ཡོན་ཏན་དེ་ལས་སྲོག་ཟུངས་རྒྱུ་བའི་ལུས་ཕྱི་ནང་གི་བུ་ག་རྣམས་དང་། ཁྱད་པར་དུ་རྣ་བ་སྒྲ་འཛིན་གྱི་དབང་པོའི་རྟེན་གཟུགས་དབྱིབས་གྲོ་གའི་མཛེར་བུ་བཅུས་པ་ལྟ་བུ་དང་། ནང་གི་ཁོང་སྟོང་པ་རྣམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། ། དེ་དག་ནི་འབྱུང་བ་སོ་སོའི་མཚན་ཉིད་གཅིག་པའི་དབང་པོའི་རྟེན་སྐྱེད་པ་སྟེ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་དང་། རྟེན་དང་བརྟེན་པ་སྦྱར་བའི་དོན་ནོ། ། དེ་དག་གི་བྱེད་ལས་རྣམས་ཀྱང་སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་ཡང་ཡང་གོམས་ཤིང་འདྲིས་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་མཐུ་ཇེ་གསལ་སུ་སོང་བ་ལས་སེམས་ཅན་དེ་ཉིད་མངལ་དུ་གནས་པའི་དུས་སུའང་ཚོར་བ་བདེ་སྡུག་སོགས་ལ་བླང་དོར་གྱི་བྱ་བ་ལ་འཇུག་པའི་སྣང་བ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་འབྱུང་ཞིང་སྐྱེ་བ་དང་། དེ་ཉིད་རིམ་གྱིས་ཇེ་གསལ་དུ་འཕེལ་ཞིང་མཆེད་པ་བཅས་རྒྱུ་རྐྱེན་རྟེན་འབྲེལ་དེ་རྣམས་གེགས་མེད་པར་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འཛོམས་ཤིང་འདུས་པ་ལས་མངལ་དུ་ལུས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །ས་པ་ལས་མངལ་དུ་ལུས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །)
Dictionaries/chos rnam kun btus/7740 + (1.རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པའི་གཉེན་པོ། 2. སྤོང་བའི་གཉེན་པོ། 3. གཞིའི་གཉེན་པོ། 4. ཐག་བསྲིང་བའི་གཉེན་པོ། 5. རྣམ་པར་གནོན་པའི་གཉེན་པོ། 6. བྲལ་བའི་གཉེན་པོ། 7. ཉོན་སྒྲིབ་ཀྱི་གཉེན་པོ། 8. ཤེས་སྒྲིབ་ཀྱི་གཉེན་པོའོ། །)
Dictionaries/chos rnam kun btus/9133 + (1.རྣམ་བཅུ་དབང་ལྡན་དེ་ཉིད་རྒྱུ་རྒྱུད་ཀྱི་གཤ … 1.རྣམ་བཅུ་དབང་ལྡན་དེ་ཉིད་རྒྱུ་རྒྱུད་ཀྱི་གཤིས་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཇི་ལྟར་ལྡན་ཚུལ་ནི། རྒྱུའི་རྒྱུད་སེམས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་དེ་ཉིད་ལ་རྫས་རིས་ཐ་དད་པའི་དབྱེ་བ་མེད་ཀྱང་ལྡོག་པའི་ངོས་ནས་ཕྱེ་ན་འོད་གསལ་དེ་ཉིད་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་མེད་པའི་ཆ་རྣམ་པའམ་རྟགས་སམ་སྣང་བ་བཅུའི་ངོ་བོར་གནས་པ། མ་དག་པའི་སྣོད་བཅུད་རྣམ་བཅུ་དབང་ལྡན་གྱི་སྣང་བ་མཐའ་དག་འཆར་བའི་གཞིར་གྲུབ་པ་དག་གོ །2. དེའི་རྣམ་འགྱུར་རྣམ་ཤེས་ལས་འཁོར་བའི་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་རྣམ་བཅུ་དབང་ལྡན་ཇི་ལྟར་འཆར་བའི་ཚུལ་ལ་གཉིས་ཏེ།(1)ཁྱབ་བྱེད་ནི། སྐུ་ཟླ་བ་གཞན། ཡེ་ཤེས་ཉི་མ་གཞན། ཁམས་ལྔ། དེ་རྣམས་ཚོགས་པའི་བརྟན་གཡོ་ཕྲ་བའི་ས་བོན་གསུམ་སྟེ་བཅུའོ། །(2)ཁྱབ་བྱ་ལ་གསུམ་སྟེ། [1]གཞིའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ།< 1 > ཕྱི་ལ་སྦྱར་ན། སྲོག་གི་ཨས་ཕྱི་རོལ་གྱི་ནམ་མཁའ། ཡ་ར་ཝ་ལ་བཞིས་རླུང་མེ་ཆུ་སའི་དཀྱིལ་འཁོར། མ་ཡིས་ཁམས་ལྔའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ལྷུན་པོ། ཀྴས་འདོད་པ་དང་གཟུགས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་གཡོ་བའི་ཚོགས། ཧས་གཟུགས་མེད་བཞི། ཟླ་ཚེས་ཐིག་ལེ་ནཱ་ད་གསུམ་གྱིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་བརྒྱན་པར་བྱེད་པའི་ཟླ་ཉི་སྒྲ་གཅན་གསུམ་རྣམས་མཚོན་པས་ཕྱི་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཀྱི་རྣམ་བཅུ་དབང་ལྡན་གྱི་ཚུལ་དུ་གྲུབ་བོ། ། <2> ནང་ལ་སྦྱོར་ན། སྐྱེས་བུའི་ལུས་ཀྱི་རྐང་མཐིལ། རྗེ་ངར། པུས་མོ། དཔྱི་མཚམས་རྣམས་ཡ་ར་ཝ་ལ་སྟེ་རླུང་མེ་ཆུ་ས་བཞི། རྒལ་ཚིགས་མ་སྟེ་ལྷུན་པོ། མགྲིན་པ་ནས་དཔྲལ་བའི་འཁོར་ལོའི་བར་ཀྵ་སྟེ་འདོད་གཟུགས་གཉིས། གཙུག་ཏོར་ཧ་སྟེ་གཟུགས་མེད། ནང་གི་རོ་རྐྱང་དབུ་མ་གསུམ་ཟླ་ཚེས་ཐིག་ལེ་ནཱ་ད་སྟེ་ཟླ་ཉི་སྒྲ་གཅན་གསུམ་མོ། ། དེ་ལྟར་ན་རྡོ་རྗེའི་ལུས་ཀྱི་རྣམ་བཅུ་དབང་ལྡན་གྱི་ངོ་བོར་གྲུབ་བོ། །[ 2 ] ལམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ལ་ཡང་བསྐྱེད་རྫོགས་གཉིས་ཏེ།<1>བསྐྱེད་རིམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ནི། རྟེན་གཞལ་ཡས་ཁང་གི་འོག་གཞི་རླུང་མེ་ཆུ་སའི་དཀྱིལ་འཁོར་བཞི་ཡ་ར་ཝ་ལ། རི་རབ་གཞལ་ཡས་ཁང་དང་བཅས་པ་མ། བརྟེན་པ་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྴ། ཐུགས་དཀྱིལ་གྱི་ལྷ་རྣམས་ཧ། བདེ་ཆེན་འཁོར་ལོའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཟླ་ཚེས་ཐིག་ལེ་ནཱ་ད་སྟེ་རྟེན་བརྟེན་པའི་ལྷ་བསྐྱེད་པའི་རིམ་པ་ཡང་རྣམ་བཅུ་དབང་ལྡན་གྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ། །<2> རྫོགས་རིམ་ལ་སྦྱར་ན། རྣལ་འབྱོར་ཡན་ལག་དྲུག་གི་སོར་བསམ་དུ་སོགས་ཀྱི་རྟགས་རྣམ་བཅུ་དབང་ལྡན་ཡིན་ཞིང་། དེ་བཞིན་དུ་སྲོག་འཛིན་དུ་གཡས་གཡོན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་བཅུ་འགོག་པ་དང་། རྗེས་དྲན་དུ་འདོད་པའི་གནས་སྐབས་བཅུ་ལམ་དུ་བྱེད་པ་དང་། ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་ཕུང་ལྔ་དང་ཁམས་ལྔ་སྟེ་བཅུ་སྒྲིབ་བྲལ་དུ་བྱེད་པ་རྣམས་རྣམ་བཅུ་དབང་ལྡན་ཡིན་པས་མཚོན་ནོ། །[3]འབྲས་བུའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ནི། གཞི་ལ་གནས་པ་དེ་ཉིད། སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲ་བ་ལས། རྣམ་བཅུ་དབང་ལྡན་ཆེ་བ་པོ། ། ཐོག་མ་མེད་པ་སྤྲོས་མེད་བདག ། ཅེས་སོགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་དུ་གྱུར་པ་ལ་བྱའོ། ། རྒྱུའི་རྒྱུད་དེ་ཉིད་ཕྱི་ནང་གཞན་གསུམ་གྱི་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་འཆར་བའི་ཚུལ་མདོར་བསྡུས་ན། ཀུན་གཞི་རྒྱུའི་རྒྱུད་ལུས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཨེ་ཝྃ་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་དེ་ཉིད་ལ་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཞེས་བརྗོད་ཅིང་། དེའི་དུས་ནི་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་དང་། འཁོར་ལོ་ནི་རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་གྱི་སྟོང་ཉིད་ཡིན་ལ། བདེ་སྟོང་གཉིས་སུ་མེད་པའི་དོན་གྱིས་ན་དཔལ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་དེ་ཉིད་ཕྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས། ནང་རྡོ་རྗེའི་ལུས། གཞན་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་འཁོར་ལོའི་ཆོས་སུ་འཆར་བ་ཡིན་ནོ། །རྡོ་རྗེའི་ལུས། གཞན་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་འཁོར་ལོའི་ཆོས་སུ་འཆར་བ་ཡིན་ནོ། །)
Dictionaries/chos rnam kun btus/5659 + (1.རྩ༌བ༌གསུམ༌ནི། གནས༌ལུགས༌ནད༌གཞི། ངོས༌འཛིན༌ … 1.རྩ༌བ༌གསུམ༌ནི། གནས༌ལུགས༌ནད༌གཞི། ངོས༌འཛིན༌རྟགས། གསོ༌བྱེད༌ཐབས༌དང༌གསུམ༌མོ། །2.འདྲིལ༌བའི༌སྡོང༌པོ༌དགུ༌ནི། ནད༌གཞིའི༌རྩ༌བ༌ལ༌རྟེན་ལུས་དང་རྟེན་པ་ནད་གཉིས། ངོས་འཛིན་རྟགས་ཀྱི་རྩ༌བ༌ལ༌ལྟ༌རེག༌དྲི༌བ༌གསུམ། གསོ༌བྱེད༌ཐབས༌ཀྱི༌རྩ༌བ༌ལ༌ཟས༌སྦྱོད༌སྨན༌དཔྱད༌བཞི༌དང༌དགུའོ། ། 3.དེ༌ལས༌གྱེས༌པའི༌ཡལ༌ག༌བཞི༌བཅུ༌རྩ༌བདུན།4.དེ༌དག༌ལ༌ལོ༌འདབ༌ཉིས༌བརྒྱ༌རྩ༌བཞི། དེ༌རྣམས༌མཐར༌ཕྱིན༌པའི༌མཐོང༌ཆོས༌སུ༌གྲུབ༌པས༌གསལ༌བའི༌མེ༌ཏོག༌གཉིས། 5.འབྲས་བུ་གསུམ་དང་ལྔ་རུ་སྨིན་པའོ། །གཉིས། 5.འབྲས་བུ་གསུམ་དང་ལྔ་རུ་སྨིན་པའོ། །)

Search by property

List of results

Navigation menu

Search