Investigation of Nirvana

Return to main page "Mulamadhyamakakarika: Verses from the Centre" for information and links.

(return to list of Contents & Translation of "Mulamadhyamakakarika: Verses from the Centre")

Chapter 25. Investigation of Nirvana

(Nirvana)

_________________________________

།གལ་ཏེ་འདི་དག་ཀུན་སྟོང་ན།

།འབྱུང་བ་མེད་ཅིང་འཇིག་པ་མེད།

།གང་ཞིག་སྤོང་དང་འགགས་པ་ལས།

།མྱ་ངན་འདའ་བར་འགྱུར་བར་འདོད།།

1. /gal te 'di dag kun stong na/
/'byung ba med cing 'jig pa med/
/gang zhig spong dang 'gags pa las/
/mya ngan 'da' bar 'gyur bar 'dod//

1. If everything were empty, there would be no arising and perishing. From the letting go of and ceasing of what could one assert nirvana(-ing)?

_________________________________

།གལ་ཏེ་འདི་ཀུན་མི་སྟོང་ན།

།འབྱུང་བ་མེད་ཅིང་འཇིག་པ་མེད།

།གང་ཞིག་སྤོང་དང་འགགས་པ་ལས།

།མྱ་ངན་འདའ་བར་འགྱུར་བར་འདོད།།

2. /gal te 'di kun mi stong na/
/'byung ba med cing 'jig pa med/
/gang zhig spong dang 'gags pa las/
/mya ngan 'da' bar 'gyur bar 'dod//

2. If everything were not empty, there would be no arising and perishing. From the letting go of and ceasing of what could one assert nirvana(-ing)?

_________________________________

།སྤངས་པ་མེད་པ་ཐོབ་མེད་པ།

།ཆད་པ་མེད་པ་རྟག་མེད་པ།

།འགག་པ་མེད་པ་སྐྱེ་མེད་པ།

།དེ་ནི་མྱ་ངན་འདས་པར་བརྗོད།།

3. /spangs pa med pa thob med pa/
/chad pa med pa rtag med pa/
/'gag pa med pa skye med pa/
/de ni mya ngan 'das par brjod//

3. No letting go, no attainment, no annihilation, no permanence, no cessation, no birth: that is spoken of as nirvana.

_________________________________

།རེ་ཞིག་མྱ་ངན་འདས་དངོས་མིན།

།རྒ་ཤིའི་མཚན་ཉིད་ཐལ་བར་འགྱུར།

།རྒ་དང་འཆི་བ་མེད་པ་ཡི།

།དངོས་པོ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ།།

4. /re zhig mya ngan 'das dngos min/
/rga shi'i mtshan nyid thal bar 'gyur/
/rga dang 'chi ba med pa yi/
/dngos po yod pa ma yin no//

4. Nirvana is not a thing. Then it would follow that it would have the characteristics of aging and death. There does not exist any thing that is without aging and death.

_________________________________

།གལ་ཏེ་མྱ་ངན་འདས་དངོས་ན།

།མྱ་ངན་འདས་པ་འདུས་བྱས་འགྱུར།

།དངོས་པོ་འདུས་བྱས་མ་ཡིན་པ།

།འགའ་ཡང་གང་ན་ཡོད་མ་ཡིན།།

5. /gal te mya ngan 'das dngos na/
/mya ngan 'das pa 'dus byas 'gyur/
/dngos po 'dus byas ma yin pa/
/'ga' yang gang na yod ma yin//

5. If nirvana were a thing, nirvana would be a conditioned phenomenon. There does not exist any thing anywhere that is not a conditioned phenomenon.

_________________________________

།གལ་ཏེ་མྱ་ངན་འདས་དངོས་ན།

།ཇི་ལྟར་མྱང་འདས་དེ་བརྟེན་མིན།

།དངོས་པོ་བརྟེན་ནས་མ་ཡིན་པ།

།འགའ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ།།

6. /gal te mya ngan 'das dngos na/
/ji ltar myang 'das de brten min/
/dngos po brten nas ma yin pa/
/'ga' yang yod pa ma yin no//

6. If nirvana were a thing, how would nirvana not be dependent? There does not exists any thing at all that is not dependent.

_________________________________

།གལ་ཏེ་མྱ་ངན་འདས་དངོས་མིན།

།དངོས་མེད་ཇི་ལྟར་རུང་བར་འགྱུར།

།གང་ལ་མྱ་ངན་འདས་དངོས་མིན།

།དེ་ལ་དངོས་མེད་ཡོད་མ་ཡིན།།

7. /gal te mya ngan 'das dngos min/
/dngos med ji ltar rung bar 'gyur/
/gang la mya ngan 'das dngos min/
/de la dngos med yod ma yin//

7. If nirvana were not a thing, how could it possibly be nothing? The one for whom nirvana is not a thing, for him it is not nothing.

_________________________________

།གལ་ཏེ་མྱ་ངན་འདས་དངོས་མིན།

།ཇི་ལྟར་མྱང་འདས་དེ་བརྟེན་མིན།

།གང་ཞིག་བརྟེན་ནས་མ་ཡིན་པའི།

།དངོས་མེད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ།།<br

8. /gal te mya ngan 'das dngos min/
/ji ltar myang 'das de brten min/
/gang zhig brten nas ma yin pa'i/
/dngos med yod pa ma yin no//

8. If nirvana were nothing, how could nirvana possibly be not dependent? There does not exist any nothing which is not dependent.

_________________________________

།འོང་བ་དང་ནི་འགྲོ་བའི་དངོས།

།བརྟེན་ཏམ་རྒྱུར་བྱས་གང་ཡིན་པ།

།དེ་ནི་བརྟེན་མིན་རྒྱུར་བྱས་མིན།

།མྱ་ངན་འདས་པ་ཡིན་པར་བསྟན།།

9. /'ong ba dang ni 'gro ba'i dngos/
/brten tam rgyur byas gang yin pa/
/de ni brten min rgyur byas min/
/mya ngan 'das pa yin par bstan//

9. Whatever things come and go are dependent or caused. Not being dependent and not being caused is taught to be Nirvana.

_________________________________

།འབྱུང་བ་དང་ནི་འཇིག་པ་དག།

།སྤང་བར་སྟོན་པས་བཀའ་སྩལ་ཏོ།

།དེ་ཕྱིར་མྱ་ངན་འདས་པར་ནི།

།དངོས་མིན་དངོས་མེད་མིན་པར་རིགས།།

10. /'byung ba dang ni 'jig pa dag/
/spang bar ston pas bka' stsal to/
/de phyir mya ngan 'das par ni/
/dngos min dngos med min par rigs//

10. The teacher taught [it] to be the letting go of arising and perishing. Therefore, it is correct that nirvana is not a thing or nothing.

_________________________________

།གལ་ཏེ་མྱ་ངན་འདས་པ་ནི།

།དངོས་དང་དངོས་མེད་གཉིས་ཡིན་ན།

།དངོས་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་དག།

།ཐར་པར་འགྱུར་ན་དེ་མི་རིགས།།

11. /gal te mya ngan 'das pa ni/
/dngos dang dngos med gnyis yin na/
/dngos dang dngos po med pa dag/
/thar par 'gyur na de mi rigs//

11. If nirvana were both a thing and nothing, it would follow that it would be a thing and nothing. That is incorrect.

_________________________________

།གལ་ཏེ་མྱ་ངན་འདས་པ་ནི།

།དངོས་དང་དངོས་མེད་གཉིས་ཡིན་ན།

།མྱ་ངན་འདས་པ་མ་བརྟེན་མིན།

།དེ་གཉིས་བརྟེན་ནས་ཡིན་ཕྱིར་རོ།།

12. /gal te mya ngan 'das pa ni/
/dngos dang dngos med gnyis yin na/
/mya ngan 'das pa ma brten min/
/de gnyis brten nas yin phyir ro//

12. If nirvana were both a thing and nothing, nirvana would not be not-dependent, because it would depend on those two.

_________________________________

།ཇི་ལྟར་མྱ་ངན་འདས་པ་ནི།

།དངོས་དང་དངོས་མེད་གཉིས་ཡིན་ཏེ།

།མྱ་ངན་འདས་པ་འདུས་མ་བྱས།

།དངོས་དང་དངོས་མེད་འདུས་བྱས་ཡིན།།

13. /ji ltar mya ngan 'das pa ni/
/dngos dang dngos med gnyis yin te/
/mya ngan 'das pa 'dus ma byas/
/dngos dang dngos med 'dus byas yin//

13. How could nirvana be both a thing and nothing? Nirvana is unconditioned; things and nothings are conditioned.

_________________________________

།ཇི་ལྟར་མྱ་ངན་འདས་པ་ལ།

།དངོས་དང་དངོས་མེད་གཉིས་ཡོད་དེ།

།དེ་གཉིས་གཅིག་ལ་ཡོད་མིན་ཏེ།

།སྣང་བ་དང་ནི་མུན་པ་བཞིན།།

14. /ji ltar mya ngan 'das pa la/
/dngos dang dngos med gnyis yod de/
/de gnyis gcig la yod min te/
/snang ba dang ni mun pa bzhin//

14. How could nirvana exist as both a thing and nothing? Those two do not exist as one. They are like light and dark.

_________________________________

།དངོས་མིན་དངོས་པོ་མེད་མིན་པ།

།མྱ་ངན་འདས་པར་གང་སྟོན་པ།

།དངོས་པོ་མེད་དང་དངོས་པོ་དག།

།གྲུབ་ན་དེ་ནི་གྲུབ༌་པར་འགྱུར།།

15. /dngos min dngos po med min pa/
/mya ngan 'das par gang ston pa/
/dngos po med dang dngos po dag/
/grub na de ni grub par 'gyur//

15. The presentation of neither a thing nor nothing as nirvana will be established [only] if things and nothings are established.

_________________________________

།གལ་ཏེ་མྱ་ངན་འདས་པ་ནི།

།དངོས་མིན་དངོས་པོ་མེད་མིན་ན།

།དངོས་མིན་དངོས་པོ་མེད་མིན་ཞེས།

།གང་ཞིག་གིས་ནི་དེ་མངོན་བྱེད།།

16. /gal te mya ngan 'das pa ni/
/dngos min dngos po med min na/
/dngos min dngos po med min zhes/
/gang zhig gis ni de mngon byed//

16. If nirvana is neither a thing nor nothing, by who could "neither a thing nor nothing" be perceived?

_________________________________

།བཅོམ་ལྡན་མྱ་ངན་འདས་གྱུར་ནས།

།ཡོད་པར་མི་མངོན་དེ་བཞིན་དུ།

།མེད་དོ་ཞེའམ་གཉིས་ཀ་དང།

།གཉིས་མིན་ཞེས་ཀྱང་མི་མངོན་ནོ།།

17. /bcom ldan mya ngan 'das gyur nas/
/yod par mi mngon de bzhin du/
/med do zhe'am gnyis ka dang/
/gnyis min zhes kyang mi mngon no//

17. After the Bhagavan has entered nirvana, one cannot perceive [him? it?] as "existing," likewise as "not existing," nor can one percieve [him? it?] as "both" or "neither".

_________________________________

།བཅོམ་ལྡན་བཞུགས་པར་གྱུར་ན་ཡང།

།ཡོད་པར་མི་མངོན་དེ་བཞིན་དུ།

།མེད་དོ་ཞེའམ་གཉིས་ཀ་དང།

།གཉིས་མིན་ཞེས་ཀྱང་མི་མངོན་ནོ།།

18. /bcom ldan bzhugs par gyur na yang/
/yod par mi mngon de bzhin du/
/med do zhe'am gnyis ka dang/
/gnyis min zhes kyang mi mngon no//

18. Even when the Bhagavan is alive, one cannot perceive [him? it?] as "existing," likewise as "not existing," nor can one percieve [him? it?] as "both" or "neither".

_________________________________

།འཁོར་བ་མྱ་ངན་འདས་པ་ལས།

།ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཡོད་མ་ཡིན།

།མྱ་ངན་འདས་པ་འཁོར་བ་ལས།

།ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཡོད་མ་ཡིན།།

19. /'khor ba mya ngan 'das pa las/
/khyad par cung zad yod ma yin/
/mya ngan 'das pa 'khor ba las/
/khyad par cung zad yod ma yin//

19. Samsara does not have the slightest distinction from Nirvana. Nirvana does not have the slightest distinction from Samsara.

_________________________________

།མྱ་ངན་འདས་མཐའ་གང་ཡིན་པ།

།དེ་ནི་འཁོར་བའི་མཐའ་ཡིན་ཏེ།

།དེ་གཉིས་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ནི།

།ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའང་ཡོད་མ་ཡིན།།

20. /mya ngan 'das mtha' gang yin pa/
/de ni 'khor ba'i mtha' yin te/
/de gnyis khyad par cung zad ni/
/shin tu phra ba'ang yod ma yin//

20. Whatever is the end of Nirvana, that is the end of Samsara. There is not even a very subtle slight distinction between the two.

_________________________________

།གང་འདས་ཕན་ཆད་མཐའ་སོགས་དང།

།རྟག་ལ་སོགས་པར་ལྟ་བ་དག།

།མྱ་ངན་འདས་དང་ཕྱི་མཐའ་དང།

།སྔོན་གྱི་མཐའ་ལ་བརྟེན༌་པ་ཡིན།།

21. /gang 'das phan chad mtha' sogs dang/
/rtag la sogs par lta ba dag/
/mya ngan 'das dang phyi mtha' dang/
/sngon gyi mtha' la brten* pa yin//

21. Views about who passes beyond, ends etc. and permanence etc. are contingent upon nirvana and later ends and former ends.

_________________________________

།དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ལ།

།མཐའ་ཡོད་ཅི་ཞིག་མཐའ་མེད་ཅི།

།མཐའ་དང་མཐའ་མེད་ཅི་ཞིག་ཡིན།

།མཐའ་དང་མཐའ་མེད་མིན་པ༌་ཅི།།

22. /dngos po thams cad stong pa la/
/mtha' yod ci zhig mtha' med ci
/mtha' dang mtha' med ci zhig yin/
/mtha' dang mtha' med min pa* ci//

22. In the emptiness of all things what ends are there? What non-ends are there? What ends and non-ends are there? What of neither are there?

_________________________________

།དེ་ཉིད་ཅི་ཞིག་གཞན་ཅི་ཡིན།

།རྟག་པ་ཅི་ཞིག་མི་རྟག་ཅི།

།རྟག་དང་མི་རྟག་གཉིས་ཀ་ཅི།

།གཉིས་ཀ་མིན་པ་ཅི་ཞིག་ཡིན།།

23. /de nyid ci zhig gzhan ci yin/
/rtag pa ci zhig mi rtag ci/
/rtag dang mi rtag gnyis ka ci/
/gnyis ka min pa ci zhig yin//

23. Is there this? Is there the other? Is there permanence? Is there impermanence? Is there both permanence and impermanence? Is there neither?

_________________________________

།དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་ཉེར་ཞི་ཞིང།

།སྤྲོས་པ་ཉེར་ཞི་ཞི་བ་སྟེ།

།སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་གང་དུ་ཡང།

།སུ་ལའང་ཆོས་འགའ༌་མ་བསྟན་ཏོ།།

24. /dmigs pa thams cad nyer zhi zhing/
/spros pa nyer zhi zhi ba ste/
/sangs rgyas kyis ni gang du yang/
/su la'ang chos 'ga' ma bstan to//

24. Totally pacifying all referents and totally pacifying fixations is peace. The Buddha nowhere taught any dharma to anyone.

_________________________________________

།མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བརྟག་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་ཉི་ཤུ་ལྔ་པའོ།།

/mya ngan las 'das pa brtag pa zhes bya ba ste rab tu byed pa nyi shu lnga pa'o//